سوالِ تمام زنان دنیا از یک دین یكى از نظریات تحقیرآمیزى كه نسبت به «زن» وجود داشته است در ناحیه استعدادهاى روحـانـى و مـعـنوى زن است؛ عده ای مى گفتند زن به بهشت نمى رود، زن مقامات معنوى و الهى را نـمـى تـوانـد طـى كـنـد، زن نـمـى تـوانـد به مقام قرب الهى آن طور كه مردان مى رسند بـرسـد . قـرآن در آیات فراوانى تصریح كرده است كه پاداش اخروى و قرب الهى به جـنـسـیت مربوط نیست، به ایمان و عمل مربوط است، خواه از طرف زن باشد و یا از طرف مـرد. قـرآن در كـنـار هـر مـرد بـزرگ و قـدسـى، از یك زن بزرگ و قدیسه یاد مى كند. از هـمـسـران آدم و ابـراهـیـم و از مـادران مـوسـى و عـیـسـى در نـهـایـت تـجـلیـل یـاد كـرده اسـت. اگـر همسران نوح و لوط را به عنوان زنانى ناشایسته براى شـوهـرانـشـان ذكـر مـى كـنـد، از زن فرعون نیز به عنوان زن بزرگى كه گرفتار مرد پلیدى بوده است غفلت نكرده است . در تاریخ اسلام نیز زنان قدیسه و عالیقدر فراوانند. كمتر مردى است به پایه خدیجه کبری علیهاالسلام برسد. و هیچ مردى جز پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله و امیرمومنان على علیه السلام به پایه حضرت زهرا علیهاالسلام نمى رسد. حضرت زهرا علیهاالسلام بر فـرزندان خود كه امامند و بر پیغمبران غیر از خاتم الانبیاء صلی الله علیه وآله برترى دارد. بطور کلی، اسلام در سیر من الخـلق الى الحـق یـعـنـى در حـركـت و مـسـافـرت بـه سوى خدا هیچ تفاوتى میان زن و مرد قائل نیست. تفاوتى كه اسلام قائل است در سیر من الحق الى الخلق است، در بازگشت از حق به سوى مردم و تحمل مسۆولیت پیغامبرى است كه مرد را براى اینكار مناسبتر دانسته است .وگرنه در اسلام تعبد هست و این تعبد مایه تقرب است، و هركس بنده ‏تر باشد مقرب ‏تر است. بنابراین طرح چنین شبهاتی، در اثر عدم توجه به نظام ارزشى اسلام است. ملاك‏هاى نظام ارزشى اسلام غیر از معیارهاى مكاتب دیگر است. سۆال نماینده زنان جهان از پیامبر وحی این شبهه در زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله مطرح شده، و حضرت با جمله ‏اى كوتاه به نوع این نقد و اشكالها، پاسخ داده است، این سۆال و جواب را، استاد علامه طباطبایى (ره) در تفسیر المیزان به نقل از كتاب «الدر المنثور فی التفسیر بالماثور» در خلال «بحث روائى‏» بخشى از آیات سوره نساء ذكر فرموده است. (تفسیر المیزان، ج‏4، ص‏37، چاپ اول) آنها زن را تحت عنوان آزادى بازیچه قرار دادند. اما دین مى‏ گوید زن گل است و نظیر ابزار بازى نیست، او را ضایع نكنید، كارهاى سنگین به اینها ارائه نكنید، نگذارید با نامحرم تماس بگیرند، نامحرم با او تماس بگیرد چرا كه این گل پژمرده مى ‏شود در المنثور از بیهقى نقل مى ‏كند كه: روزى رسول خدا صلی الله علیه وآله در جمع یاران و اصحابش نشسته بود، اسماء بنت ‏یزید انصاریه، یكى از زنان انصار، به حضور پیامبر صلی الله علیه وآله رسید، عرض كرد: من نماینده تمام زنان هستم به سوى شما، این سۆال، تنها سۆال زنان انصار و زنان مدینه نیست، بلكه سۆال همه زنهاست و هیچ زنى در مشرق یا در مغرب نیست مگر این كه وقتى سخن مرا بشنود آن را مى ‏پذیرد، پس من در حقیقت نماینده همه زنان عالم هستم، زیرا شما پیامبر همه جوامع بشرى اعم از زن و مرد هستید و این سۆال عموم زنان از شما است. او در كمال ادب این سۆالها را طرح كرد. در آغاز سخنش جمله «بابی انت و امی‏» گفت، بعد هم گفت: «نفسی لك الفداء» یعنى من و پدر و مادرم فداى تو. پس از ایراد خطبه به عنوان نماینده زنان جهان عرض كرد: «ان الله عزوجل بعثك الى الرجال و النساء»؛ خداى سبحان تو را به عنوان پیامبر بشر مبعوث كرد چه براى مردان، چه براى زنان. «فامنا بك و بالهك‏»؛ ما به مبدا و معاد و وحى و رسالت ایمان آوردیم، به خدایى كه تو را فرستاد ایمان آوردیم. « و انا معشر النساء محصورات مقصورات قواعد بیوتكم و مقضى شهواتكم و حاملات اولادكم‏»؛ ما زنها خانه‏ نشین و محصور و حامل فرزندان شما مردان هستیم. تفكرى كه در آن روز رایج‏ بود تفكر جاهلى بود. این زن در عین حال كه نماینده زنان جهان است نماینده زنان مسلمان نیز هست، ولى در متن سۆالش تفكر جاهلى را مطرح مى‏ كند. او مى‏ گوید، زن حامل فرزند شوهر است، غافل از این كه زن حامل فرزندى است كه به پدر و مادر به صورت مشترك منسوب