با مطالعه نهج البلاغه چنین به نظر می‌رسد که تعقل و تدبیر، کنترل هواهای نفسانی همچون: شهوت و غضب، مسئولیت‌محوری و میانه‌روی در سبک زندگی فردی مطلوب و بسیار راه‌گشاست. همچنین رعایت نظم، حسن معاشرت و عدالت‌خواهی راه‌کارهای مناسب برای سبک زندگی مطلوب اجتماعی است. در اینجا به برخی از توصیه‌های امیرالمومنین علیه‌السلام اشاره می‌کنیم.

مسئولیت پذیری:

در نگاه امیرالمومنین علیه‌السلام انسان در مقابل خداوند و نیز خانواده، دوستان و هموطنان و کل مخلوقات خداوند مسئولیت دارد. و نمی‌تواند بگوید به من ربطی ندارد و سلب مسئولیت کند. این جهان‌بینی دلیلی است که فرد خود را رهاشده فرض نکند.

امام در خطبه شقشقیه می‌فرماید: به خداوند سوگند! اگر به خاطر حضور مردم مشتاق بیعت‌کننده و اتمام حجت بر من نبود و بخاطر عهدی که خداوند از علما گرفته که در برابر پرخوری ستمگر و گرسنگی ستمدیده و مظلوم سکوت نکنند! نبود، مهار شتر خلافت را رها می‌کردم. ارزش این دنیای شما در نظر من از آب بینی بز کمتر است. (خطبه ۳) این کلام امام نقش مسئولیت و مسئولیت‌پذیری را نشان می‌دهد.

اندیشه‌ورزی و تدبیر:

رابطه مهم اندیشه با سبک زندگی، به کارگیری عقل در انتخاب سبک زندگی و تصمیم‌گیری‌های مهم در رسیدن به اهداف پیش رو در زندگی است. فکر و تعقل اساس همه خیرات و نیکی‌هاست و مشکلات در سایه تعقل و تدبر حل خواهد شد. امیرالمومنین علیه‌السلام می‌فرماید: عقل سالم سبب نجات انسان می‌شود. (حکمت ۴۲۱) امام در جایی دیگر می‌فرماید: کسی که چشم دل باز کند و با بینایی کاری انجام دهد و سود و زیانش را بررسی کند، پشیمان نمی‌شود. زیرا کسی که از روی نادانی کاری انجام دهد از مسیر درست دور می‌شود. (خطبه ۱۵۴) هدف‌شناسی و هدف‌گذاری با استفاده از عقل و خرد، نتیجه مثبت دارد.

امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: با مردم به گونه‌ای معاشرت کنید که اگر مرگ شما را فراگرفت برای شما اشک بریزند و اگر زنده ماندید با اشتیاق خواهان دیدار شما باشند

کسی که عاقل است شرایط و موقعیت را درک می‌کند و از همه فرصت‌های زندگی به صورت درست بهره می‌برد: چرا که پیروزی در پرتو تدبیر و احتیاط و دوراندیشی است. (حکمت ۴۸)

در خطبه ۸۳ راه و روش عاقلان و خردمندان را کم خوابی، بی علاقگی به دنیا، سخن به جا گفتن، مشغول به ذکر و دوری از شهوات بیان شده است. در نامه ۳۱ مودب بودن به آداب و اخلاق از روش‌های انسان اهل فکر و اندیشه شمرده شده است.

قانع بودن:

کاملا روشن و واضح است که انسان قانع هرگز نیاز ندارد که در مقابل دیگران سر خم کرده و دست نیاز بلند نماید. یا چاپلوسی کسی را کند و عزت و کرامت خود را پایمال کند. ولی اگر قناعت کنار رود یا باید مرتکب گناهان گوناگونی شود و از راه نامشروع کسب درآمد کند و یا سر در مقابل دیگران خم کند. (مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمومنین علیه‌السلام، ۲، ص۱۴۱) امروزه بسیار دیده می‌شود که جوانان می‌خواهد ره صدساله را یک شبه طی نمایند و به داشته‌های خود قانع نیستند و همین امر باعث می‌شود به راه خطا و نامشروع افتاده و سبب اشتباهات جبران ناپذیر شوند. (حکمت ۳۷۱)

مدیریت خشم:

متاسفانه در این عصر چیزی که کمتر کنترل می‌شود هیجان خشم است. که در مقابل رفتارهای نامناسب دیگران بروز می‌کند. و اغلب بواسطه بروز خشم و غضب رابطه‌های بین افراد خراب می‌شود. امیرالمومنین علیه‌السلام خشم را نوعی دیوانگی معرفی می‌فرماید، زیرا تندخو پشیمان می‌شود و اگر نشود، دیوانگی‌اش مستمر است. (حکمت ۲۵۵)

امام توصیه می‌کنند که خشم را فرو نشان و به هنگام قدرت ببخش و به هنگام خشم فروتن باش تا آینده خوبی داشته باشی. (نامه ۶۹) زیرا تسلط بر خشم، موجب آرامش و راحتی انسان پس از خاموش شدن آن می‌شود.

