یک هفته پس از محاصره شهر غزه توسط نیروهای رژیم اسرائیل و قطع ارتباط آن با بخش جنوبی نوار غزه، هیچ مدرکی دال بر حمله جدی به مرکز غزه وجود ندارد. روز چهارشنبه، گروهی از خبرنگاران خارجی مستقر در سرزمینهای اشغالی به بخشی از میدان جنگ رفتند و وضعیت «حاشیه شهر غزه» را توصیف کردند. تقریباً همه ساختمانها در اثر بمباران هوایی، آتش توپخانه، تانکها و پیاده نظام تخریب یا به شدت آسیب دیده است.
فیلمهای منتشر شده نشان میدهند که تانکهای مرکاوا در یک اردوگاه احاطهشده توسط سنگرهای شنی بلند که توسط بولدوزرهای زرهی این رژیم ساخته شده گروهبندی شدهاند. این دیوارههای شنی فرصت حملات هجومی را به رزمندگان حماس نمیدهد.
برای یک تحلیلگر، موقعیت و وضعیت گروهان تیپ ۴۰۱ بیش ارتش صهیونیستی اطلاعات زیادی به همراه دارد. این آرایش نشان میدهد پیشروی سرعتی کند و روندی خیابان به خیابان دارد. همچنین ثابت میکند سختترین نبرد شهر غزه یا جنگ زیرزمینی به طور جدی آغاز نشده است. ممکن است برخی از تونلها با پیشروی نیروها شناسایی و نابود شده باشند، اما احتمالاً این بخش کوچکی از قدرت زیرزمینی حماس خواهد بود.
طبق اعتراف فعلی رژیم اسراییل تا کنون ۳۴ نفر در این حمله زمینی به صورت انفرادی یا در گروههای کوچک به هلاکت رسیدهاند و زمانی که جنگ تونلها آغاز شود این تلفات افزایش خواهد داشت. برای ورود به تونلهای حماس، اسرائیل باید به شیوههای متوسل شود که دههها قدمت دارد اما به دست فراموشی سپرده شده است.
شناسایی ورودیها
برای به دست آوردن موقعیت مناسب جنگیدن در تونلها، اسرائیل باید تا حد امکان ورودیها را شناسایی کند. تعداد این تونلها احتمالا به دهها هزار هم میرسد. بیشتر ورودیها در داخل ساختمانهای مسکونی، گاراژها، تاسیسات صنعتی، انبارها، زیر زبالهها و بعد از یک ماه بمباران گسترده، زیر انبوه آوار پنهان شدهاند.
اما رژیم اسرائیل از زمان حمله به غزه در سال ۲۰۱۴ برای مقابله با این تونلها آماده شده است. با نظارت مداوم توسط پهپادها و استفاده از نرمافزارهای پیچیده الگوهای حرکتی را تجزیه و تحلیل میکند و چهرههای افراد را تشخیص دهد و آنها را با پایگاه داده اعضای شناخته شده حماس مطابقت دهد و صدها یا هزاران ورودی را رهگیری کند.
بنابراین تعجبی نیست که واحد تخصصی جنگ تونلهای رژیم اسراییل (Samur) نیمی از نقاط دسترسی تونلهای حماس را بداند.
نقشه برداری از تونلها
با اینکه ردگیری ورودیها مفید است، اما حتی اگر تمام ورودیهای شناخته شده مورد حمله قرار گیرند، تونلها برای حماس غیرقابل استفاده نمیشود. اکثر تونلها دارای چندین ورودی هستند، بنابراین برخی از آنها همیشه باز میمانند. رزمندگان حماس از آنجایی که شبکه را میشناسند، مزیت بزرگی دارند. نرمافزار رژیم اسرائیلی ممکن است نکاتی را ارائه دهد که الگوهای حرکت را به یکدیگر متصل میکند تا مشخص کند که احتمالاً دو نقطه به هم متصل هستند یا خیر، اما مسیرهای زیرزمینی، جهتها یا تقاطعها را نشان نمیدهد.
برای ترسیم نقشه تونلها با هر درجه ای از دقت، کماندوها باید با خطرات و مشکلات بزرگی روبرو شوند. اولین مورد فنی است: در زیرزمین، دستگاههای موقعیتیابی GPS کاربردی ندارد زیرا سیگنالهای ماهوارهای قابلیت نفوذ در خاک را ندارند. راه حل به احتمال زیاد استفاده از دستگاههایی است که حسگرهای مغناطیسی را با هم ترکیب کند تا در زیر زمین کارآیی داشته و حسگرهای حرکتی مانند آنهایی که در دستگاههای گامشمار به کار میروند هم میتواند از هیچی بهتر باشد.