است. «و انكم معاشر الرجال فضلتم علینا بالجمع و الجماعات و عیادة المرضى و شهود الجنائز و الحج ‏بعد الحج و افضل من ذلك الجهاد فی سبیل الله‏»؛ و شما مردها بر ما فضیلت دارید براى این كه در نماز جمعه و جماعت، در عیادت بیمار، در تشییع جنازه شركت مى ‏كنید، شما مكرر مى ‏توانید به حج‏ بروید و بالاتر از همه جهاد فى سبیل الله وظیفه شماست و ما محرومیم. «و ان احدكم اذا خرج حاجا او معتمرا او مجاهدا حفظنا لكم اموالكم و غزلنا اثوابكم و ربینا لكم اولادكم‏»؛ شما اگر به عنوان حج ‏یا جهاد حركت كردید ما باید در خانه‏ ها بنشینیم و اموالتان را حفظ كنیم، لباسهایتان را ببافیم، فرزندان شما را تربیت كنیم. «فما نشارككم فی هذا الاجر و الخیر»؛ ما زنها با شما مردها در هیچ یك از فضیلت‏ها شریك نیستیم. زیباترین پاسخ حضرت رسول اعظم صلی الله علیه وآله با تمام صورت رو به اصحاب كرد و فرمود: «هل سمعتم مسالة امراة قط احسن من مسالتها فی امر دینها من هذه‏»؛ شما تاكنون زنى به این فضیلت دیده ‏اید كه در مسائل دینى این چنین سۆال كند؟ معلوم مى‏شود شنیدن صداى زن در این‏گونه از مسائل دینى براى معصوم هم رواست و زن مى ‏تواند در مجامع عمومى درباره مسائل دین سخن بگوید و مردها هم مى ‏توانند سخن زن را درباره مسائل دینى بشنوند و یا گوش دهند. اصحاب گفتند: ما فكر نمى ‏كردیم زن به این مقام برسد. چرا كه زمینه‏ اى نبود تا زن را بپروراند. نباید توقع داشت، تفكر جاهلى توان تربیت این‏گونه از زنها را داشته باشد. آنگاه پیامبر صلی الله علیه وآله رو به این زن كرد: «فقال افهمی ایتها المراة و اعلمی من خلفك من النساء ان حسن تبعل المراة لزوجها و طلبها مرضاته و اتباعها موافقته یعدل ذلك كله فانصرفت و هی تهلل حتى وصلت الى نساء قومها»؛ اى زن برگرد به همه زنهایى كه تو نماینده آنهایى، چه در مشرق و چه در مغرب، اعلام بكن كه مسۆولیت تربیت‏ خانواده و تشكیل خانه، شوهردارى، حُسن تبعل - كه چشم شوهر در بیرون به گناه گشوده نشود و گوشش در بیرون منزل به گناه و آهنگ باطل باز نشود، و دستش به خیانت ‏باز نشود - ، نیك شوهردارى كردن و خانواده را حفظ كردن و اركان خانه را به دوش كشیدن، حفظ اولاد و اموال و تامین آبرو، معادل همه آن فضائل است كه بر شمردى . در اسلام، خانواده اصل است، آنها كه خانه را منحل كرده و در حدّ خوابگاه به او مى‌‏نگرند، جان و روح زن را از خانه بیرون آورده و به مراكز فساد كشاندند. نمونه بارز این انحطاط در كشورهاى پیشرفته آشکار است. مگر نه آن است كه شما خواهان ثواب و تقرب الهى هستید، مگر نه آن است كه فروع دین تعبدى است و ذات اقدس پروردگار مصالح ما را بهتر از ما مى‏ شناسد، آن خدایى كه به شما شش سال زودتر از دیگران دستور عبادى داد و زودتر از دیگران با شما سخن گفت و شما را شش سال زودتر از دیگران به حضور پذیرفت، این‏چنین دستور داده است كه خانواده در اسلام اصل است. آنها كه خانه را منحل كرده و در حد یك خوابگاه به او مى ‏نگرند، آنها جان و روح زن را از خانه بیرون آوردند و به مراكز فساد كشاندند. نمونه بارز انحطاط را در كشورهاى پیشرفته دیده و مى ‏بینید. مرحوم علامه طباطبایى در ذیل همین حدیث ‏شریف بحث مبسوطى دارند و مى ‏فرمایند: آنها زن را تحت عنوان آزادى بازیچه قرار دادند. اما دین مى‏ گوید زن گل است و نظیر ابزار بازى نیست، او را ضایع نكنید، كارهاى سنگین به اینها ارائه نكنید، نگذارید با نامحرم تماس بگیرند، نامحرم با او تماس بگیرد چرا كه این گل پژمرده مى ‏شود، این فقط باید در بوستان منزل باشد، آنگاه است كه مى ‏تواند پیغمبر تربیت كند. اگر زنان، كانون خانه را متلاشى نكنند و گرم نگه دارند و گونه‏اى عمل كنند كه مرد، تمام تلاشش متوجه خانه باشد، با حُسن برخورد، با اداره صحیح شۆون منزل، با قناعت و كم توقعى، با تربیت دقیق فرزندان، با رفتار مۆدبانه داشتن و حفظ عفاف و لباس حتى در برابر اولاد، و در نتیجه تربیت فرزندانى وزین و عفیف، آنگاه مى ‏توانند نقص آن فضائل را جبران كنند، چه این كه اینها معادل همه فضائلى است كه براى مردها وارد شده است. ابوالفضل صالح صدر بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان منابع: زن در آیینه جمال و جلال، استاد عبدالله جوادی آملی. نظام حقوق زن در اسلام، استاد شهید مرتضی مطهری.