«ولایت» از ریشه «وَلی» به معنای نهایت نزدیکی و قرب است. این کلمه به دو شکل «وِلایت» و «وَلایت» استفاده می‌شود. «وِلایت» به معنای تدبیر امور است که اگر درباره انسان‌ها باشد، به معنای سرپرستی جامعه است. «وَلایت» اما به معنای محبت و دوستی است. هر دو معنا در حق بانوی کربلا صدق می‌کند؛ ایشان هم توان سرپرستی و خویشتن‌داری در سختی‌ها را دارند و هم از نظر معنوی در محبت الهی غرق‌اند.

عالمۀ غیر معلمة

یکی از بارزترین ویژگی‌های حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، دانش عمیق و الهی اوست که بدون آموزگار به دست آورد. امام سجاد علیه‌السلام درباره او فرمودند: «تو بی‌آنکه از کسی آموخته باشی، عالم و دانشمند هستی». (بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۶۴)

عابدة آل علی

حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در بندگی و عبادت خدا به مقامی رسیده بود که سیدالشهدا علیه‌السلام که خود، ولیِّ معصوم و واسطه فیض الهی است هنگام وداع آخر از او می‌خواهد که او را در نماز شب یاد کند. ایشان حتی در شب‌های سخت اسارت و شب یازدهم محرم نماز شبش را ترک نکرد.

عصمة الصغری

اهل بیت علیهم‌السلام از گناه و خطا عصمت دارند، حضرت زینب سلام‌الله‌علیها اما در سایۀ تربیت ویژه و مجاهدت نفسانی به مرتبۀ عصمت از گناه و مکروهات (و نه اشتباه) نائل آمده بود. به همین دلیل از او با لقب «معصومۀ صغری» در مقایسه با مادر مطهرشان که «معصومه کبری» است، یاد می‌شود.

الصدیقة الصغری

صدیق یعنی کسی که صداقت و راستی در تمامی گفتار و رفتار او موج می‌زند. صدیقه یکی از نام‌های نه‌گانۀ حضرت زهرا سلام‌الله‌علیهاست. قرآن حضرت مریم سلام‌الله‌علیها را هم هم‌ردیف صدیقان برمی‌شمرد. (مائده:75) حضرت زینب سلام‌الله‌علیها نیز در عملکردشان نمونه‌ای از صدق و راستی بودند، به همین دلیل به این لقب نامیده شدند.

عقیلة بنی‌هاشم

عقیله به گفتۀ آیت‌الله جوادی آملی به‌معنای بانوی بسیارعاقل است. این لقب در کتب اربعه و بِحارالانوار نیامده اما برخی از معاصران به استناد سخن ابن عباس که می‌گوید: «خطبۀ فدکیه را عقیلۀ ما (بنی هاشم) زینب سلام الله‌علیها برای من روایت کرده است»، این لقب را برای ایشان به کار می‌برند. این دلیل بر نبوغ حضرت است چون ایشان در هنگام استماع خطبۀ مادر بزرگوارشان کودکی 5 یا 6 ساله بودند.

لَبْوَةُ الْهاشِمیَّة

ایشان را لَبْوَةُ الْهاشِمیَّة یعنی «شیرزن هاشمی» می‌خوانند چون در مجلس ابن‌زیاد او را «فاسق» و «فاجر» خطاب کرد و در برابر یزید نیز، با شجاعتی مثال‌زدنی، وی را سرزنش و تحقیر کرد. به علاوه، حضرت در اوج هجوم آتش و غارت خیمه‎ها توسط دشمنان، جسم تبدار حضرت سجاد علیه‌السلام را مردانه به دوش کشیدند و از خطر مرگ نجات دادند.

صابرۀ محتسبه

حضرت یکه‌تاز میدان صبر و استقامت است. او از ۵ سالگی شاهد مصیبت‌های جانکاه بودند ولی هیچگاه شکوه نکردند و صبر پیشه کردند. در عظمت بردباری ایشان همین‌بس که وقتی در برابر پیکر نورانی و خونین برادر ایستاد، رو به آسمان کرد و فرمود: «بار خدایا! این‌ اندک‌قربانی و شهید در راه خودت را از ما بپذیر!»