با ما همراه باشید تا با عوامل محرک شایع آسم و روشهایی برای کمک به کنترل آنها در کودکتان آشنا شوید.
۱. عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی
یکی از شایعترین عوامل تحریککننده حمله آسم، عفونت ویروسی دستگاه تنفسی است. هر ویروسی میتواند باعث تشدید آسم شود، اما شایعترین آنها رینوویروس است که باعث سرماخوردگی معمولی میشود. ویروسهای دیگر مرتبط با تشدید آسم عبارتند از ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)، آنفلوانزا و عفونتهای پاراآنفلوانزا.
کودکانی که حمله آسم آنها توسط یکی از این ویروسها ایجاد میشود، معمولاً در کنترل علائم با درمان معمولی خود دچار مشکل میشوند. به این وضعیت «شکست درمان» گفته میشود که اغلب منجر به بستری شدن در بیمارستان، مراجعه به اورژانس یا عود بیماری میشود.
چه باید کرد؟
اگر کودک شما آسم دارد و علائم سرماخوردگی بروز کرده است، مراقب هرگونه افزایش سرفه، خسخس سینه یا تنگی نفس باشید. اگر کودکتان مجبور است بیشتر از معمول از اسپری نجاتدهنده (آلبوترو) استفاده کند، با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.
۲. دخانیات و سایر آلایندهها
آلایندهها میتوانند باعث تحریک ریهها و افزایش التهاب مجاری هوایی شوند. دود دخانیات بهخصوص برای ریهها بسیار مضر است و میتواند باعث تشدید حملات آسم شود. کودکانی که در معرض دود محیطی دخانیات قرار دارند، خسخس بیشتری دارند، آسمشان شدیدتر است و علائمشان مدت طولانیتری ادامه مییابد.
سایر آلایندهها و محرکهای ریوی نیز میتوانند باعث تشدید آسم شوند. این عوامل محرک شامل اوزون (مه دود)، عطرها، محصولات پاککننده و مواد شیمیایی هستند.
چه باید کرد؟
کودکان مبتلا به آسم باید از قرار گرفتن در معرض دود دخانیات، چه دود دست دوم و چه دست سوم، اجتناب کنند. استفاده از محصولات بدون عطر را در نظر بگیرید و هنگام استفاده از مواد پاککننده تلاش کنید تهویه مناسب محیط را حفظ کنید.
۳. آلرژنهای داخل منزل
حملات آسم ناشی از آلرژنهای داخل منزل در کودکان دارای آلرژی شایع است. این آلرژنها شامل مایتهای گرد و غبار، سوسکها، موشها و پرز حیوانات خانگی میشوند. این عوامل تحریک میتوانند در تمام طول سال باعث تشدید آسم شوند و بیشتر در خانه و مدرسه یافت میشوند.
چه باید کرد؟
برای کنترل آسم، والدین باید میزان تماس کودکشان با این آلرژنهای داخل منزل را کنترل کنند. راهحلها شامل استفاده از روکشهای ضدآلرژی برای تشک و بالش و شستن مرتب ملحفهها با آب داغ برای از بین بردن مایتهای گرد و غبار است. استفاده از دستگاه رطوبتگیر نیز میتواند رشد کپک و قارچ در داخل منزل را کاهش دهد.
۴. آلرژنهای بیرونی
تماس فصلی با آلرژنهای بیرونی نیز میتواند باعث تشدید آسم شود. گردهها و کپکها شایعترین آلرژنهای بیرونی هستند. گردهها شامل گرده درختان، علفها و علفهای هرز میشوند.
فصل گردهها بسته به محل زندگی شما متفاوت است. بیشتر گردههای درختان در بهار، علفها در تابستان و علفهای هرز در پاییز پخش میشوند. میزان قرار گرفتن در معرض کپک نیز به رطوبت و باران بستگی دارد. آلترناریا، یک نوع کپک شایع بیرونی، میتواند علائم آسم را بدتر کند.
