من تلویزیون را نمی شنوم رسانه‌های جمعی به خوبی توانسته‌اند جای خالی ناآگاهی را ـ كه یكی از مسائل گریبانگیر نسل كهن بود ـ پر كنند. جوامع بشری نیز با استفاده از این امكانات در عصر اطلاعات موفق به بالابردن آگاهی خود از دنیای پیرامون شدند. بسیاری از مردم با دیدن تلویزیون و شنیدن رادیو خود را در معرض آگاهی از محیط اطراف قرار می‌دهند و با این كار وجود خود را در جامعه تثبیت و جایگاه خود را در اجتماع پیدا می‌كنند. ناشنوایان نیز جزو افراد یك جامعه هستند كه با توجه به نقص فیزیكی خود مجبورند تلاش بیشتری برای ورود به جامعه و تبدیل‌شدن به عنصری مفید بكنند و از آنجا كه ورود به جامعه نیازمند بهره بردن از امكانات رفاهی، سرگرم‌كننده و آگاهی‌دهنده است، این قشر از افراد جامعه خواه‌ناخواه از یكی از اصلی‌ترین امكاناتی كه برای دیگر مردم در یك جامعه فراهم است محرومند. استفاده از تلویزیون و رادیو به عنوان اصلی‌ترین و فراگیرترین وسایل ارتباط جمعی ازجمله این امكانات است. از آنجا كه رادیو اصولا بر پایه حس شنوایی اختراع شده، این رسانه عملا برای ناشنوایان بی‌استفاده می‌شود. با این حساب، تلویزیون تنها وسیله‌ای است كه می‌تواند حس دیداری ناشنوایان را ارضا كرده و برای آنها كاركرد مثبتی ایفا كند. اما ناگفته پیداست اگر ناشنوایان نتوانند با شخصیت‌های اصلی سریال‌ها یا مجریان اخبارگو و محتوای چیزی كه می‌گویند ارتباط برقرار كنند، برنامه‌های تلویزیون برای آنها بی‌معنی و این موضوع در نهایت باعث دلزدگی آنها از این رسانه می‌شود. این موضوع وقتی اهمیت پیدا می‌كند كه بدانیم تلویزیون نقش مهمی در زندگی افراد دارد و با اهمیت‌ندادن به ناشنوایان در استفاده از تلویزیون، عملا این افراد را از گردونه چرخ بزرگ جامعه حذف می‌كنیم، اما تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در دهه 70 به این فكر افتاد در برنامه‌های خود امكانی را ایجاد كند كه این برنامه‌ها برای ناشنوایان نیز قابل استفاده شود. در سال 62 بخش تازه‌نفسی به نام اخبار ویژه ناشنوایان در شبكه دو سیما راه‌اندازی شد و چند رابط خبری ازجمله رضا محمودی اجرای این بخش را به عهده گرفتند. بعد از گذشت چند سال این بخش خبری در برخی مواقع تبدیل به باكس كوچكی شد كه در گوشه سمت چپ تلویزیون، رابطان خبری را نشان می‌داد كه اخبار را برای ناشنوایان با زبان اشاره ترجمه می‌كردند. این‌گونه بود كه اخبار ناشنوایان به عنوان بخش ثابت برخی از بخش‌های خبری در شبكه‌های مختلف تلویزیونی تبدیل شد. شبكه تهران در زمان پخش سریال «روزگار جوانی» مخاطبان ناشنوا را هم در نظر گرفت و در زمان پخش این سریال، یك رابط ، دیالوگ‌های این سریال را برای ناشنوایان معنا می‌كرد. این روش در چند سریال و در سال‌های بعد ادامه یافت، اما به‌مرور دیگر ادامه نیافت. محمودی: در تمام دنیا افراد یك جامعه در كنار هم می‌توانند به رشد و اعتلای یك جامعه كمك كنند. پس این تكلیف به‌عهده مسئولان مملكتی است كه با حداقل هزینه‌های مادی و انسانی، زمینه ورود فعالانه همه اقشار جامعه ازجمله ناشنوایان را به اجتماع فراهم كنند زمینه ورود فعالانه ناشنوایان به جامعه را فراهم می‌كنیم رضا محمودی جزو اولین كسانی بود كه به عنوان رابط ناشنوایان در بخش‌های مختلف مربوط به آنان در تلویزیون مشغول به كار شد. او ناشنوا و محقق و مدرس زبان اشاره ناشنوایان نیز است. محمودی اكنون در مركز غیردولتی انجمن خانواده ناشنوایان ایران در زمینه آموزش زبان اشاره و توانبخشی ناشنوایان فعالیت می‌كند. البته پیش از او فاطمه آقامحمد، سردبیر فعلی بخش خبری مربوط به ناشنوایان اولین رابط خبری این اخبار بود. محمودی درباره چگونگی شكل‌گیری اخبار ناشنوایان به «جام‌جم» گفت: فاطمه آقامحمد به عنوان كارشناس و رابط ناشنوایان و همچنین سردبیر این بخش خبری مهم‌ترین خبرهای هفته را جمع‌آوری می‌كند و با نظارت كارشناسان، این اخبار را برای ناشنوایان قابل استفاده و آنها را ویرایش می‌كند. این