هرچند رژیم غذایی نمی‌تواند ام‌اس را درمان کند؛ اما طبق مطالعات، ایجاد یک سری تغییرات تغذیه‌ای می‌تواند به بهبود وضعیت سلامت بیمار و کاهش التهاب کمک کند. یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند شما را قوی‌تر و سالم‌تر کند و اثرات ام‌اس را کاهش دهد.

بیماری ام‌اس یک اختلال خودایمنی است که تدریجاً پوشش محافظ اطراف فیبرهای عصبی را تخریب می‌کند. این پوشش‌ها غلاف میلین نام دارند. بیماری ام‌اس می‌تواند به‌مرورزمان به عصب‌ها آسیب بزند و بر ارتباطات عصبی در مغز و نخاع اثر بگذارد.

علائم ام‌اس:

. خستگی

. گزگز

. اختلال در عملکرد مثانه

. مشکلاتی در حرکت و اسپاسم عضلات

. اختلالات بینایی

. مه مغزی

ام‌اس بیماری بسیار پیچیده‌ای است و شیوهٔ پیشرفت آن در هر کسی متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد عفونت ویروس اپشتین‌بار می‌تواند یکی از عوامل بروز ام‌اس باشد؛ اما درمان آن هنوز پیدا نشده است.

رژیم غذایی چگونه بر بیماری ام‌اس اثر می‌گذارد؟

اگر ام‌اس دارید مهم است که تابع یک رژیم غذایی سالم باشید. رژیم غذایی شما نقش مهمی در سلامت قلب و عروق و سلامت عمومی‌تان دارد و هر دوی اینها بر علائم ام‌اس شما و عملکردهای روزانه‌تان اثر می‌گذارند.

طی سال‌های اخیر، مطالعات زیادی در مورد ارتباط رژیم غذایی و بیماری ام‌اس انجام شده است. در حال حاضر هیچ دستورالعمل غذایی رسمی برای ام‌اس وجود ندارد و رژیم غذایی بخصوصی توصیه نشده است. اما یک سری توصیه‌های غذایی هستند که به بهترشدن وضعیت عمومی سلامت بیماران کمک می‌کنند.

رژیم غذایی از چند راه می‌تواند به این بیماری کمک کند:

. پیشگیری یا کنترل روند پیشرفت بیماری

. کاهش حملات

به طور ایده‌آل یک رژیم غذایی مناسب برای بیماران ام‌اس باید:

. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها باشد تا التهاب را کاهش دهد

. سرشار از فیبر باشد تا به حرکات روده کمک کند

. کلسیم و ویتامین D کافی داشته باشد تا جلوی پوکی‌استخوان را بگیرد

. سرشار از ویتامین‌ها و املاح باشد تا خستگی را کاهش دهد

یک رژیم غذایی مناسب بیمار ام‌اس، مصرف غذاهای التهاب‌برانگیز را محدود می‌کند. ضمناً غذاهایی که انجام فعالیت‌های روزانه را سخت می‌کنند نباید در این برنامه غذایی جایی داشته باشند، مثلاً غذاهای بسیار فراوری شده که به‌طورکلی گفته می‌شود ناسالم و بیماری‌زا هستند.

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ روی ۲۰ فرد مبتلا به ام‌اس انجام شد دریافت یک سری از مواد مغذی مثل روغن ماهی، ویتامین‌های B، N-استیل سیستئین و کوآنزیم Q۱۰ می‌توانند برای بیماران ام‌اس مفید باشند. این مواد مغذی پتانسیل این را دارند که منجر به عملکرد بهتر شده و کیفیت زندگی را بهبود دهند.

مواد مغذی مرتبط با این تغییرات مثبت شامل افزایش موارد زیر بود:

. چربی

. کلسترول

. فولیک‌اسید

. آهن

. منیزیم

کاهش مصرف کربوهیدرات ظاهراً برای بیماران ام‌اس مفید است.

شواهد نشان می‌دهند افرادی که دچار ام‌اس هستند بیشتر احتمال دارد کمبودهایی از جهت برخی مواد مغذی داشته باشند، از جمله ویتامین‌های A، B۱۲ و D۳. محققان می‌گویند مصرف بعضی ویتامین‌ها، املاح، اسیدهای چرب، آنتی‌اکسیدان‌ها، ترکیبات گیاهی و ملاتونین می‌توانند به کاهش بعضی از علائم ام‌اس کمک کنند.

پیش از اعلام دستورالعمل‌های رسمی در مورد تغییرات غذایی برای بیماران مبتلا به ام‌اس، به تحقیقات گسترده‌تری نیاز است.

چه غذاهایی باید بخورید؟

. میوه و سبزی تازه (سبزیجات مانند گوجه‌فرنگی، کلم کیل، اسفناج و میوه‌هایی مثل بلوبری، گیلاس و پرتقال)

. غلات مثل برنج، جو و کینوآ

. مغزها و دانه‌ها

. انواع ماهی خصوصاً ماهی‌های چرب که غنی از امگا ۳ و ویتامین D هستند

. گوشت‌ها مثل مرغ و گوشت بره و گوساله، جگر گوسفند که سرشار از بیوتین است

. تخم‌مرغ که منبع بیوتین، ویتامین D و دیگر مواد مغذی است

. لبنیات مثل شیر و ماست و پنیر و کره

. چربی‌های سالم مثل روغن‌زیتون، بذر کتان، روغن نارگیل و آووکادو

. غذاهای پروبیوتیک دار مثل ماست و کفیر و کیم‌چی

. نوشیدنی‌ها مثل آب و دم‌نوش‌ها

. انواع ادویه‌

به‌طورکلی رژیم غذایی مناسب بیماران ام‌اس مشابه تمام رژیم‌های غذایی سالم و متعادل می‌باشد.

