وقتی حرف از «قلب شکسته» به میان می‌آید، شاید به ذهنمان تنها یک استعاره عاشقانه بیاید؛ اما علم پزشکی می‌گوید این اصطلاح می‌تواند عین واقعیت باشد. بیماری‌ای که در آن، قلب واقعاً در برابر فشارهای روانی و جسمی از کار می‌افتد.

یک بیماری واقعی با چهره‌ای عاطفی

«سندروم قلب شکسته» یا نوعی نارسایی حاد و گذرای بطن چپ قلب است که بیشتر به‌دنبال شوک‌های روانی یا جسمی رخ می‌دهد. علائم آن مشابه حمله قلبی است اما بر خلاف آن، انسداد در عروق کرونر وجود ندارد [۱]. این بیماری برای نخستین‌بار در سال ۱۹۹۰ در ژاپن توصیف شد [۲].

یافته‌های جدید: مردان کمتر مبتلا، اما دو برابر بیشتر در خطر مرگ

پژوهش گسترده‌ای در سال ۲۰۲۴ روی بیش از ۱۹۸,۰۰۰ بیمار آمریکایی نشان داد که ۸۳٪ مبتلایان به این سندروم زن هستند، اما **نرخ مرگ‌ومیر در مردان ۱۱.۲٪** و در زنان فقط ۵.۵٪ بوده است [۳].

عوارض اصلی شامل نارسایی احتقانی قلب (۳۵.۹٪)، فیبریلاسیون دهلیزی (۲۰.۷٪)، شوک قلبی (۶.۶٪)، سکته مغزی (۵.۳٪) و ایست قلبی (۳.۴٪) هستند [۳].

روند نگران‌کننده‌تر در مردان؛ مطالعه می ۲۰۲۵

در پژوهشی تازه‌تر که در می ۲۰۲۵منتشر شد، مشخص شد نرخ مرگ‌ومیر ناشی از تاکوتسوبو در مردان از ۹.۸٪ در سال ۲۰۱۶ به ۱۴٪ در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته، در حالی که این نرخ در زنان تنها از ۴.۷٪ به ۶.۲٪ رسیده است [۱۳].

این مطالعه همچنین نشان داد که **مردان مبتلا، به‌طور متوسط سه روز بیشتر از زنان در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری می‌شوند، که نشان‌دهنده شدت بالاتر و پیچیدگی بیشتر وضعیت فیزیکی آنان است [۱۳].

چه چیزی سندروم قلب شکسته را در مردان فعال می‌کند؟

بر اساس همان مطالعه ۲۰۲۴ و تحلیل‌های بالینی همراه آن [۳]، چهار عامل اصلی بروز سندروم قلب شکسته در مردان به شکل زیر رتبه‌بندی شده‌اند:

۱. استرس‌های فیزیکی شدید

شامل جراحی‌های بزرگ، عفونت‌های حاد، سکته مغزی یا آسیب‌های عصبی مرکزی؛ این نوع فشارها نسبت به زنان بیشتر در مردان محرک اولیه سندروم هستند.

۲.  رویدادهای روانی–عاطفی شدید

مانند مرگ عزیزان، طلاق، خیانت یا بحران‌های مالی. اگرچه شیوع کمتری نسبت به استرس‌های فیزیکی دارد، اما در ترکیب با زمینه‌های روانی، شدیداً مؤثر است.

۳. افزایش ناگهانی هورمون‌های استرس

ترشح شدید آدرنالین در پاسخ به شوک، عملکرد بطن چپ را مختل کرده و به عضله قلب آسیب موقتی وارد می‌کند.

۴. اختلالات روانی و مشکلات سلامت روان

از جمله اضطراب، افسردگی و PTSD که پاسخ بدن به استرس را تشدید کرده و روند بهبودی را کند می‌کنند. این چهار مؤلفه، طبق گزارش JAHA [۳] و گزارش نهایی ۲۰۲۵ [۱۳]، ساختار اصلی درک ما از مکانیزم فعال‌سازی سندروم قلب شکسته در مردان را تشکیل می‌دهند.

 منابع علمی:

۱. Lyon AR et al. *Eur J Heart Fail*, ۲۰۱۶.

۲. Templin C et al. *N Engl J Med*, ۲۰۱۵.

۳. Movahed MR et al. *JAHA*, ۲۰۲۴. doi:۱۰.۱۱۶۱/JAHA.۱۲۴.۰۳۷۲۱۹

۴. People.com. *Men Twice as Likely as Women to Die from Broken Heart Syndrome*, ۲۰۲۴.

۵. DeFilippis EM et al. *JACC*, ۲۰۲۰.

۶. Shah R, Hwang SJ. *J Psychosom Res*, ۲۰۲۴.

۷. El-Sayed AM. *Psychol Med*, ۲۰۲۴.

۸. Wittstein IS. *Cell Mol Neurobiol*, ۲۰۲۰.

۹. Ghadri JR et al. *Eur Heart J*, ۲۰۱۸.

۱۰. Ghadri JR, Jurisic S et al. *Eur J Heart Fail*, ۲۰۱۷.

۱۱. Scantlebury DC, Prasad A. *Circ J*, ۲۰۱۴.

۱۲. Times of India. *Overlooked Heart Condition and Drug Links*, ۲۰۲۴.

۱۳. JAHA. *Gender Differences in Takotsubo Outcomes: ۲۰۱۶–۲۰۲۰ Dataset*, Published May ۲۰۲۵