اروپایی‌ها اولین بار پس از جنگ صلیبی اول در سال 1099، سفرهای خود به بیت المقدس را آغاز کردند، جنگی که ‌نه تنها برای بازپس‌گیری سرزمین مقدس از مسلمانان، بلکه برای باز کردن مسیری زمینی برای مسیحیانی بود که به دنبال بازدید از زادگاه پیامبر خود بودند. مسیر اروپا تا بیت‌المقدس بسیار پر خطر و پر از راهزن بود. در بهترین حالت، سفر از ایتالیا به بیت‌المقدس حدود دو ماه طول می‌کشید(تقریباً به همان اندازه‌ای که در دوران استعمار مهاجران انگلیسی به نیویورک می‌رسیدند). با این حال، معمولاً سفرهای زیارتی بیش از دو ماه طول می‌کشید، زیرا سفر زائران معمولا به خاطر دلایلی مثل جنگ، بیماری و راهزنان کند می‌شد. راهزنی در آن دوره امری عادی، پر سود و به اعتقاد آن‌ها منطقی بود. چرا که زائران باید برای تهیه مایحتاج سفر پول زیادی را به همراه خود حمل می‌کردند و جدای از این، آن‌ها غیر مسلح و بی‌دفاع بودند که همین مسائل باعث می‌شد که به یک هدف عالی در چشم راهزنان تبدیل شوند.

کلیسای معبد؛ خالق اولین بانک در جهان

بنابراین برای مسافران اروپایی، ریسک روبه‌رو شدن با راهزن‌ها ساده‌ترین خطری بود که می‌بایستی برای زیارت محل تولد و مصلوب شدن (البته به اعتقاد آن‌ها) عیسی مسیح علیه‌السلام به جان بخرند. با این حال، گروهی در بریتانیا راهی برای به حداقل رساندن این خطر داشتند.‌ در لندن، سازمانی به نام کلیسای معبد وجود داشت که زائران می‌توانستند بخشی از پس‌انداز خود را در آنجا واریز کنند و در عوض اسنادی به آن‌ها داده می‌شد که پس از رسیدن به بیت‌المقدس می‌توانستند با تحویل آن پس‌انداز خود را پس بگیرند، اینطور بود که هسته‌های اولیه بانک‌ها توسط شوالیه‌های معبد شکل گرفت. خدمات کلیسای معبد، زیارت سرزمین مقدس را بسیار ایمن‌تر کرد. دیگر زائران هنگام عزیمت به سفر مجبور نبودند آنقدر پول با خود حمل کنند و این امر احتمال سرقت را کاهش می‌داد. بعلاوه، اگر از آن‌ها سرقت می‌شد، می‌توانستند منابع مالی خود را در مقصد خود تکمیل کنند. تیم هارفورد، ستون‌نویس فایننشال تایمز، در مقاله‌ای برای بی‌بی‌سی، کلیسای معبد را «اتحادیه غربی جنگ‌های صلیبی» نامید. مورخان اغلب از این سازمان به عنوان اولین بانک جهان یاد می‌کنند که چندین قرن قبل از بانک ایتالیایی مونت دی پاسکی دی سینا است.

شوالیه‌های بنیان‌گذار

بنیانگذاران بانک‌ها در کلیسای معبد کسی جز شوالیه‌های افسانه‌ای معبد نبودند که البته با نام‌های دیگری مثل سربازان فقیر مسیح و هیئت معبد سلیمان نیز شناخته می‌شدند، شوالیه‌ها یکی از چندین گروه نظامی مسیحی بودند که در سراسر اروپا برای تضمین عبور امن به بیت‌المقدس پدید آمدند. این گروه در حدود سال 1118، پس از جنگ صلیبی اول، تأسیس شد و اعضای آن در جنگ‌های بعدی به عنوان یک نیروی نخبه جنگیدند. در بین نبردها، آن‌ها استحکامات را در سرتاسر شهر ساختند: وسیله‌ای برای تقویت حضور مسیحیان و اروپایی‌ها در سرزمین مقدس. اما شوالیه‌های معبد نه تنها جنگجویان عالی بودند، بلکه سرمایه‌گذاران باهوشی نیز بودند و این دقیقا مسئله‌ای است که این‌ روزها اغلب به فراموشی سپرده شده، شوالیه‌ها زیر سایه کلیسای معبد نقش عظیمی در تکامل سیستم مالی اروپا در آن دوره داشتند، سیستمی که در غالب بانک‌ها تا امروز هم پابرجا است. قبل از اینکه نگاه دقیق‌تری به این نقش بیندازیم، باید بپرسیم چرا تمام شوالیه‌های لندن در نهایت بانکدار شدند؟ النور فریس در مقاله خود با عنوان «روابط مالی شوالیه‌های معبد با تاج و تخت انگلیسی» حدس می‌زند که خدمات مالی این گروه ممکن است ناشی از «عمل مرسوم قرون وسطایی قرار دادن اشیاء با ارزش در مکان‌های تقدیس‌شده برای حفظ امنیت آن‌ها باشد.» جدای از همایش‌ها، کلیسای معبد یک ساختمان بسیار مستحکم بود که توسط مهندسان ماهر ساخته شده بود، توسط سربازان بسیار آموزش دیده دفاع می‌شد و در یکی از استراتژیک‌ترین نقاط شهر قرار داشت. به عبارت دیگر، یک گاوصندوق کامل بود و در واقع آن‌ها با نگهداری ثروت مردم پول به دست می‌آوردند. در طول زمان ثروت اندوخته آن‌ها به قدری زیاد شد که در کنار آن وام می‌دادند، بهره می‌گرفتند و تجارت خود را در سرتاسر اروپا گسترش دادند. خدمات مالی شوالیه‌های معبد نه تنها برای زائران مسیحی، بلکه برای عموم مردم نیز در دسترس بود. فریس اشاره می‌کند که «همه طبقات ثروتمند» برای ذخیره طلا، نقره و جواهرات خود در قرن سیزدهم به کلیسای معبد مراجعه می‌کردند. فهرست مشتریان این سفارش همچنین شامل اشراف انگلیسی بود که علاوه بر دارایی شخصی، مالیات و حقوق فئودالی را ذخیره می‌کردند و دارایی‌های پاپ هم توسط آن‌ها نگهداری می‌شد و در طول جنگ‌های صلیبی پاپ برای مبارزه با مسلمانان از کلیسای معبد وام می‌گرفت. جدا از ذخیره ثروت برای مشتریان فردی،آن‌ها می‌توانستند وجوهی را از حساب یک نفر به حساب شخص دیگر منتقل کند(انتقال پول امروزی).

