روغن زیتون و آب لیمو از مواد رایج در بسیاری از آشپزی‌ها هستند، به‌ویژه در مناطق مدیترانه و غرب آسیا. برخی ادعا می‌کنند که این ترکیب می‌تواند طیف وسیعی از شرایط را درمان کند، مانند سنگ کیسه صفرا، درد مفاصل و پیری زودرس. در حالی که هر یک از این مواد ممکن است فواید سلامتی داشته باشد، تحقیقات محدودی اثرات ترکیبی آن‌ها را بررسی کرده‌اند. در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که آیا شواهد علمی برای تأیید فواید فرضی ترکیب روغن زیتون و آب لیمو وجود دارد یا خیر.

فواید روغن زیتون و آب لیمو

روغن زیتون و آب لیمو دو ماده رایج هستند که ممکن است ترکیبات مفیدی برای سلامتی داشته باشند.

فواید روغن زیتون

روغن زیتون با فشار دادن میوه‌های رسیده زیتون و استخراج روغن به روش‌های مختلف، از جمله پرس و سانتریفیوژ به دست می‌آید. روغن زیتون بکر (EVOO) بالاترین کیفیت را دارد.

روغن زیتون بکر حاوی ۵۵٪ تا ۸۳٪ اسید اولئیک است، یک اسید چرب تک‌غیراشباع مفید برای قلب. همچنین منبع خوبی از ویتامین‌های E و K محسوب می‌شود.

یکی دیگر از ویژگی‌های جذاب روغن زیتون، وجود ترکیبات طبیعی به نام پلی‌فنول‌ها است. این آنتی‌اکسیدان‌ها، ترکیبات مضر موسوم به رادیکال‌های آزاد را در بدن پاک می‌کنند و از استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند. علاوه بر این، پلی‌فنول‌های موجود در روغن زیتون (مانند اولئوروپئین) ممکن است به سلامت مغز کمک کنند؛ مطالعاتی در سال ۲۰۲۳ نشان داده‌اند که مصرف روغن زیتون عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد و خطر زوال شناختی را کاهش می‌دهد.

یک مطالعه در سال ۲۰۲۴ نیز نشان داد که مصرف بیش از ۷ گرم روغن زیتون در روز با ۲۸٪ کاهش خطر مرگ مرتبط با دمانس همراه است.

فواید آب لیمو

آب لیمو، مایع ترش استخراج‌شده از لیمو است. لیمو میوه‌ای از خانواده مرکبات است که از منطقه مدیترانه سرچشمه می‌گیرد و جزو خانواده گیاهان Rutaceae است.

آب لیمو منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌ها، به ویژه ویتامین C است. لیمو همچنین حاوی فلاونوئیدها است که خاصیت آنتی‌اکسیدان و ضدالتهابی قوی دارند. علاوه بر این، پکتین (فیبر محلول در لیمو) می‌تواند احساس سیری را افزایش دهد و به مدیریت وزن کمک کند؛ شواهد از مطالعات سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که پکتین جذب مواد مغذی را کند کرده و کالری مصرفی را کاهش می‌دهد، هرچند بیشتر در مدل‌های حیوانی مشاهده شده است.

ادعاهای پاک‌سازی و سم‌زدایی

بسیاری از افراد معتقدند که نوشیدنی‌هایی حاوی آب‌لیمو، روغن زیتون، یا ترکیبی از هر دو می‌توانند بدن را سم‌زدایی کنند. گفته می‌شود این ترکیبات باعث دفع ضایعات و سموم تجمع‌یافته در بدن می‌شوند.

با این حال، مطالعات کمی بررسی کرده‌اند که آیا آب لیمو و روغن زیتون واقعاً می‌توانند بدن را پاک‌سازی یا سم‌زدایی کنند یا خیر.

یک مرور علمی در سال ۲۰۱۸ اثرات سلامتی مصرف روغن زیتون را با سایر روغن‌های گیاهی مقایسه کرد. شرکت‌کنندگانی که روغن زیتون مصرف کردند، سطوح پایین‌تری از LDL (کلسترول بد) و سطوح بالاتری از HDL (کلسترول خوب) در خون خود داشتند نسبت به کسانی که سایر روغن‌های گیاهی را مصرف کردند.

آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌های موجود در روغن زیتون و آب لیمو ممکن است به عنوان ترکیبات «پاک‌کننده» در نظر گرفته شوند، زیرا به خنثی کردن یا «پاک‌سازی» رادیکال‌های آزاد مضر کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد در غیر این صورت باعث آسیب سلولی شده و در بروز بیماری‌ها نقش دارند.

با این حال، مهم است بدانید که بدن انسان روش‌های بیولوژیکی مختلفی برای دفع سموم و حفظ عملکرد بهینه دارد.

برای کمک به عملکرد بهتر بدن، بهتر است یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، مغزها، دانه‌ها و منابع پروتئین کم‌چرب باشد.

ادعاهای کاهش وزن

ترکیبات خاصی در آبلیمو و روغن زیتون ممکن است نقش کوچکی در مدیریت وزن داشته باشند.

برای مثال، آب لیمو سرشار از ویتامین C است. یک وعده ۳ اونس (حدود ۱۰۰ گرم) حاوی ۳۸.۷ میلی‌گرم ویتامین C است که معادل ۴۳٪ نیاز روزانه مردان و ۵۲٪ نیاز روزانه زنان است.

ویتامین C یک جز ضروری برای تولید کارنیتین است. کارنیتین چربی‌ها را به سلول‌ها منتقل می‌کند تا در آنجا شکسته شده و به عنوان منبع انرژی استفاده شوند. بنابراین، کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به کاهش تجزیه چربی‌ها شود.

در یک مطالعه حیوانی در سال ۲۰۱۸، موش‌های مستعد چاقی به اسید اسکوربیک (ویتامین C) داده شدند و به مدت ۱۵ هفته با رژیم غذایی پرچرب تغذیه شدند. این موش‌ها نسبت به موش‌هایی که فقط رژیم پرچرب داشتند و ویتامین C دریافت نکردند، چربی کمتری در بدن داشتند و شاخص‌های سلامت بهتری نشان دادند.

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که چربی‌های تک‌غیراشباع (MUFAs)، که عمدتاً در روغن زیتون یافت می‌شوند، ممکن است قابلیت سوزاندن چربی بیشتری نسبت به سایر چربی‌ها مانند چربی‌های اشباع داشته باشند. غلظت بالای اسید اولئیک همچنین می‌تواند احساس سیری ایجاد کند و به کاهش مصرف کالری در طول روز و احتمالاً کاهش وزن کمک کند.

با وجود این یافته‌ها، تحقیقات کمی در مورد اثر مصرف ترکیب روغن زیتون و آب لیمو وجود دارد. با این حال، ممکن است ترکیب این دو ماده همچنان اثرات مفید هرکدام را داشته باشد.

همچنین لازم است توجه شود که مطالعات جدید روی انسان‌ها برای تأیید این اثرات مورد نیاز است.

ادعاها درباره سنگ کلیه و سنگ صفرا

سنگ صفرا، رسوبات جامد از مایعات گوارشی و کلسترول هستند که در کیسه صفرا ایجاد می‌شوند. بسته به اندازه و محل سنگ‌ها، ممکن است علائمی نداشته باشید یا علائم مختلفی تجربه کنید.

سنگ کلیه، توده‌های جامد کریستالی مانند کلسیم و اسید اوریک هستند که هنگام عبور از حالب می‌توانند باعث درد شدید شکم و پشت شوند.

عادات غذایی می‌توانند در تشکیل سنگ کلیه و سنگ صفرا نقش داشته باشند. به‌عنوان مثال، مصرف کم ویتامین C و مصرف بالای چربی‌های اشباع به ایجاد این شرایط کمک می‌کنند.

برخی از دستورالعمل‌های تغذیه‌ای برای پیشگیری از سنگ صفرا و سنگ کلیه مصرف چربی‌های سالم مانند روغن‌زیتون را توصیه می‌کنند. این چربی‌ها ممکن است با انقباض و تخلیه منظم کیسه صفرا، از ایجاد سنگ صفرا جلوگیری کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که رژیم مدیترانه‌ای (شامل روغن زیتون) خطر جراحی کیسه صفرا را تا ۱۱٪ کاهش می‌دهد و تحقیقات ۲۰۲۵ نیز این ارتباط را تأیید می‌کند.

