روزگار مهم است یا اعمال؟

فردی خدمت امام هادی ‌علیه‌السلام رسید در حالی‌که انگشتش خراش‌خورده، شانه‏اش در اثر برخورد با راکبی صدمه دیده، و در اثر قرار گرفتن در ازدحام جمعیت، لباس‌هایش پاره شده بود. و با خود می‌گفت: ای روز، خدا مرا از شرّ تو نجات دهد، چقدر تو شوم بودی!

بسیاری از افراد برای اینکه از سرزنش نسبت به ‌اعمالشان برحذر بمانند آن را به ظرف وقوع اعمال‌ که همان روزگار و ایام است، نسبت می‌دهند و زمان‌ و روزگار را سرزنش می‌کنند و به ‌تعبیر امام هادی ‌علیه‌السلام گناه خود را به‌گردن روزگار و ایام می‌اندازند

امام به وی فرمود: با اینکه تو با ما رفت‌وآمد داری و دین را باید بشناسی چگونه گناهت را به‌گردن بی‏گناهان می‏اندازی؟!

آن فرد با شنیدن این سخن امام حواسش جمع شد و به ‌خطایش پی برد، و گفت: مولای من! از خدا آمرزش می‏طلبم، امام فرمود: مگر روزها چه ‌گناهی دارند که چون جزای کردار خود را می‏بینید آنها را شوم پنداشته و بد می‏گویید؟! فرد گفت: تا آخر عمر استغفار می‌کنم، آیا توبه‏ام پذیرفته می‌شود؟ امام فرمود: آن بدگویی‌ها برایت سودی ندارد، بلکه خداوند شما را به ‌مذمّت‌کردن بی‏گناهان مجازات می‏کند. مگر نمی‌دانی کسی‌که در برابر اعمال، ثواب و کیفر دهد، فقط خداست؟ دیگر تکرار مکن، و برای روزها هیچ تأثیری در فرمان و حکم خدا قائل مشو! (تحف‌العقول، ص456و 455)
 

گناه ما بر گردن روزگار

بسیاری از افراد برای اینکه از سرزنش نسبت به ‌اعمالشان برحذر بمانند آن را به ظرف وقوع اعمال‌ که همان روزگار و ایام است، نسبت می‌دهند و زمان‌ و روزگار را سرزنش می‌کنند و به ‌تعبیر امام هادی ‌علیه‌السلام گناه خود را به‌گردن روزگار و ایام می‌اندازند. حال آنکه زمان ‌و مکان نه نحوست ذاتی دارند و نه از ارزش و اعتبار ذاتی برخوردارند، بلکه این اعمال ماست ‌که وقتی در ظرف زمان ‌و مکان قرار می‌گیرد، حُسن‌ و قُبح اعمال ما به ‌زمان و مکان سرایت داده می‌شود و ربطی به نحوست ایام ندارد.