برای آشنا کردن بچه‌ها با باورهای دینی و ارزش‌های حسینی، نقش پدر به‌عنوان حامی، تکیه‌گاه و الگوی رفتاری، به‌ویژه برای پسران، بسیار مؤثر است. همراهی پدر در حضور در هیئت‌ها و مجالس امام حسین علیه‌السلام می‌تواند بذر محبت سیدالشهدا و فرهنگ عزاداری را از کودکی در دل فرزندان بکارد. در ادامه، راهکارهایی برای تقویت این نقش ارزشمند پدر ارائه می‌شود.
الگوی رفتاری پدر، الگویی عاشورایی
اگر پدر در زندگی روزمره رفتاری اخلاق‌مدار و سالم داشته باشد و هم‌زمان امام حسین علیه‌السلام را به‌عنوان یک الگوی برتر به فرزندان معرفی کند، علاقه و دلبستگی آن‌ها به ارزش‌های حسینی تقویت می‌شود. بر اساس نظریه یادگیری اجتماعی (بندورا، ۱۹۷۷)، کودکان از طریق مشاهده و الگوبرداری از رفتار والدین، ارزش‌ها و باورهای مذهبی را درونی می‌کنند. پژوهش‌های روانشناسی خانواده نشان می‌دهد پایبندی والدین به کسب روزی حلال و رفتارهای صادقانه، احساس اعتماد و امنیت در کودک را افزایش می‌دهد و این اعتماد، مسیر پذیرش آموزه‌های دینی را هموار می‌کند.
فعالیت‌های خیریه همراه با عزاداری
انجام کارهای خیرخواهانه، مثل توزیع نذری در کنار برگزاری مراسم روضه و سینه‌زنی، اثر تربیتی قابل‌توجهی بر فرزندان دارد. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی نشان می‌دهد وقتی کودکان در فعالیت‌های خیر و گروهی مشارکت می‌کنند، حس مفید بودن و تعلق اجتماعی در آن‌ها افزایش می‌یابد (اِریکسون، ۱۹۶۸). این تجربه باعث می‌شود کار نیک را ارزشمند بدانند و با نیت تقدیم ثوابش به امام حسین علیه‌السلام، ارتباط عاطفی عمیق‌تری با فرهنگ عاشورا برقرار کنند. در واقع، مشارکت فعال در این آیین‌ها، هم بُعد معنوی کودکان را تقویت می‌کند و هم احساس مسئولیت اجتماعی آنان را پرورش می‌دهد.
سپردن مسئولیت‌های کوچک به فرزندان در هیئت
سپردن مسئولیت‌های کوچک به بچه‌ها در هیئت، تأثیر زیادی در پرورش حس خدمت‌گزاری و تعلق دینی آن‌ها دارد. کارهای ساده‌ای مثل دادن لیوان آب یا نوشتن اسم نذرکننده‌ها، متناسب با سن بچه‌ها، باعث می‌شود احساس کنند نقشی واقعی دارند. برای نوجوانان هم کارهایی مثل نظم‌دادن به کفش‌ها یا استقبال از مهمان‌ها، حس اعتمادبه‌نفس و مسئولیت‌پذیری را تقویت می‌کند. روانشناسان رشد معتقدند مشارکت فعال در فعالیت‌های جمعی، عزت‌نفس و مهارت اجتماعی بچه‌ها را بالاتر می‌برد و پدر می‌تواند نقشی اساسی در این بین ایفا کند (اِریکسون، ۱۹۶۸).
تجربه حضور در مراسم مذهبی با والدین
تحقیقات جامعه‌شناسی دین نشان داده وقتی بچه‌ها برای اولین‌بار همراه با پدر و مادرشان در مراسم مذهبی شرکت می‌کنند، در بزرگسالی علاقه و مشارکت معنوی بیشتری پیدا می‌کنند. خاطره حضور در این جمع‌های خانوادگی و مذهبی، تصویری مثبت و پایدار در ذهن آن‌ها می‌سازد و باعث می‌شود احساس کنند به یک گروه ارزشمند تعلق دارند. این تجربه جمعی، هم هویت دینی کودکان را تقویت می‌کند و هم مهارت‌های اجتماعی‌شان را بالا می‌برد.
استمرار روضه در طول سال
حضور مداوم کودکان در مراسم دهه محرم به آن‌ها کمک می‌کند داستان کربلا را به‌طور کامل‌تر و عمیق‌تر یاد بگیرند. از نگاه روانشناسان رشد، انتخاب هیئت‌هایی که سخنرانی و مداحی متناسب با سن فرزند داشته باشند اهمیت زیادی دارد، چون هیئت‌های بزرگ و شلوغ همیشه برای بچه‌ها مناسب نیستند و ممکن است باعث خستگی یا دلزدگی شود. همچنین تجربه گریه برای امام حسین علیه‌السلام در دوران کودکی و نوجوانی، هم همدلی و هم حساسیت اخلاقی را تقویت می‌کند.
پیام شما به ما