ویتامین C ممکن است با تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی از کریستالیزه شدن آن جلوگیری کرده و مانع تشکیل سنگ شود.

به طور کلی، تحقیقات در این زمینه محدود و قدیمی هستند، بنابراین نیاز به مطالعات جدید وجود دارد.

آیا مخلوط روغن زیتون و آب لیمو مثل ویاگرا عمل می‌کند؟

تحقیقات محدودی تأثیر مخلوط آب لیمو و روغن زیتون بر اختلال نعوظ (ED) را بررسی کرده‌اند.

یک مرور مطالعاتی در سال ۲۰۲۰ نشان داد افرادی که رژیم غذایی مدیترانه‌ای، که سرشار از روغن زیتون و لیمو است، داشتند، ریسک کمتری برای ابتلا به اختلال نعوظ داشتند. مطالعات جدیدتر در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نیز تأیید می‌کنند که رژیم مدیترانه‌ای احتمالاً از طریق بهبود جریان خون و کاهش التهاب، عملکرد کف لگن را بهبود می‌بخشد و خطر ED را کاهش می‌دهد.

با این حال، برای مشخص شدن اینکه چگونه روغن زیتون و آب لیمو به‌طور خاص می‌توانند روی ED تأثیر بگذارند، تحقیقات بیشتری لازم است.

عوارض احتمالی

تاکنون مطالعه یا گزارشی مبنی بر مضر بودن ترکیب روغن زیتون و آب لیمو وجود ندارد. اما هر یک از این مواد ممکن است برخی عوارض جزئی داشته باشند.

برای مثال، خوراکی‌های اسیدی مانند آب لیمو در صورت مصرف مکرر می‌توانند به مینای دندان آسیب برسانند یا علائم رفلاکس معده (GERD) را بدتر کنند.

روغن زیتون نیز کالری بالایی دارد؛ یک قاشق غذاخوری (۱۳.۵ گرم) حدود ۱۱۹ کالری دارد. بنابراین اگر به دنبال محدود کردن کالری برای کاهش وزن یا دلایل دیگر هستید، مصرف آن را در حد اعتدال نگه دارید.

مانند بسیاری از خوراکی‌ها، لیمو یا روغن زیتون ممکن است در درصد کمی از افراد باعث واکنش آلرژیک شود.

اگر مشکل سلامتی خاصی دارید و می‌خواهید بدانید چه درمان‌هایی ممکن است برای شما مناسب باشد، با یک متخصص بهداشت و درمان مشورت کنید.

پایه‌ای عالی برای سس سالاد

برای درست کردن یک سس سالاد ساده، ۳ قسمت روغن زیتون را با ۱ قسمت آب لیمو هم بزنید، سپس کمی خردل، سیر ریز خرد شده، عسل یا شیره افرا و نمک به میزان دلخواه اضافه کنید و مخلوط کنید.

جمع‌بندی

برخی افراد معتقدند که ترکیب روغن زیتون و آب لیمو می‌تواند به بهبود هضم، پاکسازی بدن، کاهش درد مفاصل، حفظ سلامت در پیری و حتی درمان سنگ کیسه صفرا کمک کند.

با این حال، شواهد علمی محدودی این ادعاها را تأیید می‌کنند. به نظر نمی‌رسد که ترکیب این دو ماده، خواص سلامتی هر کدام را تقویت کند.

از سوی دیگر، برخی از ترکیبات جداگانه روغن زیتون و آب لیمو ممکن است فواید سلامتی دیگری داشته باشند که تحقیقات آن‌ها را تأیید کرده‌اند.

همچنین این ترکیب، طعم خوشایندی دارد و می‌توان از آن در آشپزی استفاده کرد. به جای نوشیدن خالی، از آن‌ها در رژیم متعادل استفاده کنید؛ مثلاً سالاد مدیترانه‌ای.