پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ در این باره می‌فرماید: "... به‌راستی که خداوند، مرا بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگیخت، پس جوانان، با من پیمان یاری‌رسانی بستند و پیران، با من مخالفت کردند."(ری شهری، حکمتنامه پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌، ج‌۷، ص۳۶۹)
 

شواهد تاریخی بر جوان بودن یاران پیامبر

در تاریخ گفتگوهایی از کفار قریش با جناب ابوطالب یا در بین خودشان ثبت شده که نشانگر حضور فعال جوانان در حکومت اسلامی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌باشد. قریش در گفتگو با جناب ابوطالب و در اجتماعات خود بر این نکته اذعان داشتند که محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اندیشه‌های ما را نادرست دانسته، خدایانمان را دشنام داده، جوانان ما را به تباهی کشانده و میان ما با جوانان جدایی ‌انداخته است. (قصص الانبیاء راوندی، ص319/ تفسیر قمی، ج2، ص228/اعلام الوری، طبرسی، ج1،ص110)

ابوذر قبل از اسلام نیز یکتاپرست بود و سه سال پیش از بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله خدا را می‌پرستید

سخنان نمایندگان اعزامی قریش به حبشه نیز این نکته را تایید می‌کند. آنان از نجاشی حاکم حبشه خواستند که پناهندگان قریش به حبشه را به آنان بازگرداند و گفتند یکی از جرم‌های پیامبر اکرم اینست که جوانان ما را گمراه کرده و به سمت خود کشانده است. (اعلام‌الوری، طبرسی، ج1،ص107/ تفسیر قمی، ج1، ص177)

کفار قریش در اجتماعات و جلسات خود در این مورد سخن گفته و دنبال راه چاره بودند. آنها از این که بیشترین یاران و پیروان پیامبر اکرم جوانان هستند، شاکی بوده و احساس خطر می‌کردند. (اعلام الوری، طبرسی، ج۱، ص110 و ۱۳۷)

به اعتراف تاریخ اکثر یاران و ایمان آورندگان رسول خدا جوانان بودند. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در زمان رسالت خود و در حکومت اسلامی از جوانان بهره می‌برد و مسئولیت‌های اجتماعی و سیاسی را به آنها می‌سپرد. در واقع جوانان بازوان پر توان رسول خدا بودند و تاثیر بسیار در پیشرفت و بالندگی اسلام داشتند. در اینجا به معرفی برخی از آنان می‌پردازیم.

کفار قریش در اجتماعات و جلسات خود در این مورد سخن گفته و دنبال راه چاره بودند. آنها از این‌که بیشترین یاران و پیروان پیامبر اکرم جوانان هستند، شاکی بوده و احساس خطر می‌کردند
 

 مُصعب بن عُمَیر مبلغ احکام و معلم قرآن

به درخواست مردم مدینه برای آموزش احکام و قرآن، حاکم بزرگ اسلام برای اولین بار قصد می‌کند که فردی را به خارج از مکه بفرستد.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌، از میان مسلمانان، مصعب بن عُمَیر را به نمایندگیِ خود به مدینه فرستاد. مُصعب بن عُمَیر جوانی کم‌ سن و سال و از حافظان و قاریان قرآن بود و بسیاری از قرآن را آموخته بود. مصعب به مدینه رفت و هر روز به خانه‌ها و قبایل انصار رفته و آنها را به پذیرش اسلام دعوت می‌کرد و برای آنان قرآن می‌خواند. (السیرة النبویه، ابن‌هشام، ج۲، ص۲۹۶/تاریخ طبری،ج2،ص359/طبقات الکبری، ج3،ص87/  تاریخ ابن جوزی،ج3،ص194) 

با تلاش‌های مصعب به تدریج مردم مدینه مسلمان شده و اسلام در خانه‌های انصار نمایان شد و بخش‌های بالای مدینه، بجز چند خانواده مسلمان شدند. (طبقات الکبری،ج3،ص87/ تاریخ طبری،ج2،ص359)

مصعب که جوانی با ایمان و پُرشور و با تدبیر بود، ماموریت خود را درست انجام داد و در اندک زمانی همه مردم مردم بخصوص نسل جوان مسلمان شدند. مصعب نخستین کسی بود که در مدینه نماز جمعه را برپا کرد و اولین امام جمعه مدینه بود.(السیره النبویه، ابن هشام،ج2،ص296/ طبقات الکبری،ج3،ص88/تاریخ ابن جوزی،ج3،ص194)

یک‌سال پس از ماموریت مصعب، به همراهی هفتاد تن از مسلمین مدینه برای انجام حج به مکه آمده و مصعب خبر مسلمان شدن مدینه را به پیامبر اکرم داد و باعث خوشحالی ایشان شد. (تاریخ طبری،ج2،ص360/ طبقات الکبری،ج3،ص88)

ابن عباس در سن پایین به اسلام گروید و بیش از سی ماه همراه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله بود
 

امیرالمومنین علی علیه‌السلام

امیرالمومنین علی علیه‌السلام پسرعموی پیامبر اکرم صلی‌الله علیه‌وآله، در حالی که جوانی بیش نبود اما اولین کسی است که دعوت پیامبر اکرم را پذیرفت و مسلمان شد. و در تمام مراحل زندگی از پیامبر حمایت کرد. امیرالمومنین علی علیه‌السلام در جنگ‌های مختلفی همچون بدر، احد و خندق شرکت کرد و در این جنگ‌ها به عنوان یک جنگجوی شجاع و وفادار شناخته شد.

