چند سالیست که خرید اقساطی با اعتبار پلتفرمها از تقاضای وام بانکی پیشی گرفته است. مسیر ساده دریافت اعتبار، عدم نیاز به ضامن و حتی حذف صفهای طولانی، باعث شده مردم ترجیح بدهند به جای عبور از هفتخوان وام بانکی، سراغ اعتبار پلتفرمها بروند.
اما گزارش فروش این پلتفرمها نشان میدهد که بر خلاف گذشته که فرد برای خرید جهیزیه، مسکن یا از این دست نیازهای ضروری سراغ وام بانکی میرفت، حالا موبایل آخرین مدل، کنسول بازی و حتی خوراکیهای روزمره هم جزو سبد خرید اقساطی با این اعتبارهاست.
پلتفرمها با این روش عملاً الگوی خرید مردم را تغییر دادهاند به طوریکه مشتری نه فقط برای رفع نیازهای فوری، بلکه برای وسوسههای هیجانی و غیرضروری هم زیر بار بدهی تبلیغاتی میرود.
در واقع اعتباری که قرار بود به خانوادهها کمک کند از پس هزینههای ضروری برآیند بدهی روی بدهی میآورد و حتی مصرف خانوادهها را چند برابر میکند.
کجا خرید اعتباری نمیصرفد؟
با این اوصاف اعتبار خرید قسطی همیشه بهصرفه و تصمیمی اقتصادی نیست. سود و کارمزدهایی که روی محصول مورد نظر اعمال میشود، خود بدهی جداگانه است که اگر کالا ارزشمند نباشد، ضرر است و زیان.
مثلا کالاهای مصرفی و آنها که زود مستهلک میشود مثل گوشی، کفش و لباس برند، عمر زیادی ندارد که پرداخت اقساط چندماهه آن هم با سودهای چند درصد برایشان منطقی باشد.
از سوی دیگر، خریدهای هیجانی و تبلیغاتی نیز خانواده را وارد چرخه بدهی میکند؛ همان خریدهایی که نه از روی نیاز واقعی بلکه تحت تأثیر جو بازار انجام میشود.
مهمتر از همه این است که اگر مجموع اقساط ماهانه بیش از سی درصد از درآمد خانواده باشد، دیر یا زود بودجه خانوار به بحران میخورد و تامین سایر مخارج ضروری تحت فشار قرار میگیرد.
همچنین بعضی کاربران فضای مجازی مدعی شدهاند هزینه محصولات پلتفرمهایی که اعتبار خرید دارند، نسبت به فروشگاههایی که فروش نقدی دارند بیشتر است؛ بنابراین اگر کالای مورد نظر در پلتفرم قیمت بالایی داشت، خرید اقتصادی نخواهد بود.
اما جریمه دیرکرد در پرداخت اقساط هم نکته دیگریست که اگر خانواده پسانداز یا پشتوانه نداشته باشد، بدهی سنگینتر و وضعیت مالی افراد در طول ماه دچار چالش میشود.
کجا قسطی خریدن توجیه دارد؟
با وجود همه هشدارها، خرید قسطی در جای درست میتواند برای خانواده یک ابزار کارآمد باشد. وقتی پای کالاهای ضروری و بادوامی مثل یخچال، ماشین لباسشویی یا حتی لپ تاپ در میان است که چندین سال ماندگاری دارد، خرید قسطی با اعتبار منطقی است چرا که خانواده میتواند نیاز فوری خود را برطرف کند و هزینه آن را در بلندمدت پرداخت کند.
حتی برای کالاهای سرمایهای مثل طلا و سکه، که ارزششان معمولاً در طول زمان رشد میکند، استفاده از اعتبار میتواند شبیه یک نوع سرمایهگذاری عمل کند. در این موارد، خرید قسطی نه تنها فشار را کم میکند بلکه میتواند ارزش پول خانواده را هم حفظ کند.
اما چند نکته:
برای اینکه در تله بدهی نیفتید، پیش از هر خرید باید بودجهبندی کنید و مطمئن شوید اقساط بیش از ۳۰ درصد درآمدتان نیست.
همچنین لازم است شرایط پلتفرم را دقیق بخوانید؛ نرخ سود، کارمزد و جریمه تأخیر همان جایی است که میتواند غافلگیرتان کند.
و در نهایت، مقایسه بین خدمات اعتباری پلتفرمهای مختلف ضروری است، چون حتی پشت تبلیغ «سود صفر» هم گاهی هزینههای پنهان خوابیده است.
پیام شما به ما