چه باید کرد؟
مانند آلرژنهای داخل منزل، هدف کاهش تماس کودکتان با این عوامل برای جلوگیری از تشدید آسم است. اگر میدانید که گردهها محرک آسم کودک شما هستند، ممکن است کمک کند بعد از بیرون بودن، گردهها را از روی بدنش بشویید. برای مثال، کودکی که به علف حساسیت دارد باید بعد از بازی فوتبال در چمن دوش بگیرد. بستن پنجرهها در فصل اوج گردهها نیز میتواند به کاهش تماس کمک کند.
۵. حیوانات پشمالو
حیوانات خانگی یکی از آلرژنهای شایع داخل منزل و عامل تحریک حملات آسم هستند. حساسیت به گربه و سگ رایجترین موارد است، اما همسترها، خرگوشها و... نیز میتوانند باعث بروز علائم شوند. آلرژنها در پرز (پوست) حیوان، بزاق و ادرار آنها یافت میشوند.
چه باید کرد؟
اگر کودکتان به حیوانات حساسیت دارد، توصیه میشود که به طور کامل از تماس با حیوان اجتناب شود. در صورتی که قبلاً حیوانی در خانه بوده، باید خانه به طور کامل تمیز شود. استفاده از فیلتر هوای با کارایی بالا (HEPA) نیز میتواند کمککننده باشد.
۶. هوای سرد و تغییرات آب و هوایی
هوای سرد و خشک میتواند برای ریهها تحریککننده باشد، باعث التهاب مجاری هوایی شود و حملات آسم را تحریک کند. این وضعیت ممکن است در یک روز سرد یا حتی پس از قرار گرفتن در معرض هوای سرد کولر اتفاق بیفتد. تغییرات ناگهانی دما نیز میتواند باعث اسپاسم مجاری هوایی و تشدید آسم شود.
چه باید کرد؟
اگر کودک شما به تغییرات آب و هوایی حساس است و دچار حملات آسم میشود، با پزشک اطفال یا متخصص آسم درباره تنظیم داروها مشورت کنید.
بوهای قوی مانند عطرها، اسپریهای خوشبوکننده هوا، رنگهای شیمیایی یا گازهای ناشی از سوختن (مثل دود ناشی از پختوپز یا شومینه) میتوانند مجاری تنفسی را تحریک کرده و حملات آسم را تشدید کنند. این مواد میتوانند بهویژه در فضاهای بسته تأثیر بیشتری داشته باشند
۷. ورزش
بسیاری از افراد مبتلا به آسم هنگام ورزش دچار سرفه، خسخس سینه، تنگی قفسه سینه و تنگی نفس میشوند. علائم معمولاً ۵ تا ۲۰ دقیقه پس از ورزش شروع میشوند و میتوانند بسیار شدید باشند. این علائم ممکن است با استراحت بهتر شوند یا نیاز به اسپری مخصوص داشته باشند.
چه باید کرد؟
برخی کودکان مبتلا به آسم نیاز دارند که ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از ورزش، آلبوترو مصرف کنند تا از تشدید آسم مرتبط با ورزش پیشگیری شود. اگر کودک شما اغلب هنگام ورزش علائم آسم دارد، با پزشک اطفال مشورت کنید.
۸. حشرات
کودکانی که آسم دارند و به حشرات حساسیت دارند، در معرض خطر بیشتری برای بروز حمله آسم پس از نیش حشرات قرار دارند. نوع حشراتی که معمولاً باعث بروز علائم میشوند، حشرات سمی پرنده مانند زنبور عسل، زنبورهای معمولی، زنبورهای شاخدار یا زنبورهای زرد و مورچههای آتشین هستند. علائم آسم بسیار سریع پس از نیش حشره ظاهر میشوند.
