آغاز نماز با قیام؛ ایستادن در محضر خدا
پس از مقدمات نماز، نخستین مرحله یا سرآغاز نماز، قیام است. نمازگزار باید به یاد داشته باشد که در حضور پروردگاری ایستاده که بر ظاهر و باطن و اعمال و کردارش آگاه است؛ پس ادب را به‌جا آور و با فروتنی کامل، مانند بنده‌ای گریزپا در محضر خداوند بایست.

آداب ایستادن در نماز
نمازگزار سر به‌زیر افکند و چشم را فقط به سجده‌گاه بدوزد و کف دست‌ها را به‌نشانه احترام، بالای زانوها قرار دهد و این آیه را به یاد آورد: «خداوند هنگامی‌که ایستاده‌ای، تو را می‌بیند.» (دستغیب، صلاه‌الخاشعین، ص ۸۲)
نمازگزار وقتی در برابر خداوند قیام کرده و با سر فروافکنده، به‌نشانه احترام و تسلیم ایستاده، دلش را با خدا یک‌رنگ کند و با پرهیز از غرور، خشوع و خضوع را پیشه خود کند. (شهید ثانی، اسرار نماز، ص ۱۲۳)

فلسفه نگاه به سجده‌گاه هنگام قیام
نگاه کردن نمازگزار به هنگام قیام به سجده‌گاه، چند فایده دارد:
اول، به یاد آورد از خاک آفریده شده؛ دوم، فروافکندن سر، علامت احترام است؛ سوم، فروتنی و خضوع در برابر خداوند را برای او به ارمغان می‌آورد؛ و در نهایت، نگاه به سجده‌گاه، یادآور فقر انسان نسبت به خداوند است. (فاطر، ۱۵ / امام خمینی، آداب الصلوه، ص ۱۴۶)

قیام برای خدا؛ آغاز حرکت توحیدی
قیام برای خدا: امام خمینی (ره) در تفسیر قیام نماز به آیه «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ» (سبأ، ۴۶) استناد می‌کند و به انسان نهیب می‌زند که فقط برای خدا قیام کند، چون همه‌چیز از «قیام لله» آغاز می‌شود. (تفسیر سوره حمد، ص ۷۲)
قیام در نماز، انسان را به حرکت برای خدا و به‌سوی خدا فرامی‌خواند. قیام در نماز، سیر انسان به‌سوی روشنایی‌ها و زیبایی‌هاست و می‌تواند الگویی برای دیگر حرکت‌های او در زندگی باشد.

قیام؛ فرصتی کوتاه برای آمرزش و بیداری
خداوند، مالک جهان است و راستی و یکرنگی حکم می‌کند انسان در برابرش گردن به اطاعت خم کند و فرمانبردار باشد.
قیام در نماز، وقوف انسان در جهان مادی است که این وقوف انسان در مُلک خداوند، بسیار کوتاه و مقطعی است. نمازگزار باید از این فرصت اندک استفاده ببرد و کوتاهی‌های خویش را جبران کند و از گناهانش آمرزش بخواهد. (ملکی تبریزی، اسرارالصلوه، ص ۲۴۸)

قیام؛ نشانه آمادگی برای جهاد و پایداری
آیت‌الله جوادی آملی، اعلام آمادگی برای پیکار با دشمنان با نیرویی که آن‌ها را بترساند، و ایستادگی در برابر هر بلای آشکار را از رازهای نهفته در قیام می‌داند.
زیرا نماز از اسبابی است که انسان را در سختی‌ها، مصائب و غم‌ها یاری می‌دهد. (بقره، ۴۵) حالت ایستادن، نیرومندترین وضعیت انسان است که او را برای دفاع، حمله یا هجوم آماده می‌کند.

قیام برای احیای کلمه‌الله
نمازگزار باید برای خدا برپای ایستد و ناتوان نشود و هیچ امری او را بر زمین ننشاند. زیرا کسی که در حال ایستاده، پشتش راست نباشد، نمازش کامل نیست.
نمازگزار باید در برابر تمام دل‌مشغولی‌های نفسانی ایستادگی کند و قلب خود را از غیر حق محافظت کند. هدف اصلی قیام، احیای کلمه‌الله و اعتلای آن است.

قیام؛ ضامن استقامت و حضور قلبی
قیام، ضامن پایداری و استواری و حرکت و کوشش است. فرد قائم که در راه خدا پایداری کند، فرشتگان بر او فرود می‌آیند و به ولایت نویدش می‌دهند؛ ولایتی که ترس و اندوه را از دل می‌برد. (فصلت، ۳۰)
نمازگزار باید در ظاهر و باطن، قائم باشد و علاوه بر اینکه قامت ایستاده، حالت قیام را در قلب خود نیز وارد کند تا اثر آن در اعضا و جوارحش نیز نمودار شود. (جوادی آملی، رازهای نماز، ص ۱۱۱)