بررسی تونلها
پس از ورود به تونل، سربازها به احتمال زیاد با عینک دید در شب کار میکنند نه اینکه موقعیت خود را با استفاده از چراغها نشان دهد. آنها نمیتوانند از رادیو برای برقراری ارتباط با واحدهای روی زمین استفاده کنند، بنابراین باید از تلفنهای صحرایی به همراه خود ببرند، فناوری با بیش از ۱۰۰ سال قدمت سربازان سیمها را باز میکنند و آنها را در حال حرکت به هم وصل میکنند و لاجرم پیشروی را بیشتر کند میکنند. حتی اگر به رزمندگان حماس نرسند، باید در هر تقاطع توقف کنند و ارزیابی کنند که هر شاخه به کجا منتهی میشود.
در هر تونل جانبی باید نیروی کمی باقی بماند تا از ضدحملات دفاع کند. هر بار که دریچههای عمودی را که تقریباً همیشه برای ورودیها استفاده میشود پیدا کنند، باید مکث کنند، موقعیت را نقشه برداری کنند و آن را به واحدهای روی سطح برگردانند.
واحدهای روی زمین باید دهانه را پیدا کرده و آن را ایمن کنند. اگر ورودی در قسمتی باشد که تحت اشغال ارتش رژیم اسرائیل نیست، آنها یا باید آن منطقه را اشغال کنند یا به نیروی زیرزمینی بگویند توقف کنند یا آن مسیر را دور بزنند. این پروسه صدها بار تکرار خواهد شد. در گذشته، یگان سامور ویدئوهایی از رباتهای خود منتشر کرد که ممکن است به عنوان دنبالهرو، شناسایی معابر و ارسال ویدیوهای دید در شب مفید باشند. اما آنها را میتوان تنها در یک سطح استفاده کرد، زیرا نمیتوانند از نردبان یا موانع بالا بروند.
زندهماندن در تونل
همه تحلیلها تا کنون با فرض عدم وجود درگیری در تونلها تجزیه و تحلیل شده بود که این کاملاً غیر واقعی است: حماس مطمئناً برای مقاومت شدید آماده شده است. بیشتر تونلها احتمالاً با مواد منفجره از پیش ساخته شده (IED) به دام انفجاری مجهز شدهاند. آنها را میتوان به چاشنیهای راه دور متصل کرد، همچنین میتوانند توسط چاشنیهای فعال شوند که به نور، لرزش، صدا، حرکت و حتی افزایش غلظت دی اکسید کربن در هنگام حضور افراد واکنش نشان میدهند.
تونلها با سیمها و کابلهایی پوشانده شدهاند که از جریان برق، اینترنت، تلفن و خطوط نظامی پشتیبانی میکنند. حماس ممکن است دستگاههای رصد و شناسایی داشته باشد که به آنها اطلاع میدهد که اسرائیلیها کجا هستند تا بتوانند از راه دور بمبها را دقیقاً در همان نقطه منفجر کنند. اسرائیلیها هم نمیتوانند به سادگی تمام سیمها را قطع کنند، زیرا مانند فیلمها، برخی چاشنیهای انفجاری ممکن است با قطع منبع برق فعال شوند. همانطور که همه کسانی که با استخراج معادن ارتباط دارند میدانند، انفجار در تونلها بسیار کشندهتر از روی زمین است. مواد منفجره بیشتر پخش میشود و اکسیژن را میمکد بنابراین کسانی که از انفجار اولیه جان سالم به در می برند اغلب خفه میشوند.
حماس همچنین ممکن است ترکیبات آتش زا را مشتعل کند تا سربازان را از اکسیژن محروم کند و به صورت آتشسوزی با سرعت بالا یا دود غلیظ و اغلب سمی آنها را غافلگیر کند. این تاکتیک تونلها را عمدتاً سالم نگه میدارد و به مبارزان فلسطینی این امکان را میدهد که پس از بیرون راندن دشمن از آنها استفاده کنند. صهیونیستها مطمئناً دستگاه تنفس خواهند داشت، اما پوشیدن ماسکهای دست و پا گیر و مخازن هوا ارتباطات و نبرد را دشوارتر میکند.
بیرون کشاندن رزمندگان حماس
هر فرمانده، در هر دو طرف، ترجیح میدهد از جنگ در تونلها اجتناب کند. حماس احتمالا نمی تواند مانع از ورود اسرائیلیها به برخی از تونلها شود، اما میتواند تلاش کند آزادی عمل در آنها را سلب کند. فرماندهی رژیم اسرائیل میداند که مزیت آنها در فناوری و تسلیحات در روی زمین به طور قابل توجهی بالاتر از زمین است، بنابراین ترجیح میدهد حماس را بیرون بیاورد و در سطح زمین بجنگد. برای انجام این کار، ممکن است از عوامل شیمیایی مانند گاز اشک آور استفاده کند که مقدار کمی از آن در تونلهای تنگ راه زیادی را طی میکند.
