بالابودن تعداد گلبول‌های سفید خون نشان می‌دهد که چیزی شبیه عفونت، واکنش آلرژیک یا التهاب در بدن در حال رخ‌دادن است. به همین دلیل وقتی بیمار می‌شوید، بدن شما گلبول‌های سفید بیشتری می‌سازد تا بتواند با هر چیزی که عامل بیماری‌تان است بجنگد. ورزش، بارداری و حتی برخی از داروها نیز می‌توانند تعداد گلبول‌های سفید خون را افزایش دهند.

بالابودن تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند علامتی از یک مشکل یا بیماری در بدن باشد به همین دلیل مهم است که علت شناسایی شده و برطرف شود.

گلبول‌های سفید خون چه هستند؟

گلبول‌های سفید خون نوعی سلول خونی هستند که در مغز استخوان ساخته شده و در خون و بافت‌ها وجود دارند. این سلول‌ها بخش مهمی از سیستم ایمنی‌اند و به بدن در مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کنند. به‌طورکلی پنج نوع گلبول سفید خون وجود دارد که هر کدام نقش متفاوتی دارند. شناسایی اینکه تعداد چه نوع گلبول سفیدی بالاست می‌تواند به پزشک در تشخیص علت کمک نماید.

نوتروفیل‌ها

نوتروفیل‌ها فراوان‌ترین گلبول‌های سفید در بدن هستند و ۷۰ درصد از جمعیت گلبول‌های سفید خون را تشکیل می‌دهند. نوتروفیل‌ها باتوجه‌به اینکه خط اول دفاعی از سیستم ایمنی‌اند برای حمله به مهاجمانی مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها و نابودکردن آنها طراحی شده‌اند. هر روز میلیاردها نوتروفیل از مغز استخوان ارسال می‌شوند؛ اما مدت زیادی زنده نمی‌مانند. آنها کارشان را انجام می‌دهند و سپس نوتروفیل‌های تازه جای آنها را می‌گیرند و همه این اتفاق‌ها ممکن است تنها در عرض دو سه ساعت رخ دهد.

ائوزینوفیل‌ها

ائوزینوفیل‌ها نقش مهمی در مبارزه با عفونت‌ها دارند؛ اما کار اصلی آنها حمله‌ور شدن به انگل‌ها و کشتن آنهاست. این گلبول‌های سفید که تقریباً ۵ درصد از کل گلبول‌های سفید خون را تشکیل می‌دهند در واکنش‌های آلرژیک نیز نقش دارند. اما گاهی ائوزینوفیل‌ها ممکن است نسبت به یک مهاجم خارجی مانند گرده گیاه یا هر محرکی، واکنش بیش از حد نشان بدهند و علائم آلرژیک شدیدی ایجاد کنند.

بازوفیل‌ها

وقتی در تماس با چیزی که به آن حساسیت دارید قرار می‌گیرید، بازوفیل‌ها به‌سرعت ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین تولید می‌کنند. هیستامین یک شاخص بسیار معمول از واکنش‌های آلرژیک است و بر واکنش ایمنی بدن اثر می‌گذارد. همین نیز می‌تواند علت اصلی آنافیلاکسی و حساسیت بسیار شدید باشد.

لنفوسیت‌ها

لنفوسیت‌ها دو نوع هستند: سلول‌های B و سلول‌های T. گاهی به این سلول‌ها، سلول‌های حافظه نیز می‌گویند؛ زیرا آنتی‌بادی‌هایی برای مبارزه با ویروس‌ها و باکتری‌ها و دیگر مهاجمان می‌سازند. سلول‌های T شما مستقیماً با مهاجمان خارجی می‌جنگند و سیتوکین تولید می‌کنند. سیتوکین‌ها موادی بیولوژیکی‌اند که دیگر قسمت‌های سیستم ایمنی را فعال می‌کنند. سلول‌های B آنتی‌بادی‌هایی می‌سازند که یک عفونت را در حافظه‌اش ثبت کرده و وقتی بدن مجدداً در معرض پاتوژن مورد نظر قرار می‌گیرد، از بدن شما محافظت می‌کنند و در واقع این راه را از قبل بلدند.

مونوسیت‌ها

مونوسیت‌ها نسبت به دیگر گلبول‌های سفید خون، بیشترین طول عمر را دارند و نقش اصلی آنها، ازبین‌بردن باکتری‌ها و پاک‌سازی بدن از سلول‌های مرده است. تقریباً ۵ تا ۱۲ درصد از کل گلبول‌های سفید خون شما را مونوسیت‌ها تشکیل می‌دهند.

شمار گلبول‌های سفید خون چه زمانی بالا محسوب می‌شود؟

شمار گلبول‌های سفید خون به‌عنوان بخشی از معاینات و چکاپ‌های روتین انجام می‌شود، مگر اینکه بیماری یا مشکلی داشته باشید که پزشکتان مرتباً وضعیت گلبول‌های سفید خونتان را بررسی کند. طی یک چکاپ، پزشک دستور آزمایش خونی به نام CBC می‌دهد که قسمت‌های مختلف خون شما از جمله گلبول‌های سفید خونتان سنجش می‌شوند.

