اختصاص هر دروازه به گروه خاصی از گناهکاران، حکشدن پندهای اخلاقی روی برخی دروازهها، و بسته بودن آنها در ماه رمضان، از ویژگیهایی است که روایات برای دروازههای جهنم برشمردهاند. در مقالات گذشته طبقه هاویه، طبقه جحیم، طبقه سَقر ، طبقه لظی و حطمه مورد بررسی قرار گرفت. در این قسمت به توصیف درک یا طبقه سعیر میپردازیم.
واژه «سعیر» شانزده بار، و جمع آن «سُعر» دوبار در قرآن مجید آمده است، این واژه در اصل از ماده «سَعر» (بر وزن قعر) گرفته شده که به معنی برافروختن آتش است و به معنی شدت فروزندگی آن نیز آمده، لذا «سعیر» به معنی آتشی است که بسیار سوزان و ملتهب و شعلهور باشد، و گاه به معنی «جنون» نیز آمده است، چرا که در این حالت شخص شعلهور میگردد و هیجان به او دست میدهد، به شتر دیوانه، ناقه مسعوره میگویند. (صحاح اللّغه و التحقیق/ مفردات راغب)
این واژه در اصل به معنای افروختهشدن چیزی و بالا آمدن آن است. بدین جهت به آتشی که زبانه میکشد و بالا میآید، «سعیر» گفته میشود. ابن فارس میگوید: السین و العین و الراء أصل واحد یدلّ علی اشتعال الشیء و اتّقاده و ارتفاعه. من ذلک السعیر سعیر النار. (معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۷۵) «س ع ر»، ریشهای است که بر شعله کشیدن، آتشزدن و بالا رفتن دلالت دارد. از همین واژه است سعیر النار (شعله آتش).
مفهوم سعیر در آیات
سَعیر در بعضی آیات به جای جهنّم به کار رفته است مانند:
(إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً(نساء، ۱۰)؛ در حقیقت، تنها آتش میخورند؛ و به زودی در شعلههای آتش دوزخ میسوزند. یا (و ما برای کسی که قیامت را تکذیب کند، آتشی شعلهور و سوزان فراهم کردهایم!)(فرقان، ۱۱)
در بعضی آیات، در حال و وصف جهنّم آمده نظیر:
«بس است جهنم افروخته.»(نساء، ۵۵) و مجرمان در گمراهی و شعلههای آتشند. (قمر، ۴۷)
در قرآن، واژه «سعیر» گاهی در توصیف آتش دوزخ بکار رفته است. مانند آیه: «مَّأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ کلَّمَا خَبَتْ زِدْنَهُمْ سَعِیرًا»؛ (اسراء، ۹۷) جایگاهشان دوزخ است، هر زمان آتش آن فرونشیند، شعله تازه ای بر آنان می افزاییم!
«سعیر» طبقه ششم جهنم است که در آن سیصد خیمه از آتش موجود است و هر خیمهای دارای سیصد قصر از آتش و در هر قصری سیصد خانه از آتش، و در هر خانهای سیصد نوع از عذاب آتش وجود دارد. در میان آن خانهها، مارها و عقربهایی از آتش و نیز غل و زنجیرها و طوقهایی از آتش وجود دارد
و گاهی این واژه در برابر «جنّت (بهشت)» قرار گرفته است، مانند: آیه ۴ سوره انسان: گروهی در بهشت و گروهی در آتش سوزاناند. و تعبیر «أَصْحَابِ السَّعِیرِ» (فاطر، ۶) در چند آیه دیگر، قرینه است که «سعیر» علاوه بر معنای وصفی، یکی از نامهای دوزخ نیز هست.
بنا بر روایات طبقه ششم جهنم، «سعیر» است که در آن سیصد خیمه از آتش موجود است و هر خیمهای دارای سیصد قصر از آتش و در هر قصری سیصد خانه از آتش، و در هر خانهای سیصد نوع از عذاب آتش وجود دارد. در میان آن خانهها، مارها و عقربهایی از آتش و نیز غل و زنجیرها و طوقهایی از آتش وجود دارد. (تفسیر نورالثقلین، ج۳، ص۱۷) خداوند میفرماید: «إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْکافِرینَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالاً وَ سَعیراً» (انسان، ۴)؛ ما برای کافران زنجیرها و غلها و شعلههای سوزان آتش آماده کردهایم!
خداوند در سوره شوری آیه ۷ بعد از این که به هدف نزول قرآن که انذار مردم و بیم دادن آنها از روز قیامت است اشاره میکند، میفرماید: فَرِیقٌ فِی الْجَنَّهِ وَ فَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ؛ (در آن روز) گروهی در بهشتند و گروهی در سعیرند.
از این که «سعیر» در آیه فوق در مقابل «جنّت» قرار گرفته، چنین استفاده میشود که آن هم یکی از نامهای دوزخ است، تعبیر به «اصحاب السعیر» در چند آیه از قرآن نیز به قرینهی دیگری بر این نامگذاری است. (ملک، ۱۰ـ۱۱/ فاطر، ۶) ولی نمیتوان انکار کرد که در پارهای از آیات قرآن به همان معنی وصفی به کار رفته، و اشاره به فروزندگی آتش دوزخ است. آیه میفرماید قیامت با آنکه روز جمع است، روز فصل و تفکیک نیز هست. یعنی روز جدایی بهشتیها از جهنمیهاست. از آن روز که مردم به دو گروه تقسیم میشوند «گروهی در بهشتند، و گروهی در آتش سوزان دوزخ» (فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ). روزی که به خاطر اجتماع عموم انسانها رسوائیش بسیار دردناک و شدید است.
جایگاه چه کسانی است؟
«سعیر» جایگاه کسانی است که از اوامر پروردگار سرپیچی نمودهاند: «وَ مَنْ یَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنا نُذِقْهُ مِنْ عَذابِ السَّعیر» (سبأ، ۱۲)؛ و کسی که از فرمان ما سرپیچی کند از عذاب سعیر به وی میچشانیم. سعیر یعنی آتش سوزان که محل منکران قیامت، و صراط و جهنم و بهشت و داوری خداوند است.
پیام شما به ما