جواد از مشهورترین القاب امام نهم علیه‌السلام است و به معنای بخشنده می‌باشد. البته به‌این معنا نیست که ائمه دیگر بخشش نداشتند. بلکه در همه صفات نیک اشتراک داشته‌اند. اما برخی از ایشان به‌خواست خداوند به صفتی شهرت می‌یافتند. شاید هم اقتضای زمان امامت امام جوادعلیه‌السلام، جود و بخشش بوده و در جذب مردم به دین اسلام موثر بوده است.

تفاوت بین کریم و جواد

جود، به‌معنای بذل و بخشش است چه مال و چه علم باشد. (المفردات، ص۲۱۰/ قاموس قرآن، ج۲، ص۸۷) اما کرم و کریم به‌معنی سخاوت و سخی است. به‌عبارتی دیگر کریم، برای بخشش باید به در خانه‌اش بروند و از او طلب کنند تا عطا کند ولی جواد، خود به دنبال نیازمند می‌گردد تا بخشش کند.

اعتراف تاریخ‌نگاران

جوادالائمه‌علیه‌السلام چون از افرادی بود که به جود و بخشش شناخته می‌شد، به‌ «جواد» لقب گرفت. (تاریخ الاسلام ذهبی، ج۱۵، ص۳۸۵) حتی در دعای توسل با لقب جواد خوانده شده. شریف قرشی پژوهشگر تاریخ می‌نویسد: امام محمدتقی علیه‌السلام را به‌دلیل خیر و نیکی و احسان فراوانی که به‌مردم می‌کرد، لقب جواد دادند. (حیاة‌الإمام محمدالجوادعلیه‌السلام، ص۲۳) جود و بخشش امام جوادعلیه‌السلام به‌حدی بود که او را منفرد و متمایز از دیگران می‌ساخت.

توصیه امام رضاعلیه‌السلام به جوادالائمه علیه‌السلام

وقتی امام رضاعلیه‌السلام به‌خواستِ مامون به‌طوس رفتند، نامه‌ای برای ایشان فرستاده و توصیه‌هایی کردند. از جمله فرمودند:
به‌حقی که بر تو دارم، از تو می‌خواهم هرگاه خواستی از منزل خارج شوی، از درب بزرگ خانه، ورود و خروج داشته باش. (تا نیازمندان تو را ببینند) و هنگامی‌که سوار مرکب می‌شوی، همراه خود طلا و نقره بردار و هرکس از تو درخواست کمک نمود، به او نیکی کن. (کافی، ج۴، ص۴۳)      

سیره رفتاری امام جوادعلیه‌السلام با نیازمندان

امام در عین این‌که بسیار اهل جود و بخشش بودند، اما مانند جد بزرگوار خود امیرالمومنین‌علیه‌السلام، خیلی ساده و به‌دور از تشریفات و تجملات زندگی می‌کرد و با فقیرا هم‌سفره می‌شد و به عیادت و دلجویی از بیماران می‌رفت. ایشان در نیکی‌وکمک به مردم، به‌ویژه نیازمندان، باسخاوت‌ترین فرد زمان خویش در طول زندگی کوتاه خود بود.

دست توسل به دامان جوادالائمه علیه‌السلام

در ولادت جوادالائمه‌علیه‌السلام؛ صاحب جود و بخشش، متوسل به‌ساحت پربرکتش شده و حاجات خود را از ایشان درخواست می‌کنیم. در امور دنیوی توسل به امام جوادعلیه‌السلام بسیار مجرب است. مرحوم آیه‌الله کشمیری (ره) می‌گفتند: برای برآمدن حوائج توسل به امام جواد علیه‌السلام بسیار مفید است به این طریق‌که صلوات ختم کنید و ثواب آن را به امام هدیه کنید. راه دیگر این‌ است‌ که سوره یس خوانده شود و به‌روح حضرت هدیه کنید.