Hafız-ı Şirazi -1
Şirazlı Hafız.. İran'ın unutulmaz "Gazel" şairi.. "Farsça" nın gelmiş geçmiş en iyi isimlerinden biri; "Doğu" şiir geleneğinin büyük ustası..
Adı Şemseddin Muhammed.. Lakabı "Hace".. 1317'de İran'ın ünlü tarih ve kültür kenti "Şiraz" da doğdu.. 1390 yılında, doğduğu; adını ondan aldığı ve adını ona vererek ölümsüzleştirdiği Şiraz'da hakkın rahmetine kavuştu. Türbesi Şiraz'ın "Hafızıye" semtinde, ölümsüz "Rind" kişiliğinin yaşayan bir abidesi olarak bir "Mektep" , bir "Ocak" gibi çevresini hâlâ aydınlatmaktadır.
Yahya Kemal BEYATLI'nın aşağıdaki deyişleri, Hafız'ın bugün de yaşayan bir kişilik olarak çevresine ışık saçmaya devam ettiğini ifade eden taze bir belge niteliğindedir.
"Hafız'ın kabri olan bahçede bir gül varmış;
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle
Gece bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış,
Eski Şiraz'ı hayal ettiren ahengiyle..
Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde
Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter
Ve serin serviler altında kalan kabrinde
Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter.."
Okuyucularımın bu dizeleri zihin dünyalarına bir renk ve zenginlik katmak üzere hafızalarına almalarını ve yoruldukça bir dinlence olarak tekrarlamalarını dilerdim..
HACE, HAFIZ VE BİLGE
"Hace" unvanından anlıyoruz ki Hafız, seçkin bir ailenin iyi eğitim görmüş bir çocuğudur. Babası Bahaeddin, Kuhpaye'den Şiraz'a gelmiş bir soylu; annesi ise Kazerun'lu tanınmış bir ailenin kızıdır.
"Hafız" sıfatı, O'nun Kur'an-ı Kerim'i hafızasında taşıdığını ifade eder. Kur'an'ı küçük yaşta hıfzetmiş; "Tefsir" ve "Gramer" eğitimi almıştır. Kur'an-ı Kerim'i çeşitli kıratlara göre okuyacak kadar kıraat ilmine vakıf olmuştur.
Hafız-ı Şirazi Zemahşeri'nin "el-Keşşaf" ını; Sekkaki'nin "Miftahu'l Ulum" unu; Mutarrizi'nin "el-Misbah" ını; Urmevi'nin "Mefatihu'l-Envar" ını; Abudiddin el İnci'nin "el-Mevafık" ını okumuş; Kıvamüddin Ebü'l-Beka b. Mahmud-i İsfahani'den "Kıraat" ve "Fıkıh" tahsil etmiştir.
Hafız'ın herhangi bir tarikata intisabettiği hakkında bir bilgi bulunmamakta ise de, şiir ve deyişlerinde "Tasavvuf" renk ve zenginlikleri mevcuttur. Nitekim Şemseddin Abdullah-ı Şirazi, İmad-ı Fakih-i Kirmani, Seyyid Şerif el-Cürcani gibi ünlü tasavvuf üstadlarından yararlandığı, tezkere kayıtlarında geçmektedir
Aynı kayıtlardan, Hafız-ı Şirazi'nin, Nimetüllah-ı Veli, Hace Ebü'l-Vefa el-Bağdadi, Kemal-i Hucendi vb. şeyhlerle görüşmeler yaptığı da anlaşılmaktadır
Bu ilimler yanında, döneminin edebiyat kültürünü ihata etmiş; Arap ve Fars edebiyatında derinleşmiştir.
Hafız'ın bazı bilgin ve tasavvuf erbabı gibi döneminin kalender-meşrep gelenek ve moda akımının etkisiyle şiirler yazdığı bir vakıa ise de, bu "Rind" kişilik O'nun "Bilge" şahsiyetini hiçbir zaman ortadan kaldırmamıştır. Nitekim, şiir-edebiyat ve kültür şehri Şiraz'ın sosyal yapısını bozacak kadar ileri giden bu kültürel yozlaşmadan rahatsız olduğu; bu gerekçe ile Şiraz'ı terk ettiği; doğduğu şehre ancak bu sefahat dönemine kanlı bir şekilde son verildikten sonra geri döndüğü bilinmektedir.
Hafız Anıtı-Şiraz
Farsça ve Fars edebiyatı
