حج ناتمام، روضه‌ای نادرست

در روضه‌های روزهای اول محرم این جمله را خیلی شنیده‌ایم که امام حسین علیه‌السلام حج خود را ناتمام رها کرده و به سوی کوفه حرکت نمودند. معمولا از این واژه برای وصف مظلومیت امام استفاده می‌کنند. اما از جنبه فقهی ناتمام گذاشتن حج شرایطی خاص می‌طلبد. چگونه امام این کار را انجام داده‌اند؟

خروج امام از مکه روز هشتم ذی‌الحجه

حج از دو عمل عمره و تمتع تشکیل شده. زمان حج تمتع مشخص است و آغازش نهم ذی‌الحجه است، حال آنکه امام روز هشتم ذی‌الحجه از مکه خارج شدند و همین دلیلی است بر اشتباه بودن واژه ذیلحجه از مکه خارج شدند. نقل حج ناتمام. زیرا حاجیان در شب نهم ذی‌الحجه با توقف در عرفات حج را آغاز می‌کنند، در حالی که امام در هشتم ذی‌الحجه از مکه خارج شدند.

حج امام عمره بود نه تمتع

اگر امام در ماه ذی‌الحجه، مُحرم به احرام تمتع شده بود، باید برای بستن احرام به یکی از میقات‌های پنجگانه (مسجد شجره،  جحفه،  یلملم،  قرن المنازل و وادی العقیق) می‌رفت که هرکدام فرسنگ‌ها تا مکه فاصله دارند؛ اما حضور امام در هیچ یک از آنها در تاریخ ذکر نشده. حتی بنابر روایاتی از امام صادق‌علیه‌السلام ایشان برای عمره مُحرم شده‌ بودند. (کافی، ج۴، ص۵۳۶)

قیام برای اصلاح دین اسلام

بارها حدیث امام را شنیده‌ایم که فرمود: من برای خودخواهی قیام نکرده‌ام. بلکه برای اصلاح دین امت جدم قیام نموده‌ام. آمدم تا امر به معروف و نهی از منکر کنم. قیام کردم تا به سیره جدم و پدرم عمل کنم. (بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۲۸) وقتی امام برای اصلاح دین اسلام اینگونه جانفشانی می‌کنند چگونه نسبت به اعمال حج بی‌تفاوت می‌شوند و حج را نیمه‌تمام می‌گذارند!؟

 بنابراین بنا بر قول مشهور و اسناد تاریخی امام حسین علیه‌السلام برای اعمال حج تمتع مُحرم نشده بودند که آن را ناتمام رها کنند. بلکه برای حج عمره احرام بسته بودند و آن را نیز انجام داده، سپس از مکه به سمت کوفه حرکت کردند.