چرا حرف زدن با بچهها اهمیت دارد؟
احتمالا خیلی از ما تجربه سکوت سنگین پس از مشاجره یا دعوای والدین را در کودکی داشتهایم؛ لحظاتی پر از ترس که کمتر کسی حواسش هست تا برای کودک ماجرا را شرح دهد. حالا که والد شدهایم، مسئولیت داریم کودکمان را با دنیایی از سوءبرداشت و ترس تنها نگذاریم. اختلاف و بحث میان بزرگترها طبیعیست، اما نحوه مواجهه پس از آن، آینده روانی کودک را میسازد.
تنش میان والدین چه تأثیری بر کودک دارد؟
حتی مشاجرهای کوتاه میتواند احساس امنیت کودک را تهدید کند. نوسان رفتاری پدر و مادر، ذهن کودک را وارد حالت هشدار میکند. بر اساس نظریه دلبستگی «جان بالبی»، این موقعیتها ممکن است منجر به شکلگیری دلبستگی ناایمن، اضطراب، ترس از طرد شدن و حتی احساس گناه در کودک شوند.
واکنشهای رایج کودکان به تنش میان والدین
احساس ناامنی: «نکنه مامان و بابا از هم جدا شن؟»
احساس گناه: «شاید تقصیر من بود...»
بروز پرخاشگری یا اضطراب
انزوا، سکوت یا کنارهگیری
افت توجه و کاهش عملکرد حافظه اجرایی
** بر پایه پژوهشهای معتبر از جمله Child Development:
اصول طلایی در گفتوگو با کودک پس از مشاجره
صداقت متناسب با سن
آرامش والد پیش از شروع گفتوگو
تأیید احساسات کودک
تقویت حس امنیت و عشق از طریق کلام و رفتار
برای گفتوگوی مؤثر چه باید کرد؟
پیشنیازها:
اول از همه خودتان را برای صحبت آرام آماده کنید
انتخاب زمان و فضای آرام، بدون مزاحمت
نشستن در سطح دید کودک برای ایجاد ارتباط مستقیم
هنگام گفتوگو:
شروع با سؤال: «چه حسی داشتی وقتی ما بحث میکردیم؟»
توضیح ساده: «ما با هم اختلاف داشتیم، ولی هنوز همدیگه رو دوست داریم.»
تقویت حس امنیت با کلام و آغوش
پیگیری احساسات و رفتارهای کودک در روزهای بعد
چند پیشنهاد برای گفتوگو متناسب با سن کودک
۲ تا ۴ سال: پیام ساده، همراه با بازی یا قصه و تکرار به چند صورت
مثال: «مامان و بابا یه کم صدایشون بلند شد، ولی الان خوبن. تو همیشه عزیز مایی.»
۵ تا ۱۲ سال: توضیح کوتاه و بدون جزئیات، همراه ابزارهایی مثل نقاشی
مثال: «تو توی این دعوا هیچ تقصیری نداری. گاهی بزرگترها با هم اختلاف دارن، این چیزا طبیعیه.»
۱۳ تا ۱۸ سال: گفتوگوی مشارکتی، صادقانه و محترمانه
مثال: «تو نظرت برامون مهمه. احساس کردی رفتار ما چه تأثیری روی تو داشت؟ »
یادتان باشد...
هیچ خانهای از اختلاف خالی نیست، اما مهم آن است که کودک ما بداند حتی پس از تنش و بحث، عشق و امنیت همچنان پابرجاست. گفتوگوی کوچک و کوتاه شما، همان حلقه نجاتی است که کودک برای عبور از ترسهایش به آن نیاز دارد. بگذاریم فرزندمان یاد بگیرد که حتی بعد از طوفان، میتوان آرامش را دوباره ساخت.
پیام شما به ما