در فرازهایی از زیارت عاشورا، آینده تشیّع به شکلی واضح ترسیم شده است. اگرچه مضمون اصلی این زیارت، سلام به مظلومیت حسین‌بن‌علی علیه‌السلام، لعن به دشمنان حق و ابراز تبری از جنایتکاران عاشورا است، اما ژرف‌نگری در مضامین آن، پنجره‌ای روشن به آینده می‌گشاید؛ آینده‌ای که با ظهور امامی از نسل خاندان نور، انتقام خون مظلومان تاریخ، به ویژه سیدالشهدا علیه‌السلام، از ظالمان گرفته خواهد شد. این امام در زیارت عاشورا با عنوانی پرمعنا یاد شده است: «امامٍ منصورٍ»؛ امامی یاری‌شده، که نوید تحقق نهایی عدالت است.
امام منصور کیست؟
در فرازی از زیارت عاشورا می‌خوانیم: فَأسْأَلُ اللهَ الَّذی أکْرَمَ مَقامَکَ وَ أکْرَمَنی بِکَ أنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثارِکَ مَعَ إِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ؛
یعنی از خدایی که جایگاه تو را گرامی داشت و مرا نیز به واسطه تو گرامی داشت، درخواست می‌کنم که خونخواهی تو را همراه با امامی منصور از خاندان پیامبر روزی‌ام گرداند.
بنا بر روایت معتبر از امام صادق علیه‌السلام منظور از «امام منصور» در این فراز، حضرت بقیة‌الله الاعظم، امام زمان ارواحنافداه است؛ همان منتقمی که در پایان تاریخ، ندای عدل را در سراسر جهان طنین‌انداز خواهد کرد.
حضرت می‌فرماید: «خداوند مهدی را منصور نامیده است، همان‌گونه که پیامبر را محمد و عیسی را مسیح نامید.»
پیوند عاشورا و مهدویت
درک دقیق‌تر این فراز نشان می‌دهد که پیوند عاشورا و مهدویت، صرفاً احساسی یا عاطفی نیست، بلکه ریشه در تئوری استمرار امامت دارد. شهادت حضرت سیدالشهدا علیه السلام پایان راه نبود؛ بلکه آغاز تثبیت راه امامت تا ظهور آخرین ذخیره الهی است. قیام عاشورا تاسیسی نبود، چراکه تاسیس حق در زمان پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله صورت گرفته بود. عاشورا نهضتی تثبیتی بود؛ و تثبیت نهایی، در ظهور امام مهدی ارواحنافداه معنا می‌یابد.
با شهادت امام حسین علیه السلام مسیر امامت متوقف نشد. بلکه او حلقه‌ای از زنجیره نورانی امامت شد که به امام دوازدهم می‌رسد. امامت امام مهدی ارواحنافداه نه‌تنها ادامه‌دهنده راه جد مظلومشان است، بلکه تحقق‌دهنده نهایی اهداف عاشوراست. او تنها کسی است که در پایان تاریخ، به خون سیدالشهدا علیه السلام وفادار مانده و انتقام او را از قاتلانش و حامیان ظلم خواهد گرفت.
چهار ویژگی امام منصور در زیارت عاشورا
در فرازی دیگر از زیارت عاشورا، توصیف‌های کامل‌تری از این امام منتقم ارائه می‌شود:
«وَ أَسْأَلُهُ أنْ یُبَلِّغَنی الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِندَ اللهِ، وَ أنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثاری مَعَ إِمامٍ هُدیً، ظاهِرٍ، ناطِقٍ (بِالْحَقِّ)، مِنْکُمْ»
اینجا، امام منصور با چهار ویژگی برجسته معرفی می‌شود:
یک. امام هدًی؛ یعنی راهنما و هدایتگر
دو. ظاهر؛ آشکار، نه پنهان و خاموش
سه. ناطق بالحق؛ سخن‌گوی به حق، و نه اهل باطل یا مصالحه با ظلم
چهار. منکم؛ از نسل اهل‌بیت، از سلاله نبوت و فرزندان حسین علیه السلام
این توصیف دقیق، دلالت دارد که منتقم خون حضرت اباعبدالله علیه السلام نه یک مدعی سیاسی یا شورشی تاریخ، بلکه امامی معصوم، منصوب از جانب خدا، و از تبار اهل‌بیت است.
از این منظر، برخلاف تصور برخی، مختار ثقفی ـ با تمام ارادتش به اهل‌بیت و اقداماتش در خونخواهی ـ منتقم واقعی سیدالشهدا علیه‌السلام نبوده است. هیچ یک از قیام‌های تاریخی، حتی اگر با نیت الهی انجام شده باشد، نتوانسته و نخواهد توانست آن انتقامی را محقق کند که امام مهدی ارواحنافداه با تأیید الهی و نصرت ربانی، آن را به سرانجام خواهد رساند.
شیوه انتقام امام زمان ارواحنافداه
روایات، دو دسته از کسانی را که مورد انتقام واقع می‌شوند، برمی‌شمارند:
یک. قاتلان مستقیم کربلا، یعنی کسانی که در قتل امام حسین علیه‌السلام و یارانش نقش داشتند.
دو. فرزندان و پیروان فکری آن قاتلان، که به‌رغم فاصله زمانی، نه‌تنها از جنایت پدران خود ابراز بیزاری نکردند، بلکه به آن افتخار کردند و آن فرهنگ را ادامه دادند.
نکته قابل تأمل آنکه در برخی از روایات مربوط به رجعت آمده است که امام حسین علیه السلام خود بازخواهد گشت و حکومت عدل الهی را اقامه خواهد کرد.
شعار قیام امام زمان ارواحنافداه چیست؟
بر خلاف تصور عمومی، شعار «یالثارات الحسین» شعار قیام حضرت ولیعصر ارواحنافداه نیست. این شعار ریشه در تحرکات کیسانیه و هواداران محمد حنفیه در دوران عباسی دارد و در منابع معتبر مهدوی به عنوان شعار امام منتقم ذکر نشده است. بر اساس روایات، نشانه قیام ایشان، لباس خونین سیدالشهدا علیه‌السلام است که حضرت هنگام ظهور به تن دارد؛ لباسی که هنوز از آن خون تازه می‌چکد. این نشانه، نه فقط نماد ظلم رفته بر حسین علیه السلام بلکه وعده انتقام نهایی است.
زیارت عاشورا، تنها مرثیه‌نامه‌ای برای دلدادگان کربلا نیست؛ این زیارت، ترسیم‌گر آینده تشیع است. آینده‌ای که در آن، حقیقت با ظهور «امام منصور» از خاندان نبوت آشکار خواهد شد. عاشورا نقطه آغاز راه است، و ظهور، نقطه اوج آن؛ حسین علیه السلام خون دل تاریخ است و مهدی ارواحنافداه لبخند انتقام عدالت. تنها با اوست که طَلَبَ ثارِکَ معنا می‌یابد و فقط با اوست که فَوزٌ عظیم محقق خواهد شد.
پیام شما به ما