شیمیدرمانی یکی از درمانهای رایج سرطان است که شامل تزریق دارو و تخریب سلولهای سرطانی در بدن میشود. هر چند شیمیدرمانی بسیار مؤثر و کمککننده است اما میتواند عوارض جانبی زیادی داشته باشد. داروهای شیمیدرمانی هم سلولهای سرطانی را نابود میکنند و هم سلولهای سالم را که میتواند موجب علائم فیزیکی و هیجانی مثل تهوع، ریزش مو، خستگی و ضعف، عفونتها، اضطراب و افسردگی و... شود. بعد از تکمیل جلسات شیمیدرمانی، مراقبتهایی لازم است تا ریکاوری و بهبودی سریعتر و بهتر اتفاق بیفتد.
. بایدهای مراقبتهای بعد از شیمیدرمانی
تغذیه سالمی داشته باشید و بدن را سیراب نگه دارید
داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سیراب نگهداشتن بدن به سیستم ایمنی کمک میکند و التیام بهتر صورت میگیرد. شیمیدرمانی بر توانایی جذب مواد مغذی توسط بدن اثر میگذارد. سلولهای سالم دستگاه گوارش مسئول جذب مواد مغذیاند که ممکن است طی شیمیدرمانی آسیب ببینند؛ بنابراین خوردن غذاهای سالم و مقوی طی این دوره خیلی اهمیت دارد. به مقدار فراوان میوه و سبزی، پروتئینهای کمچرب، غلات کامل و چربیهای سالم بخورید. از خوردن غذاهای فراوری شده، نوشیدنیهای قندی و الکل پرهیز کنید.
طی روز فراوان آب و مایعات دیگر بنوشید. آب کمک میکند سموم از بدن دفع شوند و گوارش بهتری نیز داشته باشید. افراد سنین بالاتر باید زیاد آب بنوشند تا بدن را سیراب نگه دارند؛ زیرا در اثر شیمیدرمانی تغییراتی در عملکرد کلیهها ایجاد میشود و احساس تشنگی کمتر میشود. تا یک هفته بعد از درمان باید هر روز ۸ لیوان آب بنوشید و اگر دچار تعریق یا اسهال هستید باید این میزان را افزایش دهید.
به طور منظم ورزش کنید
پیش از اینکه برنامه ورزشی بعد از شیمیدرمانیتان را شروع کنید با پزشکتان مشورت کنید. با فعالیتهای سبک مثل پیادهروی و تمرینات کششی شروع کنید و تدریجاً شدت و مدت ورزش را افزایش دهید. به بدنتان گوش بدهید و کفش و لباس مناسب ورزش بپوشید. اگر دردی احساس کردید، نفس کم آوردید، سرگیجه یا هر علامت دیگری داشتید باید ورزش را متوقف کنید و با پزشکتان مشورت کنید.
علاوه بر برنامه ورزشی هفتگی خوب است هر روز فعالیت بدنی انجام دهید که میتواند شامل انجام کارهای خانه، باغبانی یا پیادهروی بهجای رانندگیکردن باشد. یادتان باشد هر گونه تحرک و فعالیت بدنی بهتر از هیچ فعالیتی نداشتن است. فعالیتهای موردعلاقهتان را بخشی از روتین روزانه خود کنید.
تحقیقات نشان میدهد ورزش میتواند به کمتر کردن خطر بازگشت سرطان کمک کند، کیفیت زندگی را بهتر کند، عضلات را تقویت کرده و خطر دیگر بیماریهای مزمن را کاهش دهد، مثل بیماریهای قلبی و دیابت.