نحوه تامین مالی جنگ‌های صلیبی

کلیسای معبد بدون جنگ‌های صلیبی نمی‌توانست تأسیس شود چرا که آن‌ها محدودیت‌های‌ مالی، لجستیکی و نظامی و محدودیت‌های ساختار اقتصادی سیستم فئودالی اروپا را آشکار کردند. طبق پایان‌نامه‌ای که توسط رونالد گراسمن برای دانشگاه شیکاگو با عنوان "تامین مالی جنگ‌های صلیبی" نوشته شده است، این محدودیت‌ها برای اولین بار در طول فتح انگلیس توسط نورمن‌ها که چندین سال قبل از لشکرکشی سربازان مسیحی به شام ​​رخ داد، مورد توجه قرار گرفت. ویلیام فاتح (فردی که در قرن 11 بعد از فتح انگلستان به این عنوان مشهور شد) که مجبور به ایجاد انگیزه جدیدی برای تشکیل ارتش شده بود، قول داد مقدار قابل توجهی از ثروتش را از جزیره‌ای (انگلیس) که  می خواستند تصرف کنند، با آن‌ها به اشتراک بگذارد. در همین زمان جنگ‌های صلیبی نیز جریان داشت. پاپ اوربان دوم می‌گفت که رستگاری پاداش اولیه برای شرکت در جنگ‌های صلیبی است، و پاپ گریگوری هشتم از جنگجویان صلیبی خواست تا «تجمل و خودنمایی (...) را مثل مردمانی که از گناهان خود توبه می‌کنند، کنار بگذارند، اما برای آن‌ها پول مشوق جنگیدن و مردن در میدان نبرد بود! در میدان جنگ، مافوق‌ها آن‌ها را تشویق می‌کردند تا اجساد دشمنانشان و همچنین روستاها و شهرهایی را که از آن‌ها دفاع می کردند غارت کنند. در نتیجه این اقدام، کسانی که از جنگ‌ها جان سالم به در برده بودند، ثروتمندتر از آنچه که ‌بودند به خانه بازگشتند. به زودی، بازرگانان نیز شروع به شرکت در جنگ‌های صلیبی کردند. برای مثال، این شهر ونیز بود که شهر مرفه لبنان را محاصره کرد و از ثروت غارت شده آن برای ایجاد شبکه تجاری مدیترانه‌ای بدنام خود استفاده کرد. سال‌ها بعد، در طول جنگ صلیبی چهارم در مصر، بازرگانان ونیزی ثروت تازه به دست آمده خود را در ناوگان عظیمی سرمایه‌گذاری کردند که برای فتح شهری حتی ثروتمندتر از اسکندریه کافی بود. تعداد کمی از سازمان‌ها مانند شوالیه‌های معبد از جنگ‌های صلیبی سود بردند و مدت زمان زیادی طول نکشید که شوالیه‌ها از معافیت‌های مالیاتی و کمک‌های مالی متعدد پادشاهان، ملکه‌ها و پاپ‌ها بهره‌مند ‌شدند و از لحاظ قدرت و ثروت به یکی از گروه‌های پرنفوذ اروپا تبدیل شدند تا جایی که به دولت‌ها وام می‌دادند.

پایان‌کار شوالیه‌ها

این مزایا به نوعی باعث سقوط آن‌ها نیز شد. کلیسای معبد در سال 1244 شروع به فروپاشی کرد، سالی که بیت‌المقدس توسط ارتش خوارزمی از شمال عراق فتح شد. اکنون که سرزمین مقدس دیگر تحت کنترل اروپا نبود، زائران اروپایی از سفر زیارتی خودداری کردند. بدون سفرهای زیارتی، دلیلی وجود نداشت که پس‌انداز خود را نزد کلیسای معبد بگذارند، که باعث شد سرمایه‌های آن به تدریج تمام شود. شوالیه‌های معبد چند دهه بعد از این مرحله ادامه دادند. اگرچه آن‌ها بخش بزرگی از مشتریان خود را از دست داده بودند، اما خدمات مالی آن‌ها برای شهروندان ثروتمند و اشراف اروپایی در دسترس باقی‌ماند و در واقع بعد از پایان جنگ‌های صلیبی آن‌ها در اروپا به بانکداری پرداختند. این روند تا سال 1307 ادامه داشت، زمانی که فیلیپ چهارم، پادشاه فرانسه، که تا زانو به این گروه بدهکار بود، شروع به دستگیری، شکنجه و سوزاندن شوالیه‌ها در فرانسه کرد تا اینکه شکارچیان جادوگر پاپ کلمنت پنجم را در سال 1312 متقاعد کردند که این گروه را منحل کند. در نهایت اگرچه امروز دیگر خبری از شوالیه‌های معبد نیست، اما میراث آن راهبان جنگجو همچنان با قدرت به کار خود ادامه می‌دهد که آن میراث چیزی جز بانک و بانکداری نیست.