ما و موسي 4 قسمت پيشين را اينجا ببينيد 5- داشتن همکار « و اجعل لى وزيرا من أهلى هرون أخى؛ وزيرى از خاندانم براى من قرار بده؛ برادرم هارون را.» چنانچه گذشت انسان موجودي اجتماعي است و در در روابط اجتماعي و سياسي خود علاوه بر داشتن امکانات و ابزار فردي نيازمند به همکار و همياري از همنوعان خود است تا او را در رسيدن به اهداف و بار سنگين مسؤوليت‌ها و تحمل مشکلات ياري کنند تا زير بار آنها کمر خم نکند. انسانها چون داراي استعدادها و توانايي‌هاي مختلفي هستند در کنار يکديگر و با کمک به هم مي‌توانند زندگي بهتر را رقم بزنند بنابراين هر فردي به ديگران نيازمند است؛ انبياي الهي نيز در مسؤوليت و رسالت خود از اين قاعده مستثني نيستند؛ لذا حضرت موسي(ع) از خداوند وزير و همکار طلب مي‌کند، چون مبارزه با طاغوت و اداره حکومت و مسائل سياسي به تنهايي ممکن نيست. در تفسير نمونه واژه وزير چنين معنا شده است: «وزيـر: از مـاده وزر در اصـل به معنى بار سنگين است، و از آنجا که وزيران بسيارى از بارهاى سنگين را در کشوردارى بر دوش دارند اين نام بر آنها گذارده شده است. و نيز کلمه وزير به معاون و ياور اطلاق مى شود.»[1] با اين وجود در مسئله کارآمدي تبليغ داشتن همکارِ همفکرِ پر توان بسيار مهم است و زمينه استفاده از استعدادها و ظرفيت ها و توانايي هاي مختلفي که در انسان نهفته است را پيدا مي‌کند. پس کسي که داراي همفکران و گروه منسجم و مقتدري باشد از ميزان کارآمدي بسياري در نسبت به فردي که تنها و بدون گروه منسجم به تبليغ دست مي زند برخوردار خواهد بود. نکته مهمي‌که قابل توجه است اينکه در انتخاب وزير و همکار چه ملاک‌هايي را بايد رعايت کرد. نکته اي را که حضرت موسي(ع) در اين آيه ذکر فرمود که او از اهل و برادر من است، بيان ملاک و ميزان انتخاب، نيست بلکه ملاک‌ها و ميزان در انتخاب هارون در آيات ديگر آمده است. در آيات قرآن کريم صفاتي همچون: فصاحت کامل در بيان،[2] عبادتگر و مؤمن،[3] هبه الهي،[4] لايق اهدا کتاب روشن از سوي خدا،[5] قابل هدايت به راه مستقيم[6] و مخاطب سلام الهي[7] براي او ذکر شده است. بنابراين اين ويژگي‌ها سبب معرفي هارون از سوي موسي(ع) به خداوند متعال براي عهده داري وزارت بيان شده است که مصداق کامل شايسته سالاري در سيره انبيا است. امـا ايـنـکـه موسى (ع) تقاضا مى‌کند که اين وزير از خانواده او باشد بخاطر شناخت بيشتر نسبت به او و دلسوزى فراوان‌تر هارون نسبت به برادر است.[8] 6- کارکردهاي اطرافيان « اشدد به أزرى؛ به وسيله او پشتم را محکم کن.» مهمترين وظيفه يک فعال اجتماعي و مبلغ ديني آن است که پشت روحاني و اسلام آشناي خويش را گرم نگه دارد و با دفاع آگاهانه، مشورت ناصحانه و عملکرد صحيح خويش او را پشتيباني و حمايت کند و بازوي محکم و پر تواني براي او باشد همان‌گونه که‌ هارون براي موسي بود. خداوند به موسي (ع) فرمود: «به زودي بازويت را به وسيله برادرت محکم مي‌کنيم و به شما سلطنت مي‌دهيم.»