بهاندازه کافی استراحت کنید
شیمیدرمانی و دیگر درمانهای سرطان میتوانند باعث احساس خستگی و فرسودگی شده و خواب خوب و باکیفیت را سخت کنند. شما باید هر شب ۷ تا ۸ ساعت خوب بخوابید. پیش از خواب از ابزارهای الکترونیکی و تماشای تلویزیون خودداری کنید. اتاقخوابتان خنک و تاریک و ساکت باشد تا محیط آرامشبخشی برای خواب داشت باشید. شما باید طی روز فعالیت انجام دهید تا شب خواب بهتر و باکیفیتتری داشته باشید. ضمناً طی روز چرتهای کوتاه بزنید تا هم خستگیتان کمتر شود و هم سطح انرژیتان بهتر شود. سعی کنید طی روز استراحتهای کوتاه داشته باشید تا شارژ شوید.
اگر برای به خوابرفتن مشکل داشته باشید احتمالاً پزشک توصیه میکند تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید یا داروهایی برای کمک به خواب بهتر تجویز میکند.
از تکنیکهای کاهش استرس استفاده کنید
استرس میتواند بر سلامت فیزیکی و هیجانی اثر بگذارد، بنابراین بعد از شیمیدرمانی مهم است که راههایی برای مدیریت استرس پیدا کنید. برخی از این تکنیکها:
شیمیدرمانی میتواند بدن و سیستم ایمنی را ضعیف کند، بنابراین باید از خود بهخوبی مراقبت کنید و به عادتهای سالم اهمیت دهید. نادیدهگرفتن این موارد میتواند مشکلاتی برای سلامت جسمی و هیجانیتان ایجاد کند، مثل خستگی ناشی از کمخوابی یا عدم بازیابی قدرت و استقامت بدنی به دلیل تغذیه نادرست، بهاندازه کافی آب ننوشیدن و ورزشنکردن. مدیتیشن ذهن آگاه: شامل تمرکز بر لحظه حال و توجهکردن به افکار و احساسات بدون قضاوت میشود.
. تنفس عمیق: تنفس عمیق بدن را آرام میکند؛ با بینی نفسهای عمیق و آرام بگیرید و با دهان بهآرامی بیرون بدهید.
. تمرینات کششی: تمرینات کششی میتواند به انعطافپذیری بدنی، قدرت بدنی و تعادل شما کمک کرده و ضمناً استرس و اضطرابتان را کاهش دهد.
. ورزش منظم: ورزش منظم کمک میکند استرستان کم شود، خلقوخوی بهتری داشته باشید و سطح انرژیتان بالا برود.
. فعالیتهای خلاقانه: فعالیتهایی مانند نقاشیکردن، نوشتن یا نواختن ساز میتوانند آرامشبخش باشند.
. حمایت اجتماعی: وقت گذراندن با افراد موردعلاقه و عزیزان و شرکت در فعالیتهای اجتماعی میتوانند حالتان را بهتر کنند و استرستان را کاهش دهند.
. مدیریت زمان: زمانبندی کارها و داشتن اهداف واقعگرایانه میتوانند خلاقیت را افزایش داده و استرس را کم کنند.
بهداشت را بهخوبی رعایت کنید
شیمیدرمانی سیستم ایمنی را ضعیف میکند و بدن مستعد عفونت میشود؛ بنابراین لازم است پروتکلهای پیشگیرانه را رعایت کنید تا خطر ابتلا به عفونتها کمتر شود.
دستها را مرتباً با آب و صابون بشویید، خصوصاً پیش از غذا و بعد از دستشویی. به صورت و بینی و دهان دست نزنید؛ چون باعث انتقال میکروبها از دستهایتان میشود. ضمناً محیط زندگی خود را با ضدعفونیکردن مکرر سطوح تمیز نگه دارید، مثل دستگیرهها، روی کانتر و کلید و پریزهای برق.
همچنین با افراد بیمار تماس نداشته باشید و تاحدامکان به جاهای شلوغ نروید.
برای چکاپهای منظم مراجعه کنید
بعد از درمان پیشرفته سرطان لازم است به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت سلامتیتان و روند پیشرفتتان بررسی شود و اگر هر گونه مشکل یا نگرانی دارید مطرح و ارزیابی شود. چکاپها ممکن است شامل معاینه فیزیکی، تستهای آزمایشگاهی، تستهای تصویری و دیگر روشهای تشخیصی شوند که کمک میکنند هر گونه مشکلی پیش از اینکه جدی شود شناسایی شود.
