جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ شب گذشته به پایان رسید و نخل طلای آن به یک فیلم‌ساز ایرانی رسید؛ جعفر پناهی برای فیلم «یک تصادف ساده» که بدون مجوز رسمی از داخل کشور ساخته شده است. طبق اخبار منتشرشده، تهیه‌کننده این فیلم شرکت فرانسوی Les Films Pelléas است. این شرکت پیش‌تر نیز در ساخت فیلم قبلی پناهی با نام «خرس نیست» که جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز را برد، نقش داشته است.

در حالی که فرهنگ ایرانی با ارزش‌هایی مثل خانواده‌محوری، همدلی، احترام متقابل و حمایت میان نسل‌ها شناخته می‌شود و خانواده در آن، نه‌فقط یک نهاد اجتماعی بلکه پناهی عاطفی و ریشه‌ای برای هویت فردی و جمعی است، برخی فیلم‌هایی که از ایران در جشنواره‌های بین‌المللی حضور پیدا می‌کنند، تصویری متفاوت و متضاد از این بنیان فرهنگی نشان می‌دهند.

فیلم «یک تصادف ساده» که حالا دومین فیلم ایرانی برنده نخل طلا شده، داستان تصادف شبانه ماشین مردی به نام اقبال و خانواده‌اش با یک سگ ولگرد را روایت می‌کند که همین تصادف باعث سلسله حوادث متعددی می‌شود. محور اصلی این فیلم بر پایه شک، خشونت و انتقام شخصی شکل گرفته است.

فیلم دیگر حاضر در بخش مسابقه، «زن و بچه» ساخته سعید روستایی بود که تصویری بحرانی از مادر بودن در جامعه‌ای مردسالار ارائه می‌دهد. اگرچه داستان بر محور فداکاری یک مادر می‌چرخد، اما مضمون اصلی آن نه تقویت بنیان خانواده، بلکه نشان دادن شکاف‌ها، بی‌اعتمادی و گسست از سنت‌هاست. خانواده در این فیلم نه‌تنها پناهگاه نیست، بلکه مانعی است که شخصیت اصلی باید از آن فاصله بگیرد تا خودش را نجات دهد.

اما این دو فیلم تنها قطعاتی از پازلی بزرگ‌تر هستند؛ در جشنواره کن ۲۰۲۵ فیلم‌های دیگری نیز با موضوع خانواده به نمایش درآمدند، اما بیشتر این آثار، نگاهی انتقادی به نهاد خانواده داشتند، نه تصویری همدلانه. طبق توصیف منتقد لس‌آنجلس تایمز، بسیاری از فیلم‌های بخش مسابقه، مخاطب را «مجروح» کردند و جشنواره‌ای «خشن‌تر از همیشه» را رقم زدند؛ مجموعه‌ای از فیلم‌های تلخ و سنگین که به‌سختی می‌توان آن‌ها را فیلم‌هایی خانوادگی دانست.

جشنواره کن در واقع بازتابی از جریان غالب سینمای جهان است؛ جریانی که در آن یا خانواده حضوری ندارد، یا زیر ضربه است. سال گذشته نیز نخل طلایی این جشنواره به فیلمی رسید که به‌گفته بسیاری از منتقدان، در راستای عادی‌سازی تن‌فروشی ساخته شده بود.