چه باید کرد؟
گاهی اوقات کودکان نیاز به داروهای آلرژی اضافی برای درمان واکنش دارند، از جمله اپینفرین و/یا آنتیهیستامینها. کودکان مبتلا به علائم آسم پس از نیش حشرات باید برای ارزیابی به متخصص آلرژی مراجعه کنند.
۹. استرس
استرس و اضطراب گاهی میتوانند باعث افزایش التهاب مجاری هوایی و تحریک علائم آسم شوند. کودکان مبتلا به آسم پس از تجربه رویدادهای سخت زندگی (مثل مرگ یکی از اعضای خانواده) در معرض خطر بیشتری برای بروز حملات آسم قرار دارند.
چه باید کرد؟
اگر نگران تأثیر استرس و اضطراب بر سلامت و حال عمومی کودک خود هستید، در گفتگو با پزشک متخصص اطفال تردید نکنید و درباره راههایی برای تقویت مقاومت روانی کودک خود مشورت کنید.
۱۰. بوهای قوی و مواد شیمیایی
بوهای قوی مانند عطرها، اسپریهای خوشبوکننده هوا، رنگهای شیمیایی یا گازهای ناشی از سوختن (مثل دود ناشی از پختوپز یا شومینه) میتوانند مجاری تنفسی را تحریک کرده و حملات آسم را تشدید کنند. این مواد میتوانند بهویژه در فضاهای بسته تأثیر بیشتری داشته باشند. زمانی که کودک در معرض چنین بوهایی قرار میگیرد، سیستم تنفسی او ممکن است واکنش بیشازحد نشان دهد و التهاب مجاری هوایی افزایش یابد. در نتیجه، این تحریکات میتوانند علائمی مانند خسخس سینه، تنگی نفس و سرفه را بدتر کنند.
چه باید کرد؟
از محصولات بدون بو یا با بوهای ملایم استفاده کنید. این محصولات کمتر احتمال دارد که مجاری تنفسی کودک را تحریک کنند.
از تهویه مناسب در خانه اطمینان حاصل کنید، بهویژه هنگام استفاده از مواد شیمیایی مانند رنگها یا پاککنندهها. این کار به کاهش تجمع گازهای شیمیایی کمک میکند.
از دستگاههای تصفیه هوا با فیلتر HEPA در محیطهای داخلی استفاده کنید. این دستگاهها میتوانند ذرات آلاینده و مواد شیمیایی معلق در هوا را فیلتر کرده و کیفیت هوای داخل خانه را بهبود بخشند.
۱۱. تغییرات هورمونی
در برخی کودکان، بهویژه در دوران بلوغ، تغییرات هورمونی میتوانند آسم را تحت تأثیر قرار دهند. این تغییرات هورمونی بهویژه در دختران در دوران قاعدگی یا در کودکان با تغییرات هورمونی مرتبط با رشد مشاهده میشود. هورمونها میتوانند بر سیستم ایمنی بدن و همچنین مجاری هوایی تأثیر بگذارند و در نتیجه، علائم آسم را بدتر کنند. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث افزایش التهاب یا حساسیت سیستم تنفسی به عوامل مختلف شوند.
چه باید کرد؟
والدین باید علائم آسم کودک را در دورههای خاص (مانند دوران قاعدگی برای دختران یا در دوران بلوغ) رصد کنند.
با پزشک خود درباره تنظیم برنامه درمانی مشورت کنید. در برخی موارد، تنظیم داروها و درمانها برای کنترل بهتر علائم آسم در این دورهها ضروری است.
۱۲. رفلاکس معده (GERD)
رفلاکس معده به مری Gastroesophageal Reflux Disease یا (GERD) میتواند علائم آسم را تشدید کند. در این شرایط، اسید معده به داخل مری و حتی گاهی به مجاری هوایی وارد میشود و باعث التهاب و تحریک آنها میگردد. این شرایط میتواند به افزایش سرفه، خسخس سینه و تنگی نفس منجر شود و در نتیجه علائم آسم کودک را تشدید کند. رفلاکس معده بهویژه در کودکان مبتلا به آسم شایعتر است و ممکن است در طول شب، وقتی کودک دراز کشیده است، بدتر شود.