. نبایدهای مراقبتهای بعد از شیمیدرمانی
از مراقبت از خود و عادتهای سالم غافل نشوید
شیمیدرمانی میتواند بدن و سیستم ایمنی را ضعیف کند، بنابراین باید از خود بهخوبی مراقبت کنید و به عادتهای سالم اهمیت دهید. نادیدهگرفتن این موارد میتواند مشکلاتی برای سلامت جسمی و هیجانیتان ایجاد کند، مثل خستگی ناشی از کمخوابی یا عدم بازیابی قدرت و استقامت بدنی به دلیل تغذیه نادرست، بهاندازه کافی آب ننوشیدن و ورزشنکردن.
به خودتان زیاد فشار نیاورید
عجله نکنید و به بدنتان گوش دهید. فشار زیادآوردن باعث مشکلات فیزیکی میشود مثل درد مفاصل و کشیدگی عضلات و احساس فرسودگی و سختتر ریکاوری شدن و پیامدهای دیگر. شما باید به آرامسازی خود اولویت بدهید تا ریکاوری خوبی داشته باشید و تندرست باشید.
علائم یا عوارض جانبی را نادیده نگیرید
شیمیدرمانی میتواند باعث عوارض جانبی شود مثل تهوع و استفراغ، خستگی و درد. این عوارض ممکن است تا بعد از درمان نیز ادامه داشته باشند و نادیدهگرفتن آنها و عواقبشان ممکن است باعث عفونت، کمآب شدن بدن و مشکلات مربوط به دارو شود. برای کنترل این عوارض با تیم درمانی خود در ارتباط باشید.
از دیگران کنارهگیری نکنید
خیلی از بیماران اغلب در مورد تأثیر بیماریشان بر زندگی عزیزانشان احساس گناه و شرمندگی میکنند و ممکن است به همین دلیل از آنها فاصله بگیرند. کمکگرفتن از دیگران میتواند سخت باشد خصوصاً برای کسانی که عادت کرده بودند به دیگران کمک کنند. درمان پیشرفته سرطان چالشبرانگیز و سخت است؛ اما شما باید با خانواده و دوستان و تیم حمایتی خود ارتباطتان را حفظ کنید تا بهبودی بهتری داشته باشید. گوشهگیری ممکن است منجر بهتنهایی و افسردگی و اضطراب شود، درحالیکه داشتن حمایت اجتماعی میتواند محافظ سلامت روانتان باشد و با توصیهها و حمایتی که دریافت میکنید بهتر میتوانید بر چالشها غلبه کنید.
نیازهای هیجانی و ذهنی خود را نادیده نگیرید
نادیدهگرفتن سلامت روان میتواند موجب افسردگی و اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه شود. این مشکلات میتوانند بر فعالیتهای روزانه و کار و روابط شما اثر بگذارند و مشکلات فیزیکی مثل بیخوابی و دردهای مزمن ایجاد کنند.
مشاوره، تراپی و داشتن گروههای حامی میتوانند به مدیریت این هیجانات کمک کرده و استرس را کم کنند. حفظ ارتباط با عزیزان و مشغول سرگرمیهای موردعلاقه بودن، احساس خوبی به شما میدهد و کمک خوبی در دوران بهبودیتان است.
از سیگار و تنباکو استفاده نکنید
مواد شیمیایی موجود در محصولات تنباکو سیستم ایمنی را ضعیف میکنند و خطر عفونتها و بیماریهای مزمن مثل سرطان ریه و بیماری قلبی را افزایش میدهند. این عوارض به بدن آسیبزده و بهبودی را به تأخیر میاندازند.
روشهای زیادی برای کمک به ترک سیگار و تنباکو وجود دارند مثل درمانهای جایگزین نیکوتین، گروههای حامی و مشاوره. عادات سالمی مثل ورزش و تغذیه مناسب نیز به کاهش گرایش به سیگار کمک زیادی میکنند.
پیام شما به ما