او نمونه‌ای از جوانی است که تمام وجود خود را وقف حمایت از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله کرد. هنگامی که قریش قصد به شهادت رساندن پیامبر را داشتند، در بستر پیامبر خوابید تا دشمنان گمراه شوند و پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ مخفیانه به مدینه هجرت کرد. (بحارالانوار، ج۱۹، ص۹۲)

مُصعب‌بن‌عُمَیر جوانی کم‌ سن و سال و از حافظان و قاریان قرآن بود و بسیاری از قرآن را آموخته بود. مصعب به مدینه رفت و هر روز به خانه‌ها و قبایل انصار رفته و آنها را به پذیرش اسلام دعوت می‌کرد و برای آنان قرآن می‌خواند

حمزه بن عبدالمطلب

حمزه، از جوانان شجاع و دلیر و از بزرگان قریش بود و در جوانی اسلام آورد و به عنوان یک حامی قوی برای پیامبر اکرم صلی‌الله علیه‌وآله بود. بخاطر شجاعت بسیارش به "اسدالله"؛ شیر خدا ملقب شده بود. نقش او در حمایت از رسول خدا و گسترش دعوت اسلامی بی‌نظیر است.

حمزه در سه سالی که مشرکان بنی‌هاشم را در شعب ابی‌طالب محاصره کرده بودند همراه پیامبر و مسلمانان بود. حتی مهاجرین به حبشه را همراهی نکرده و در کنار پیامبر ماند.(السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۳۴۳) وی در غزوه بدر و غزوه احد شرکت داشت و در سال سوم هجری در جنگ احد به شهادت رسید.(الطبقات الکبری، ج3، ص50-52 / السیر و المغازی، ص۱۶۰ـ۱۶۱)
 

سعید بن زید

سعید بن زید، از دیگر جوانان مسلمانی بود که به دعوت پیامبر اکرم پاسخ داد. از صحابه و از مسلمانان نخستین به‌شمار می‌رود. و از مهاجرانی بود که به حبشه هجرت کرد. وی بیش از ده سال از پیامبر اکرم کوچکتر بود. (مستوفی قزوینی، تاریخ گزیده، ص۲۰۹) در همه غزوات جز جنگ بدر حضور داشت. سعید بن زید همواره در کنار پیامبر اکرم بود و جز راویان احادیث به حساب می‎آید. (واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۰۱)  در کتاب طبقات ناصری آمده که او چهل و هشت حدیث از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ نقل کرده است. (طبقات ناصری تاریخ ایران و اسلام، ج۱، ص۹۱) نقش او در ترویج آموزه‌های اسلامی و حمایت از رسول اکرم قابل تقدیر است.

مصعب نخستین کسی بود که در مدینه نماز جمعه را برپا کرد و اولین امام جمعه مدینه بود

ابن عباس

ابن عباس، پسر عموی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ و یکی از جوانان باهوش و فهیم بود. وی سه سال پیش از هجرت در شعب ابی‌طالب به دنیا آمد.(انساب الاشراف، بلاذری، ج۴، ص۱) وی در سن پایین به اسلام گروید. عبدالله بن عباس بیش از سی ماه همراه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله بوده است. (سنن ابن ماجه، ح۱۶۶/ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱۰، ص۲۹۳) ابن عباس پس از رحلت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در طلب علم و جمع‌آوری احادیث ایشان بسیار کوشید. (الاصابه، ج۴، ص۱۲۵) ذهبی می‌نویسد: ابن عباس بیش از ۱۶۶۰ حدیث نقل کرده که بخاری ۱۲۰ حدیث و مسلم فقط ۹ حدیث از وی نقل کرده‌اند. (سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص ۳۵۹)

وی یکی از بزرگ‌ترین مفسران قرآن است و در ترویج معارف اسلامی نقش مهمی ایفا نموده است. ابن عباس با دانش و درک عمیق خود از قرآن و سنت، به تبیین آموخته‌های خود از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله پرداخت و در میان جوانان تأثیرگذار شد.  
 

