برداشت هر فرد از ظاهر خودش از دوران کودکی شکل میگیرد و بازخورد والدین و همسالان، نقشی اساسی در شکلگیری اعتمادبهنفس بدنی او دارد. تعریف زیاد و پیدرپی از ظاهر باعث میشود کودک به زیبایی بهعنوان معیار ارزشمندی نگاه کند و در آینده نارضایتی بدنی بیشتری تجربه کند. در مقابل، وقتی والدین روی مهارتها، تلاش، رفتار و توانمندیها تأکید میکنند، کودک عزتنفس درونی و پایدارتر پیدا میکند.
چرا کودک این سؤال را میپرسد؟
- نیاز به تأیید و پذیرفته شدن
- شنیدن طعنه یا مقایسه از دیگران
- تأثیر رسانهها و کارتونها
- بررسی واکنش والدین و آزمایش مرزها
- اضطراب یا نگرانیهای عمیقتر که در قالب ظاهر بیان میشود
پس سؤال او دربارهی ارزشمندی است، نه فقط ظاهر.
اصولی پاسخدهید
۱. احساسش را تأیید کن
«میفهمم این موضوع برات مهمه.»
۲. احساسش را کوچک ندان
سریع نگو «نه نه تو اصلاً زشت نیستی!». این باعث میشه فکر کنه حرفش بیارزشه.
۳. نگاهش را از ظاهر به توانمندیهایش تغییر بده
«تو برای من عزیز و مهمی. من چیزای زیادی توی تو دوست دارم، مثل مهربونی و فکرات.»
متناسب با سن کودک جواب بده
- کودکان پیشدبستانی: ساده و تصویری: «هر کسی شکل خودش رو داره، همینش قشنگه»
- کودکان دبستانی: توضیح همراه مثال: «زیبایی فقط ظاهر نیست؛ کارهایی که انجام میدی هم مهمه.»
- نوجوانان: گفتوگو و گوشدادن: «کی این حس رو بهت داد؟ چه چیزی باعث شد اینو بپرسی؟»
کارهایی که نباید انجام داد
- نادیده گرفتن احساس: «این چه حرفیه!؟»
- تعریف فقط ظاهری: «تو از همه خوشگلتری»
- مقایسه: «فلانی خیلی بدتره!»
- شوخی یا نقد ظاهری (رژیم بگیری بهتر میشی، اظهار نظر درباره پوست، قد، وزن)
این رفتارها شرم و مقایسه را تقویت میکنند.
تکنیکهای مفید روانشناختی
- بازتاب احساس: «پس الان احساس میکنی که ظاهر مهمه؟»
- نامگذاری احساس: «این بیشتر حس خجالت یا نگرانیه؟»
- تفکیک هویت از ظاهر: «تو فقط صورت یا بدنت نیستی.»
- تمرکز بر کارکرد: «بدن تو ارزشمنده، کمکت میکنه کارایی که دوست داری انجام بدی.»
- رویکرد رشدمحور: تشویق به تلاش و مهارتها.
فعالیتهایی برای تقویت عزتنفس
- هر روز ۲ ویژگی غیرظاهری که دوست دارد بگوید
- قصهگویی دربارهی تفاوتها و منحصربهفرد بودن
- نگاه انتقادی به رسانه: کدوم بخش این عکس واقعی نیست؟
- تقویت فعالیتهایی که حس توانمندی میدهند (هنر، ورزش، ساختن، یادگرفتن).
چه زمانی کمک حرفهای لازم است؟
- سؤال دربارهی ظاهر مداوم و وسواسی شود
- کودک بهخاطر آن کنارهگیری یا افت تحصیلی داشته باشد
- قلدری یا تمسخر اتفاق افتاده باشد
- صحبت از بیارزش بودن یا خودآسیبرسانی وجود داشته باشد
پیام شما به ما