منشا خشم، اسارت عقل در دست شیطان است که امیرالمومنین علیه‌السلام به دوری از وسوسه‌های شیطان هشدار می‌دهد. (حکمت ۲۱۱)

امام توصیه می‌کنند که خشم را فرو نشان و به هنگام قدرت ببخش و به هنگام خشم فروتن باش تا آینده خوبی داشته باشی

اعتدال و میانه‌روی:

یکی از مباحث مهم که لازم است جوانان به آن اهتمام ورزند اعتدال و میانه‌روی و دوری از افراط و تفریط است. گرایش به هر کدام آنها باعث انحراف از حق می‌شود. امیرالمومنین علیه‌السلام در این باره می‌فرماید: کاری که باید بیش از هر کاری دوست داشته باشی، میانه‌روی در حق است. (نامه ۵۳) چرا که بیشترین موفقیت انسان در زندگی مدیون اعتدال در برنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌های همراه با میانه‌روی است.

حسن معاشرت با مردم:

متاسفانه جوانان امروزه معاشرت پسندیده‌ای با دیگران ندارند و اصول اخلاقی رعایت نمی‌شود. و شاید بتوان گفت که اصلا بلد نیستند چگونه با مردم ارتباط برقرار کنند و همین امر فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی را به خطر انداخته است. نوع لباس پوشیدن، نحوه سخن گفتن، نوع تفریحات و سرگرمی‌ها مواردی از فرهنگ است که دچار تزلزل شده و نگرانی‌هایی برای اصالت فرهنگ ایجاد شده است.

یکی معضلاتی که در جوانان و نوجوانان وجود دارد نقص در رابطه اجتماعی و معاشرت آنان است. این نقص باعث شده که یک نوجوان هیچ فهمی نسبت به یک رابطه اجتماعی سودمند و دارای تاثیر نداشته باشد و وقتی این فهم در آنها شکل نگیرد قطعا در دوران جوانی، که در واقع زمان حضور جوان در جامعه است این نقص حس می‌شود.

نحوه تعامل و چگونگی برخورد با دیگران، نقش مهمی بر روابط اجتماعی انسان دارد. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: با مردم به گونه‌ای معاشرت کنید که اگر مرگ شما را فراگرفت برای شما اشک بریزند و اگر زنده ماندید با اشتیاق خواهان دیدار شما باشند. (حکمت ۱۰)

در نگاه امیرالمومنین علیه‌السلام انسان در مقابل خداوند و نیز خانواده، دوستان و هموطنان و کل مخلوقات خداوند مسئولیت دارد. و نمی‌تواند بگوید به من ربطی ندارد و سلب مسئولیت کند. این جهان‌بینی دلیلی است که فرد خود را رهاشده فرض نکند

صله رحم:

یکی از مصادیق حسن معاشرت صله رحم است. چیزی که امروزه اکثر جوانان از آن دوری کرده و در غار تنهایی خود و یا به دوستان خود پناه می‌برند. امیرالمومنین علیه‌السلام به این امر مهم در خطبه ۱۳۹ توصیه کرده‌اند.

مشورت با عاقلان و افراد و آگاه:

در اسلام خودرایی و استبداد بسیار مذموم شمرده است و متاسفانه جوانان کمتر به دنبال مشورت هستند و تصور می‌کنند خود عقل کل هستند و قادر هستند به تنهایی بهترین تصمیمات زندگی را بگیرند. حال آن که به علت مشورت نکردن، دچار اشتباهات و شکست‌های متعدد می‌شوند. امیرالمومنین علیه‌السلام می‌فرماید: کسی که از افکار و نظرات دیگران استقبال کند، راه و نظر درست را از خطا تشخیص می‌دهد. (حکمت ۱۷۳)

مشورت با خردمندان سبب ایجاد اعتماد به نفس فرد می‌شود و به راهکار درستی دست می‌یابد. و خودرایی سبب هلاکت فرد می‌شود. (حکمت ۱۶۱)

موارد فوق راه‌هایی برای ارتقای سبک و سلامت زندگی جوانان است که بهره بردن از آنها باعث ارتقای سلامت روان افراد نیز می‌شود. در واقع راهکارهایی که بیان شد مهارت‌های سبک زندگی است که برخی ویژگی‌های آنها شامل: مسئولیت‌پذیری، تعقل و تفکر، کنترل خشم، عدالت‌ورزی، حسن معاشرت، و مشورت است.