ارتش اسرائیل توسعه گنبد آهنین را در پاسخ به حملات موشکی حزبالله در جریان جنگ 33 روزه در سال 2006 آغاز کرد و در سال 2011 این سامانه عملیاتی شد و بنا به گفته ارتش اسرائیل در سالهای اخیر نرخ موفقیتی در حدود 90 تا 97 درصد داشته است. اما در روزهای گذشته و در پی حمله حماس به رژیم صهیونیستی و مشاهده تلفات سنگین، مقامات اسرائیلی مشخص نکردهاند که پس این موفقیت کجا رفته و چرا در پی حملات حماس این گنبد دفاعی گول خورده است؟
گنبد آهنین چگونه کار میکند؟
گنبد آهنین به عنوان یک سامانه دفاع موشکی چندلایه، متشکل از رادار شناسایی و ردیابی، سیستم مدیریت نبرد و کنترل تسلیحات و پرتاب موشکهای رهگیر عمل میکند. ماموریت اصلی آن شناسایی موشکهای ورودی، ارزیابی مسیر حرکت آنها و در صورت تهدیدی برای مناطق پرجمعیت، رهگیری و انهدام آنها در هوا است. این فناوری پیچیده با دقت و سرعت بالا برد مؤثری در مسافتهای 4 تا 70 کیلومتر دارد و بخشی از این فناوری با هوش مصنوعی کار میکند. هوش مصنوعی برای بررسی اینکه آیا موشک ورودی میتواند به مردم آسیب برساند یا خیر، حیاتی است. این سامانه اگر موشک را خطری تصور نکند، به آن اجازه فرود میدهد.
در حالی که این سیستم در اسرائیل توسعه یافته، تا حدودی توسط صدها میلیون دلار از ایالات متحده تامین مالی شد. اسرائیل چندین باتری گنبد آهنین در سراسر مناطقش دارد و هر کدام برای دفاع از یک منطقه مسکونی به مساحت 60 مایل مربع طراحی شدهاند که آنها را میتوان با تغییر تهدیدها جابهجا کرد. گنبد آهنین معمولاً در اطراف شهرها یا مناطق پرجمعیتی قرار دارد که در گذشته هدف موشکهای ورودی قرار گرفتهاند. هر باتری گنبد آهنین از سه تا چهار پرتابگر تشکیل شده که هر کدام میتوانند تا 20 موشک رهگیر تامیر را حمل کنند. مثلا تصویر زیر باتری سیستم دفاع هوایی گنبد آهنین را در شهر جنوبی اشدود در 12 می 2023 نشان میدهد.
نقش آمریکا در گنبد آهنین
در حالی که این سیستم در اسرائیل توسعه یافته، تا حدودی توسط صدها میلیون دلار از ایالات متحده تامین مالی شد. ایالات متحده به شریک شدن در تولید علاقه نشان داد و در سال 2014، کنگره خواستار به اشتراک گذاری فناوری این سامانه و تولید مشترک با ایالات متحده شد. از آنجایی هر موشک حدود 40 هزار دلار هزینه دارد و مهار هزاران راکت ورودی هزینه زیادی به بار میآورد، پس از حمله حماس، جو بایدن اعلام کرد که ایالات متحده در حال افزایش کمکهای نظامی بیشتر به اسرائیل از جمله رهگیرهای موشکی برای «پر کردن گنبد آهنین» است.
چگونه گنبد آهنین شکست خورد؟
در صبح شنبه و موج اولیه و حملات رگباری حماس تعداد موشکهای ورودی به طور قابل توجهی بیشتر از آن چیزی بود که گنبد آهنین قبلاً آن را ردیابی یا رهگیری کرده بود. نیروی حماس نیز با این استراتژی با تعداد زیادی موشک در بازه زمانی کوتاه، گنبد آهنین را شکست دادند. همچنین باتریهای موشکها هم در صورت پرتاب زیاد در زمان کم، در نهایت تمام میشود و باید با دستههای جدید دوباره پر شوند. این سناریو به این معنی است که در حین اضافه شدن موشکهای جدید، شکافی در پوشش وجود خواهد داشت و اینگونه بود که گنبد آهنین در برابر رگبار روز شنبه موشکهای حماس مغلوب شد.
