با سلام و خسته نباشید فرض کنید من آیت الله سیستانی و آیت الله وحید خراسانی را مساوی می دانم مدتی فکر کردم و نهایتا آیت الله سیستانی را به عنوان مرجع تقلیدم انتخاب کردم و در نیت و عمل به فتاوای ایشان ملتزم شدم اما بعد از مدتی شک پیدا کردم که شاید قبل از اینکه مقلد ایشان بشوم ملتزم(چه در نیت چه در عمل) به فتاوای آیت الله وحید شده بودم (البته این شک قبل از اینکه آیت الله سیستانی را انتخاب کنم هم وجود داشت اما چون در حد شک و تردید بود بنا را بر این گذاشتم که به فتاوای آقای وحید ملتزم نشده ام و آیت الله سیستانی را انتخاب کردم) و در نتیجه الان مقلد آیت الله سیستانی محسوب نمی شوم همین شک برایم ایجاد مشکل کرد چون نمی خواستم از شخص دیگری به جز آیت الله سیستانی تقلید کنم بنابراین برای اینکه اطمینان پیدا کنم که مقلد آیت الله سیستانی هستم با خودم گفتم که اگر قبل از اینکه آیت الله سیستانی را انتخاب کنم آیت الله وحید را انتخاب کرده باشم و در حال حاضر مقلد آقای وحید باشم پس باید با اجازه خود ایشان از تقلید ایشان عدول کنم به آقای سیستانی، فتاوای این دو مرجع تقلید را هم که در مسئله تقلید و عدول از مساوی به مساوی می دانید به طور خلاصه آیت الله وحید می گویند در شرایط تساوی عدول جایز نیست بلکه باید بین دو مرجع مساوی احتیاط کرد مگر اینکه احتیاط مشقت داشته باشد پس طبق نظر ایشان من باید بین فتاوای آیت الله وحید و سیستانی احتیاط کنم و دیگر نمی توانم به آقای سیستانی عدول کنم مگر در صورت مشقت، با خود گفتم در فلان مسئله اگر بخواهم بین این دو احتیاط کنم مشقت دارد(البته نمی دانم از نظر آیت الله وحید احتیاط در آن مسئله خاص مشقت محسوب می شود یا خیر شاید اگر از دفتر ایشان می پرسیدم می گفتند مشقت در این مسئله محقق نیست و باید احتیاط کنید) اما به هر حال با این تصور که احتیاط در آن مسئله مشقت دارد ملتزم به فتوای آقای وحید در مسئله تقلید و عدول در شرایط مساوی شدم و با تصور خودم به آقای سیستانی عدول کردم اما بعدا فهمیدم منظور آیت الله وحید از مشقت به صورت کلی نیست بلکه می گویند اگر در یک مسئله خاص احتیاط مشقت داشت بین دو فتوا مخیر است و در بقیه مسائل باید احتیاط کند الان گیج شده ام که در حال حاضر اصلا مقلد کدام یک هستم با خودم فکر می کنم همین که در مسئله عدول و تقلید در شرایط تساوی ملتزم به نظر آقای وحید شدم و نیت کردم به نظر ایشان عمل کنم و طبق این نظر به آقای سیستانی عدول کنم این یعنی اینکه خود به خود و عملا در حال حاضر مقلد آقای وحید محسوب شده ام و دیگر نمی توانم به آقای سیستانی برگردم اما از یک طرف دیگر هم اینطور به نظرم می رسد که شاید اینطور نباشد چون من وقتی برایم شک ایجاد شد که قبل از اینکه آقای سیستانی را انتخاب کنم و مقلد ایشان شوم ملتزم به فتاوای آقای وحید شده بودم یا خیر پس این یعنی اطمینان نداشتم که اکنون مقلد آقای وحید هستم پس با این شرط یا اینکه با این فرض که اگر از قبل(قبل از اینکه ملتزم به فتاوای آیت الله سیستانی بشوم) ملتزم به فتاوای آیت الله وحید شده باشم اکنون بر طبق آن التزام قبلی نیت می کنم در مسئله تقلید و عدول در شرایط تساوی به نظر آقای وحید عمل کنم و حال آنکه من اصلا نمی دانم و یادم نمی آید که از قبل التزامی به فتاوای آقای وحید داشته بودم یا خیر پس وقتی اصل التزام قبلی محل تردید است پس آن نیتی هم که کردم (که طبق نظر آقای وحید در شرایط مساوی و در صورت مشقت در احتیاط به آقای سیستانی عدول کنم) هم اصلا محقق نمی شود و من هنوز مقلد آقای سیستانی هستم ، در مجموع وظیفه خودم را در این مسئله نمی دانم و از آنجایی که دچار وسواس فکری و عملی هستم به شدت در این مسئله دچار شک و تردید هستم