چه باید کرد؟
از وعدههای غذایی سنگین قبل از خواب اجتناب کنید. مصرف غذاهای سنگین میتواند فشار به معده وارد کرده و رفلاکس را بدتر کند.
با پزشک خود درباره علائم رفلاکس مشورت کنید. در صورت لزوم، پزشک ممکن است داروهای ضدرفلاکس تجویز کند تا از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری شود و علائم آسم بهبود یابد.
۱۳. داروها و حساسیتهای دارویی
برخی داروها میتوانند در برخی کودکان مبتلا به آسم علائم را تشدید کنند. بهویژه داروهایی مانند آسپرین یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن میتوانند باعث تشدید حملات آسم در برخی افراد شوند. همچنین، داروهایی مانند بتابلوکرها که برای درمان فشارخون بالا یا مشکلات قلبی استفاده میشوند، ممکن است مجاری تنفسی را تنگ کنند و مشکلات تنفسی را بدتر نمایند.
چه باید کرد؟
قبل از دادن هر دارویی به کودک، با پزشک مشورت کنید. پزشک میتواند داروهای ایمنتر برای کودکان مبتلا به آسم را تجویز کند.
از داروهای جایگزین که برای آسم ایمن هستند استفاده کنید و مطمئن شوید که داروهایی که مصرف میشود، مشکلی برای مجاری تنفسی کودک ایجاد نمیکنند.
۱۴. عفونتهای باکتریایی یا قارچی
علاوه بر عفونتهای ویروسی که میتوانند آسم را تشدید کنند، عفونتهای باکتریایی یا قارچی نیز میتوانند موجب بدتر شدن علائم آسم شوند. عفونتهایی مانند سینوزیت (عفونت سینوسها) یا عفونتهای قارچی مانند آسپرژیلوس (نوعی قارچ که میتواند در ریهها رشد کند) ممکن است در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفتری دارند یا به قارچها حساس هستند، آسم را تشدید کنند. این عفونتها میتوانند التهاب ریهها را افزایش دهند و علائم آسم را بدتر کنند.
چه باید کرد؟
علائم عفونت مانند تب، ترشحات بینی غیرعادی، یا سرفه مداوم را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.
درمان سریع عفونتها میتواند از تشدید آسم جلوگیری کند. پزشک ممکن است آنتیبیوتیکها یا داروهای ضدقارچ برای درمان عفونت تجویز کند.
۱۵. چاقی
چاقی میتواند شدت آسم را افزایش دهد. اضافهوزن فشار بیشتری بر سیستم تنفسی وارد میکند و التهاب مزمن در بدن را تشدید میکند. در نتیجه، فرد مبتلا به آسم که دچار اضافهوزن است، ممکن است بیشتر از سایرین دچار حملات آسم شود. چاقی همچنین میتواند ظرفیت ریهها را کاهش داده و عملکرد آنها را مختل کند.
چه باید کرد؟
تشویق به رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی مناسب (با در نظر گرفتن محدودیتهای آسم). حتی ورزشهای سبک مانند پیادهروی میتواند به بهبود وضعیت ریهها کمک کند.
با پزشک یا متخصص تغذیه برای برنامه کاهش وزن ایمن مشورت کنید. این برنامه باید متناسب با نیازهای خاص کودک و وضعیت آسم او طراحی شود.
یادآوری
دوری از عوامل محرک آسم میتواند به جلوگیری از بروز حملات کمک کند. این کار از التهاب مجاری هوایی کودک شما جلوگیری میکند و مانع واکنش بیش از حد آن میشود. این امر میتواند تعداد، مدت و شدت علائم آسم کودکتان را کاهش داده و کیفیت زندگی او را بهبود بخشد. اگر درباره کنترل آسم کودک خود سوالی دارید، حتماً با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.
پیام شما به ما