هر چند بعضی از آزمایشگاه‌ها از رنج‌های متفاوتی برای آزمایش گلبول سفید خون استفاده می‌کنند؛ اما انجمن لوسمی و لنفوم، عددهای زیر را به‌عنوان محدوده نرمال شمار گلبول‌های سفید خون ارائه می‌دهند:

مردها: ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ گلبول سفید در هر میکرولیتر خون

. زن‌ها: ۴۵۰۰ تا ۱۱۰۰۰ گلبول سفید در هر میکرولیتر خون

. کودکان: ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ گلبول سفید در هر میکرولیتر خون

علت لکوسیتوز چیست؟

بالابودن شمار گلبول‌های سفید خون معمولاً نشان می‌دهد تغییراتی در داخل بدنتان در حال رخ‌دادن است. اگر نتیجهٔ آزمایش خونتان همچنان نشان‌دهندهٔ بالابودن تعداد گلبول‌های سفید خون باشد، پزشک به بررسی و شناسایی علت می‌پردازد.

گاهی بالابودن تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند علامت سرطان‌هایی مانند لوسمی یا بیماری هوچکین باشد. اما علت‌های زیاد دیگری هم می‌توانند عامل بالابودن تعداد گلبول‌های سفید خون باشند و لزوماً همه آنها به بیماری مربوط نیستند.

این عوامل می‌توانند باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون شوند:

اگر خودتان تردید دارید که ممکن است دچار عفونتی یا التهابی باشید باید به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً اگر تبی دارید که پایین نمی‌آید، تنگی نفس دارید یا سرفه‌هایی که بیشتر از دو هفته طول کشیده‌اند یا علائمی که بیش از ۱۰ روز ادامه‌دار شده‌اند. یک عفونت

. التهاب

. استرس هیجانی شدید

. استرس فیزیکی شدید مثل تب، آسیب یا عمل جراحی

. سوختگی

. یک بیماری خودایمنی مثل آرتریت روماتوئید یا لوپوس

. برخی داروها

. واکنش‌های آلرژیک

. ویروس‌ها

. سیگارکشیدن

. ورزش شدید

خانم‌های باردار نیز ممکن است دچار تعداد بالای گلبول سفید خون شوند که دلیل آن استرسی است که بدن در حال تغییر آنها تحمل می‌کند. معمولاً یکی دو هفته بعد از زایمان، شمار گلبول‌های سفید خون به عدد نرمال برمی‌گردد.

علائم بالابودن شمار گلبول‌های سفید خون

بالابودن تعداد گلبول‌های سفید خون به‌خودی‌خود علامتی ندارد؛ اما ممکن است عارضه‌ای که باعثش شده علائمی ایجاد کند.

مثلاً اگر بالابودن گلبول‌های سفیدتان ناشی از یک واکنش آلرژیک باشد، پس احتمال کهیر یا بثورات پوستی دارید.

اگر یک عفونت عامل بالابودن گلبول‌های سفید خونتان باشد ممکن است تب و لرز و بدن‌درد و سردرد داشته باشید.

درمان بالابودن گلبول‌های سفید خون چیست؟

برگرداندن تعداد گلبول‌های سفید خون با درمان هر چیزی که علت اصلی است امکان‌پذیر است؛ بنابراین درمان، بسته به علت می‌تواند بسیار گوناگون باشد. مثلاً اگر یک عفونت باکتریایی داشته باشید، پزشک با آنتی‌بیوتیک درمانتان خواهد کرد.

دیگر درمان‌ها برای بالابودن گلبول‌های سفید خون:

. آنتی‌هیستامین‌ها برای واکنش‌های آلرژیک

. استروئیدها یا سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی برای بیماری‌های خودایمنی یا اختلالات التهابی

. داروهایی برای مدیریت یا درمان استرس

. داروهای ضدالتهاب برای مدیریت التهاب

. شیمی‌درمانی، درمان با سلول‌های بنیادی یا رادیوتراپی برای درمان سرطان

. داروهایی برای کاهش گلبول‌های سفید خون اگر لوسمی میلوئیدی مزمن داشته باشید

چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟

همیشه چکاپ‌های منظم ضروری‌اند. طی این چکاپ‌ها پزشک معمولاً دستور آزمایش خون می‌دهد که کمک می‌کند هر گونه مشکل بالقوه‌ای زودتر تشخیص داده شود.

ضمناً اگر خودتان تردید دارید که ممکن است دچار عفونتی یا التهابی باشید باید به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً اگر تبی دارید که پایین نمی‌آید، تنگی نفس دارید یا سرفه‌هایی که بیشتر از دو هفته طول کشیده‌اند یا علائمی که بیش از ۱۰ روز ادامه‌دار شده‌اند. با این علائم نیز باید به پزشک مراجعه نمایید:

. بی‌نظمی یا تندی ضربان قلب

. سرگیجه

. کاهش وزن بی‌دلیل

. خستگی که برطرف نمی‌شود

. تعریق زیاد یا عرق‌های سرد

. تورم قوزک پا

. راش‌های پوستی بی‌دلیل

. تورم و قرمزی مفاصل

پزشک می‌تواند مشخص کند آیا علائمی که دارید نیازمند آزمایش خون هستند یا نه.