وقتی پای سلامت روده و استحکام استخوان‌ها در میان باشد، قره‌قروت یک اسطوره است! این فرآورده سنتی که از جوشاندن آب ماست متولد می‌شود، نه‌تنها لاکتوز را شکست می‌دهد (تا برای معده‌های حساس قابل هضم باشد)، بلکه منبعی غنی از کلسیم و پروبیوتیک‌های طبیعی است. اما مراقب باشید: همین قهرمان سلامتی، اگر بی‌مهابا مصرف شود، می‌تواند به دندان‌ها و فشار خون شما حمله کند!
قره‌قروت (یا قراقروت) یکی از فرآورده‌های سنتی لبنی ایران است که به دلیل طعم ترش و کاربردهای متنوع در آشپزی و تنقلات شناخته می‌شود.
روش تولید
قره‌قروت از جوشاندن و تغلیظ آب ماست، دوغ یا آب پنیر به دست می‌آید. رنگ آن معمولاً سیاه، قهوه‌ای یا زرد است و بافتی سفت دارد.
روش سنتی:
- ابتدا چربی دوغ ترش‌شده را جدا می‌کنند.
- باقی‌مانده دوغ را می‌جوشانند تا غلیظ شود.
- پس از صاف کردن، مایع به‌دست‌آمده را خشک می‌کنند تا به شکل گلوله، استوانه یا ورقه درآید.
- در روش‌های خانگی، ماست را در کیسه پارچه‌ای آویزان می‌کنند تا آب آن جدا شود. سپس آب ماست را حرارت می‌دهند تا غلیظ و تیره گردد.
نام‌های محلی و تنوع
قره‌قروت در مناطق مختلف ایران با نام‌های گوناگون شناخته می‌شود:
- کرمان: تلف
- یزد: تَرَف
- مازندران: تَفره
- اصفهان: قارا
- شیراز/خراسان: قره‌قروت
- دامغان: سوچو
انواع
قره‌قروت گوسفندی (طعم قوی‌تر) و نوع تولیدشده با شیر شتر (طعم ملایم‌تر) از انواع پرطرفدار هستند.
ارزش غذایی (در ۱۰۰ گرم)
- انرژی: ۲۴۰ کیلوکالری
- پروتئین: ۶.۹ گرم
- چربی: ۰.۳ گرم
- کلسیم: بالا (تقویت استخوان)
- مناسب برای عدم تحمل لاکتوز
نکته لاکتوز طی فرآیند تولید به قندهای ساده تجزیه می‌شود؛ بنابراین برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز مناسب است.
خواص سلامتی
- پروبیوتیک طبیعی: بهبود گوارش و تقویت سیستم ایمنی
- کلسیم و ویتامین D: پیشگیری از پوکی استخوان و تقویت دندان‌ها
- کنترل قند خون: مناسب برای دیابتی‌ها به دلیل قند طبیعی (لاکتوز)
- سم‌زدایی بدن: ضدعفونی‌کننده دستگاه گوارش و مهار رشد باکتری‌های مضر
- کمک به کاهش وزن: چربی کم و پروتئین بالا
مضرات و موارد احتیاط
نمک بالا: خطر افزایش فشار خون
اسیدیته قوی: آسیب به مینای دندان و افزایش پوسیدگی
اسیدی شدن خون در صورت مصرف بیش‌ازحد؛ عوارض شامل ناراحتی قلبی، ضعف حافظه و مشکلات گوارشی
طبع سرد و خشک: ممکن است برای افراد با مزاج سرد یا خشک مضر باشد؛ مصلح آن زیره و سیاه‌دانه است.
نحوه مصرف و نگهداری
- در آشپزی: به عنوان چاشنی در غذاهایی مانند قورمه سبزی، آش و مرغ استفاده می‌شود.
- مصرف مستقیم: به شکل تنقلات ترش
نگهداری:
- در جای خشک و خنک (مانند زیرزمین).
- هرچه رطوبت کمتر باشد، ماندگاری بالاتر می‌رود (تا ۱ سال)
۴ توصیه طلایی
۱. روزانه حداکثر ۲۰-۳۰ گرم مصرف کنید.
۲. همراه مصلح‌ها بخورید.
۳. از محصولات کم‌نمک و بهداشتی بخرید.
۴. در صورت فشارخون/مشکل معده پرهیز کنید.
نکته کلیدی: قره‌قروت یک فرآورده لبنی ارزشمند است، اما تعادل در مصرف، کلید بهره‌گیری از فواید آن بدون تحمل مضرات است.
پیام شما به ما