لازم به ذکر است من استفتایی را قبلا بدین شرح از دفتر آیت الله سیستانی کردم :
حضرت آیت الله سیستانی فرموده اند اگر مکلف بعد از تحقیق از اهل علم در مورد مرجع اعلم به نتیجه قطعی نرسد یعنی اعلمیت مرجع خاصی برایش محرز نشود و اورعیت در فتوا هم برایش ثابت نشود بین آن چند نفری که برایش حکم مساوی را دارند مخیر است عمل خود را با فتوای هر کدام تطبیق نماید مگر در موارد علم اجمالی یا حجت اجمالی بر تکلیف که بنا بر احتیاط واجب مکلف باید رعایت هر دو یا چند فتوا را بنماید سوال این است که آیا خود مسائل مربوط به تقلید مثل نحوه تحقیق و تشخیص اعلم ، بقا بر میت ، عدول از مساوی به مساوی ، یا خود این مسئله که در شرایط تساوی چند مرجع وظیفه مکلف چیست و باید چطور عمل کند ( اینکه آیا می تواند مطابق نظر یکی از آن ها عمل کند یا می بایست عمل به احتیاط کند یا هر چیز دیگری ) و سایر موارد مربوط به تقلید جزء موارد علم اجمالی یا حجت اجمالی بر تکلیف است؟ مثلا در بین آن چند مرجعی که برای مکلف حکم مساوی را دارند یکی فرموده است در شرایط تساوی مکلف باید عمل به احتیاط کند و عدول هم به هیچ وجه جایز نیست یا دیگری فرموده است در شرایط تساوی می تواند یکی را انتخاب کند اما بعد از انتخاب عدول جایز نیست یا احتیاطا جایز نیست دیگری فرموده است در شرایط تساوی می تواند یکی را انتخاب کند و عدول در مسائل عمل کرده جایز نیست یا احتیاطا جایز نیست اما در مسائل عمل نکرده می تواند به نظر مرجع مساوی عمل کند دیگری فرموده است در شرایط تساوی می تواند یکی را انتخاب کند و عملش را با نظر یکی از آن ها تطبیق دهد به جزء موارد علم اجمالی یا حجت اجمالی بر تکلیف که بنابر احتیاط باید رعایت هر دو یا چند فتوا را بکند و عدول هم جایز است به جزء موارد علم یا حجت اجمالی که بنابر احتیاط باید احتیاط کند(این نظر خود حضرت آیت الله العظمی سیستانی است) حالا اگر این مسئله انتخاب مرجع در شرایط تساوی و عدول در شرایط تساوی خودش جزء موارد علم اجمالی باشد آیا احتیاط در آن لازم است؟اگر لازم است مکلف چطور باید رعایت همه این چند فتوا را بکند ؟ آیا می بایست مطابق نظر آن مرجعی که گفته است در چنین شرایطی باید عمل به احتیاط کرد عمل کند یا اینکه می تواند فقط به نظر یکی از این ها عمل کند ؟ اگر می تواند در این مسئله به نظر یکی از این ها عمل کند و عمل هم بکند آیا بعد از عمل می تواند به نظر دیگری عمل کند؟مثلا اگر در بین این چند مرجع معظم آن مرجعی را انتخاب کرد و مقلد او شد که فرموده است در شرایط تساوی می تواند یکی را انتخاب کند و عدول در مسائل عمل کرده بنا بر احتیاط واجب جایز نیست و در مسائل عمل نکرده می تواند به نظر مرجع مساوی عمل کند و شخص در مسائل عمل نکرده به نظر مرجع مساوی دیگر عمل کرد آیا می تواند در بحث عدول از مساوی به مساوی با توجه به اینکه مرجع فعلی خودش عدول در شرایط تساوی را در مسائل عمل کرده بنابر احتیاط واجب جایز نمی داند به نظر آن مرجعی رجوع کند که می فرماید در شرایط تساوی در زمینه انتخاب و یا عدول می تواند عملش را با نظر یکی از آن ها تطبیق دهد به جزء موارد علم اجمالی یا حجت اجمالی بر تکلیف که بنا بر احتیاط باید رعایت هر دو یا چند فتوا را بکند و بر این اساس در همه مسائل ( به جزء موارد علم یا حجت اجمالی ) به همین مرجع عدول کند؟
پاسخ دفتر : فرقی بین مسائل تقلید و غیر تقلید نیست و لکن در فرض مذکور ، علم اجمالی یا حجت اجمالیه بر خلاف ، محقق نیست لذا از نظر ایشان مکلف می تواند اعمالش را بر طبق فتاوی ایشان بیاورد ، هر چند بعضی از مجتهدین مساوی عدول را جایز نداند