اخبار به دست مجریان می‌رسد و با تبدیل به زبان اشاره برای ناشنوایان پخش می‌شود. وی با اشاره به این كه این بخش خبری برای بینندگان از جذابیت بالایی برخوردار است، گفت: از آنجا كه این بخش همه‌گیر و هم برای شنواها و هم ناشنوایان قابل استفاده است، كاركرد بسیار مثبتی دارد. همچنین اگر به دلیلی یك ناشنوا نتواند از سایر منابع خبری هفته استفاده كند در این بخش مهم‌ترین خبرهای یك هفته را می‌بیند. این گوینده خبر افزود: افرادی كه اجرای بخش‌های خبری برای ناشنوایان را به عهده می‌گیرند نیاز به آموزش دارند و آموزش این افراد به عهده حوزه توانبخشی سازمان بهزیستی و مراكز غیردولتی ویژه آموزش ناشنوایان است. انجمن خانواده ناشنوایان ایران نیز در این امر نقش مهمی ایفا می‌كند. وی درباره ضرورت وجود بخش خبری مربوط به ناشنوایان افزود: در تمام دنیا افراد یك جامعه در كنار هم می‌توانند به رشد و اعتلای یك جامعه كمك كنند. پس این تكلیف به‌عهده مسئولان مملكتی است كه با حداقل هزینه‌های مادی و انسانی زمینه ورود فعالانه همه اقشار جامعه ازجمله ناشنوایان را به اجتماع فراهم كنند. وی ادامه داد: خوشبختانه با ایجاد بخش‌های مربوط به زبان اشاره ناشنوایان در برنامه‌های مختلف تلویزیونی این امكان برای این قشر از جامعه پیدا شد كه در كنار سایر شهروندان از برنامه‌های تلویزیون استفاده كنند. همچنین ترجمه اخبار مربوط به حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، ورزشی و... قدم مثبتی در زمینه اعتلای آگاهی عمومی ناشنوایان است. چراكه یك ناشنوا می‌تواند با دیدن یك بخش خبری، بخشی از نیازهای خود در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را برطرف كند. محمودی گفت: در بخش خبری ناشنوایان، همه افراد ازجمله ناشنوا و شنوا با هم همكاری می‌كنند و بیشتر كسانی كه برنامه را اجرا می‌كنند دچار اختلال ناشنوایی هستند. تداخل زیرنویس سریال‌ها با زیرنویس‌های تبلیغاتی از آنجا كه اتحادیه‌ رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه (ABU) و همچنین اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اروپا (EBU) بر استفاده از رابط ناشنوایان و زیرنویس در تلویزیون‌های دولتی تاكید دارند، توجه به این بخش از برنامه‌های تلویزیون و نهادینه‌كردن آن اهمیت بالایی دارد. در حال حاضر نیز اكثر شبكه‌های تلویزیونی دنیا برای برخی بخش‌های خبری از رابط ناشنوایان استفاده می‌كنند، كشور ایران نیز در بین كشورهای همسایه در این زمینه پیشتاز است. شبكه تهران نیز ازجمله شبكه‌هایی است كه برای اولین بار به این قشر از بینندگان تلویزیون توجه ویژه‌ای كرد. این شبكه در مقطعی، دیالوگ‌های تمام آثار نمایشی خود را به صورت زیرنویس برای بینندگان ناشنوا ترجمه می‌كرد. علیرضا نیك اندیش، مدیر تامین شبكه تهران در رابطه با این موضوع گفت: زمانی مسئولان بهزیستی با جلسه‌ای كه با مدیران شبكه داشتند درخواست كردند آثار نمایشی این شبكه نیز به صورتی برای ناشنوایان قابل دیدن شود. ما هم دیالوگ‌های سریال‌ها را در زمان تكرار آنها به صورت زیرنویس پخش می‌كردیم. این موضوع بسیار مورد استقبال قرار گرفت. بسیاری از مدیران بهزیستی معتقد بودند زیرنویس‌ها غیر از دیدنی‌تركردن سریال‌ها برای بینندگان ناشنوا، به رشد فرهنگ مكتوب آنها نیز كمك می‌كند. وی در مورد این كه چرا این زیرنویس‌ها در حال حاضر برای آثار نمایشی وجود ندارد، گفت: این روش ادامه داشت، اما در مواقعی زیرنویس‌های سریال‌ها با تبلیغات و اطلاع‌رسانی‌هایی كه به صورت زیرنویس به نمایش درمی‌آمد، تداخل پیدا می‌كرد و این موضوع باعث به‌هم‌ریختگی ظاهری قاب تصویر می‌شد . به همین دلیل از شش‌ماه پیش زیرنویس سریال‌ها و فیلم‌های نمایشی را متوقف كردیم، اما اگر این مشكلات رفع شود و سازمان بهزیستی ضرورت و لزوم ایجاد چنین بخشی را با مدیران مطرح كند حتما این موضوع را دوباره مورد توجه قرار می‌دهیم. بخش سینما و تلویزیون تبیان منبع:جام جم