به احتمال زیاد حماس تجهیزات حفاظتی کافی برای رزمندگان داخل تونل خود ندارد، بنابراین هر عامل مبتنی بر گاز میتواند موثر باشد. اگرچه با اینکه اسراییل به کنوانسیونهای بینالمللی عمل نمیکند اما احتمالا از گازهای کشنده استفاده نمیکند چراکه این امر موجب اتهامات بینالمللی دیگری میشود که انکار آنها دشوار است. در گذشته اغلب از آب برای ایجاد سیل در تونلها و بیرون راندن رزمندگان آن استفاده میشد، اما این اقدام در غزه خیلی راحت نیست. اما ممکن است گزینههای دیگری نیز وجود داشته باشد مثل چندین سال قبل که مصر فاضلاب را به داخل تونلهای انتقال کالا در غزه خالی کرد.
مبارزه در تونل
جنگ شهری دشوار است و به دانش و تجهیزات خاص نیاز دارد. بنابراین مبارزه با تونل حتی چالش برانگیزتر و تخصصی تر از جنگ شهری است. همانطور که تونلهای نظامی را سالها پیش کشف کردند، سلاحهای معمولی برای استفاده در فضاهای محدود بسیار بزرگ و دست و پا گیر هستند. نیروهای تونلی آمریکایی در جنگ ویتنام اغلب فقط از تپانچه استفاده میکردند، اما متوجه شدند که نور ایجاد شده در هنگام شلیک، دید شبانه آنها را برای مدت طولانی از بین میبرد. هنگام استفاده از عینک دید در شب، مشکل حتی بدتر است، بنابراین احتمالاً اسرائیلیها سلاحهای با کالیبر کوچکتر با صداخفه کم حمل میکنند.
به هر حال جنگجویان تونلها هر سلاح گرمی را که انتخاب کنند، قدرت شلیک محدودی خواهند داشت، زیرا فقط دو نفر میتوانند بصورت هم زمان شلیک کنند، یکی زانو زده و دیگری بالای سر آن به طور ایستاده، و اینکار میدان آتش را برای بقیه تیم مسدود میکند. مطمئناً نارنجکهای دستی و تفنگی و همچنین هر نوع راکتاندازی وجود دارد.
نارنجکهای صوتی و کورکننده ممکن است با نابینا کردن و ناشنوا کردن دشمن به طور موقت به سربازان صهیونیست مزیت بدهد، اما اینکه بتوان از آنها بدون ایجاد خطر برای طرف خودی هم استفاده کرد، جای سوال دارد. طبق قرنها تجربه جهانی مبارزه در تونلها، آنها مطمئناً مجهز به چاقوهای جنگی یا قمه خواهند بود، زیرا جنگ تن به تن قطعی است. صحبت های زیادی در مورد سگ های مهاجم تونل زنی اسرائیلی شده است، اما بعضی متخصصان سگهای نظامی و پلیسی این ایده را رد میکنند.
تخریب تونلها
حماس به این تونلها نیاز دارد و ممکن است فقط بخواهد برخی از آنها را از نظر تاکتیکی مسدود کند اما با انفجارهای کوچک به طور کامل آنها را نابود نکند تا از استفاده دشمن از یک تونل خاص جلوگیری کند. حفاری در شرایط جنگی غیرعملی است و حفارها را در لحظه برداشتن مانع آسیبپذیر میکند، بنابراین احتمالاً یک تونل مسدود در طول مدت درگیری به همین شکل باقی خواهد ماند. مهندسان جنگی اسرائیل اعلام کرده بودند که در حال آزمایش یک "بمب اسفنجی" هستند، وسیلهای حاوی دو ماده شیمیایی که فوم به سرعت در حال گسترش را ایجاد میکند.
ایده اصلی بمب اسفنجی این است که فوراً یک ماده سخت بتونی برای مسدود کردن تونل. ها ایجاد شود، اما از آنجایی که در استفاده از آن حوادث ناگواری رخ داده و مطمئن نیستند که این بمب آماده استفاده است یا خیر. اسرائیل به جای اینکه فقط تونلها رامسدود کند، به دنبال نابود کردن آنهل است، بنابراین باید مطمئن شود که تمام مواد به طور کامل در درون تونل قرار گرفتهاند و فقط محدود به ورودیها نمیشوند.
در بیشتر موارد، این کار را نمیتوان به سادگی با قرار دادن مواد منفجره در داخل تونلها انجام داد. برای تخریب دائمی و بلند مدت، معمولاً لازم است سوراخهای عمیقی در دیوارها و سقفهای تونل حفر کرد، آنها را با دینامیت انفجاری پر و منفجر کرد تا ساختار تونل در اعماق تکان بخورد و خاک حاصل از انفجار آن را پر کند.
انجام چنین عملیات مهندسی عظیمی در طول نبرد غیر محتمل به نظر میرسد، بنابراین ممکن است اسرائیل ماموریت ابتدایی خود را کشتن رزمندگان حماس و سپس تخریب کل شبکه زیرزمینی آنها تعریف کند. این پروسه(نابودی کامل تونلها) ممکن است ماهها برای رژیم صهیونیستی طول بکشد و منوط به پیروزی کامب در جنگ زیرزمینی در برابر رزمندگان حماس است که خود این اقدام نیز طولانی مدت خواهد بود.