بلال حبشی

بلال حبشی از اصحاب پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله بود. سن وی از پیامبر کمتر بود. (الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۸/ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ص۴۷۵) وی از نخستین کسانی بود که مسلمان شد. (تاریخ طبری، ج۲، ص۳۱۵) و اولین موذن اسلام بود.(الطبقات‌ الکبری‌، ج۱، ص۶۴) بلال نه تنها جوانی مؤمن بود، بلکه نماد مقاومت و استقامت در برابر ظلم و ستم نیز محسوب می‌شود. او به خاطر ایمانش تحت فشارهای شدید قریش قرار گرفت و در این راه شکنجه‌های فراوانی از کفار مکه دید، ولی از دین خود دست برنداشت.(تاریخ طبری، ج۲، ص۴۵۲) وی در زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله خزانه‌دار بیت المال بود و در کنار ایشان در همه جنگ‌ها شرکت کرد. بِلال چند سال پس از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز زنده بود.

بلال قبل از اسلام بَرده بود و به نقل برخی مورخین، آزاد شده دست پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله است. (ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه؛ ج13،ص273/رجال طوسی،ص8/ مناقب، ج1، ص171)

در روز فتح مکه بلال به دستور رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله بر فراز کعبه رفت و اذان گفت که بسیار باشکوه بود، کفار مکه از این واقعه بسیار ناراحت شدند.(ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۰، ۴۶۶/ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۹۷-۹۸)

 حمزه در سه سالی که مشرکان بنی‌هاشم را در شعب ابی‌طالب محاصره کرده بودند همراه پیامبر و مسلمانان بود. حتی مهاجرین به حبشه را همراهی نکرده و در کنار پیامبر ماند

ابوذر غفاری

ابوذر از پیشتازان اسلام و از صحابه بزرگ رسول خدا بود.(المعجم‌الکبیر، طبرانی، ج‌۶‌، ص‌۲۱۶) خودش می‌گوید: من چهارمین نفر بودم که نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله رفتم و به او گفتم: سلام بر تو ای رسول خدا ! شهادت می‌دهم که خدایی جز الله نیست و شهادت می‌دهم که محمد بنده او و فرستاده اوست. پس از این حرفها خوشحالی را در چهره رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله دیدم. (ابن حبان، الصحیح، ج۱۶، ص۸۳) وی هنگام ظهور اسلام بیست ساله بود. (اعیان الشیعة، ج۴، ص۲۲۵)

ابوذر قبل از اسلام نیز یکتاپرست بود و سه سال پیش از بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله خدا را می‌پرستید.(شوشتری، قاموس الرجال، ج ۱۱، ص ۳۲۲)

امام صادق علیه‌السلام در وصف عبادت ابوذر فرمود: بیشترین عبادت ابوذر تفکر بود. آن قدر از ترس خدا گریه کرد تا چشمانش مجروح شد. (صدوق، الخصال، ص۴۰ و ۴۲)

با معرفی بخشی از جوانان یاری‌رسان پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله دریافتیم که جوانان نه‌تنها به عنوان حامیان پیامبر شناخته می‌شوند، بلکه در تبلیغ دین اسلام نیز نقش مؤثری ایفا کرده‌اند. آن‌ها با استفاده از مهارت‌ها و توانایی‌های خود، به ترویج آموزه‌های اسلامی پرداختند. برخی از جوانان، مانند ابوذر غفاری، به سفرهای طولانی رفتند تا پیام اسلام را به قبایل مختلف برسانند. این جوانان با شجاعت و اراده قوی، به دور از ترس از خطرات، به تبلیغ دین پرداخته و به نشر و توسعه اسلام کمک کردند. بدون تردید وجود این جوانان در پیروزی و موفقیت‌های پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله تاثیر بسزایی داشته است.

حمایت جوانان از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در شرایط دشواری صورت گرفت. آن‌ها با چالش‌ها و موانع پیچیده‌ای مواجه بودند و با مخالفت‌های شدید قریش و فشارهای اجتماعی درگیر بودند. اما با وجود این چالش‌ها، جوانان با شجاعت و ایستادگی خود، به حمایت از پیامبر ادامه دادند. این روحیه استقامت و فداکاری به‌ویژه در جنگ‌ها و غزوات مشهود بود، جایی که جوانان با تمام وجود برای دفاع از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و آموزه‌های اسلامی تلاش کردند.

نقش جوانان در حمایت از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و دعوت ایشان غیرقابل انکار است. این جوانان، با ایمان و فداکاری خود، نه‌تنها به گسترش دعوت اسلامی کمک کردند، بلکه به عنوان الگوهایی برای نسل‌های آینده شناخته شده‌اند. شخصیت‌هایی چون امیرالمومنین، حمزه بن عبدالمطلب، سعید بن زید و بلال حبشی نمایانگر جوانانی هستند که در سخت‌ترین شرایط، از رسول خدا حمایت کرده و در تاریخ اسلام جایگاه ویژه‌ای پیدا نمودند.  

البته که جوانان امروز نیز می‌توانند با الهام از این شخصیت‌ها و با پیروی از آموزه‌های اسلامی، نقش فعالی در ترویج دین و حمایت از ارزش‌های انسانی ایفا نمایند.