[9] مهم‌ترين راز عزت و عظمت يک روحاني و مبلغ در منطقه محل خدمت در همراهي و وحدت ميان اجزاء جامعه است؛ قرآن کريم مي‌فرمايد: «و لاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ريحکم؛[10] نزاع (و کشمکش) نکنيد تا سست نشويد و قدرت (هيبت و شوکت) شما از بين نرود.» تا زماني که وحدت و انسجام دروني اجزاء و همفکري و همراهي فعالان مختلف جامعه حاکم باشد رسيدن به اهداف و آينده روشن ممکن است اما اگر تفکر شخصي و سليقه‌اي، تک روي و سر پيچي از دستورات الهي رشد کند توسعه و پيشرفت معنويت و آشنايي با معارف ناب اسلامي رؤيايي بيش نخواهد بود. از اين روحانيون و مبلغان ديني بايد از جنگجالهاي حزبي و دفاع هاي منفعت طلبانه بپرهيزند تا بتوانند با ايجاد وحدت ميان مردم، پيام الهي را ترويج و ارزشهاي اسلامي را استحکام ببخشند. 7- مشارکت سياسي « و أشرکه فى أمرى؛ و او را در کار من شريک گردان.» اسلام با رفتارهاي تک قطبي و خود رأيي و فرد محوري مخالف است؛[11] بلکه به مشارکت اقشار مختلف در مباحث و مسائل توصيه کرده است. يکي از راه‌هاي افزايش کارآمدي يک مبلغ موفق استفاده از ظرفيت ها و استعدادهاي افراد مختلف است زيرا که خداوند انسانها را در استعدادها و ظرفيت ها مختلف آفريد. بنابراين براي پيشبرد اهداف و استفاده از تمام ظرفيت‌ها و توانايي‌ها بايد ديگران را در امور سهيم نمود تا هر کس براساس توانايي‌هاي لازم و استعداهاي دروني خويش بر کارآمدي در امور اجتماعي و مذهبي بيافزايد. رمز موفقيت و کارآمدى يک مبلغ و روحاني موفق، در برخوردارى از مشارکت و حمايت همه جانبه اقشار مردم است. 8- ارتباط با خدا « کى نسبحک کثيراً و نذکرک کثيراً انک کنت بنا بصيراً؛ تا تو را بسيار تسبيح گوئيم؛ و تو را بسيار ياد کنيم؛ چرا که تو هميشه از حال ما آگاه بودهاى.» در اين فقره از درخواست‌ها، حضرت موسي(ع) رابطه معنويت و ارتباط با خداوند متعال و نقش آن را در انجام رسالتهاي مذهبي، سياسي و اجتماعي بيان نموده است. نقش ارتباط فعّال مذهبي و مبلغ احکام الهي با خداوند متعال و استمداد از فيض بيکران او در منظومه معرفتي قرآن کريم جايگاه بس والايي دارد. قرآن کريم مؤمنين را سفارش مي‌کند که هميشه به ياد خدا باشيد و بسيار ذکر او را بگويند.[12] اين سفارش و تأکيد علاوه بر آثار تکويني که در نظام هستي و شخصيت افراد دارد، در رفتار سياسي و امور اجتماع نيز تأثير گذاري فراواني را به همراه دارد. برخي از آثار تسبيح و ذکر خداوند که در کارآمدي مبلغان مؤثر است عبارتند از: 1- اطمينان قلب در عرصه‌هاي مختلف و رويارويي با مشکلات و خطرها «الا بذکرالله تطمئن القلوب؛[13] همانا به ياد خدا دلها آرام مي‌گيرد.»؛ 2- اميد به پيروزي حق،[14] 3- اعتماد به نفس، خود باوري و عزتمندي، چون عزت و سربلندي نزد خداوند و رسول او و مؤمنين است.[15] 4- عدم وحشت از نيروي دشمن[16] و احساس امنيت؛[17] 5- جلب نظر خداوند و توفيقِ نايل شدن به هدايت الهي.[18] بنابراين حضرت موسي(ع) پس از درخواست‌هاي متعدد از خداوند، توفيقِ تسبيح و ذکر الهي را مي‌طلبد تا خود و هارون در پناه انجام تسبيح و ياد کثير خداوند به توانايي و قدرت لازم جهت انجام رسالت بزرگ خود دست يابند. نوشته سيد مهدي موسوي گروه حوزه علميه منابع: 1. تفسير نمونه، ج13، ص188. 2. قصص، آيه:34. 3. صافات، آيه: 122. 4. مريم، آيه: 53. 5. صافات، آيه 116. 6. صافات، آيه: 117. 7. صافات، آيه: 120. 8. تفسير نمونه، ج13، ص188. 9. قصص، آيه: 35. 10. انفال آيه 46. 11. طه، آيه: 24؛ قصص، آيه: 4. 12. احزاب، آيه41؛ آل عمران، آيه:41. 13. رعد، آيه: 28؛ انفال، آيه:2. 14. آل عمران، آيه: 140؛ انبيا، آيه: 18. 15. منافقون، آيه: 8. 16. انفال، آيه: 45. 17. انعام، آيه:83. 18. زمر، آيه:23.