رژیم‌های غذایی بر پایهٔ منابع غذایی گیاهی و پُر از فیبر و ویتامین‌ها و املاح و فولیک‌اسید، علائم ام‌اس را تسکین می‌دهند؛ مانند یبوست.

این رژیم‌های غذایی سالم دارای ترکیباتی هستند که به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل کرده و به محافظت از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد و التهاب کمک می‌کنند.

تحقیقات در مورد اثرات گوشت قرمز و چربی‌های اشباع بر علائم ام‌اس، نتایج شفافی ارائه نداده‌اند.

در مورد اثرات مصرف لبنیات نیز همین مسئله وجود دارد. در برخی مطالعات محصولات لبنی با فعالیت بیماری مرتبط بوده‌اند؛ اما لبنیات منابع خوبی از کلسیم و ویتامین D و ویتامین A و پتاسیم هستند و باید در حد اعتدال در رژیم غذایی مبتلایان به ام‌اس وجود داشته باشند.

اگر مصرف لبنیات باعث تشدید علائم بیماری‌تان می‌شود با پزشکتان مشورت کنید.

مواد غذایی ضدالتهاب

قطعاً التهاب نقش مهمی در بیماری ام‌اس دارد، هم در ایجاد آن و هم در کنترل علائم آن. اما در مورد چگونگی این ارتباط و اثر هنوز چیز زیادی نمی‌دانیم. در این میان، پزشکان توصیه می‌کنند رژیم غذایی بیماران ام‌اس باید سرشار از انواع میوه و سبزی تازه، غلات کامل و بنشن و حبوبات و کم قند و کم‌نمک و کم‌چرب (چربی اشباع) باشد. چنین رژیم غذایی بر سلامت قلب و عروق اثر می‌گذارد پس قطعاً به نفع بیماران ام‌اس است. در ادامه چند ماده غذایی ضدالتهاب را معرفی می‌کنیم:

ماهی‌های چرب

ماهی‌های چرب مثل سالمون، قزل‌آلا و ... برای ام‌اس مفیدند زیرا امگا ۳ فراوانی دارند که می‌تواند التهاب و احتمال حملات را کاهش دهد. این ماهی‌ها ویتامین D دارند که همراه با کلسیم به حفظ قدرت استخوان‌ها کمک می‌کنند. احتمال کمبود ویتامین D در بیماران ام‌اس زیاد است.

حداقل چند مطالعه نشان داده‌اند که مصرف بیشتر ماهی‌های چرب ممکن است خطر ابتلا به ام‌اس را در فرد کاهش دهد.

زردچوبه

زردچوبه ادویه‌ای با رنگ زرد درخشان است که به‌صورت ریشه رشد می‌کند. کورکومین موجود در زردچوبه فواید زیادی برای سلامتی دارد خصوصاً از جهت بیماری ام‌اس. کورکومین می‌تواند بر انواع سلول‌ها در سیستم ایمنی اثر بگذارد و شدت واکنش‌های ایمنی در بیماری‌های خودایمنی را کاهش دهد. اثرات خاص ضدالتهابی کورکومین شامل مهار انواع پروتئین‌های عامل پیش‌التهابی به نام سیتوکین‌ها می‌شود.

زنجبیل

زنجبیل هم یک ریشهٔ دیگر است که مثل زردچوبه هم به‌صورت تازه و هم به‌صورت خشک شده مصرف می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد زنجبیل تازه و عصارهٔ زنجبیل دارای ترکیبات متعدد ضدالتهابی هستند. یکی از این ترکیبات جینجرول است که گفته می‌شود قوی‌ترین ضدالتهاب بوده و التهاب مغز و نخاع را کاهش می‌دهد. ترکیب دیگر در زنجبیل شوگائول است که ضدالتهاب می‌باشد. طبق یافته‌ها شوگائول می‌تواند التهاب ناشی از ام‌اس را کاهش دهد. وقتی رادیکال‌های آزاد زیادی در بدن دارید دچار پیری و بیماری‌های تباهی سیسم عصبی مثل آلزایمر، پارکینسون و ام‌اس خواهید شد.

بذر کتان

بذر کتان یکی از غنی‌ترین منابع اسیدهای چرب امگا ۳ است و می‌تواند جایگزین خوبی برای ماهی‌های چرب باشد. این دانه‌ها دارای فیتوشیمیایی‌هایی به نام لیگنان‌ها هستند که خاصیت ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضدسرطانی دارند.

گردو

گردو منبع خوبی از امگا ۳ و دیگر چربی‌های سالم غیراشباع است و فیبر و آنتی‌اکسیدان نیز دارد که هر دو در تنظیم التهاب نقش دارند. خوردن گردو نه‌تنها علائم التهابی را کاهش می‌دهد؛ بلکه فواید دیگری نیز دارد مثل کاهش تری‌گلیسرید و کلسترول خون.

روغن‌زیتون

روغن‌زیتون فرابکر دارای ترکیباتی به نام فنول‌هاست که می‌توانند از فرایندهای التهابی موجود در بیماری‌های مزمن پیشگیری کند. فنول‌های زیتون می‌توانند از سلول‌های عصبی در برابر تباهی و آسیب محافظت کرده و التهابات عصبی را کاهش دهند. روغن‌زیتون بخش مهمی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای است و می‌تواند از سیستم عصبی در برابر استرس اکسیداتیو محافظت کند. یافته‌ها نشان می‌دهند هر چقدر رژیم غذایی فرد دچار ام‌اس منطبق با رژیم غذایی مدیترانه‌ای باشد، ناتوانی‌های ناشی از بیماری در او کمتر خواهند بود.