یک بازار 350 میلیارد دلاری

در مورد گردش مالی صنعت حیوانات خانگی متاسفانه آمار دقیقی از ایران در دست نیست اما براساس برخی گزارش‌ها این صنعت در جهان ارزشی بالغ بر ۳۵۰ میلیارد دلار در سال دارد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ ارزش این بازار به ۵۰۰ میلیارد دلار برسد. این رقم مسائلی از قبیل غذا، مراقبت، داروها، لوازم بهداشتی، اسباب‌بازی، خدمات دامپزشکی، بیمه، حمل‌ونقل، آرایشگاه و تمامی خدمات مربوط به حیوانات را شامل می‌شود. در ایران اما آمار به طور دقیق مشخص نیست چون علاوه بر اینکه این صنعت تقریباً یک صنعت زیرزمینی محسوب می‌شود مواردی نیز به دلیل قاچاق ثبت نمی‌شود. برای مثال بخش زیادی از غذای حیوانات مخصوصاً بعد از تحریم به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود بنابراین جایی ثبت نمی‌شود. قبل از تحریم‌ها، تولیدکنندگان خارجی در ایران نمایندگی داشتند و واردات به صورت رسمی انجام می‌شد اما بعد از تحریم‌ها محدودیت‌هایی به وجود آمد که باعث شد بخش بسیار زیادی از غذای حیوانات به صورت قاچاق وارد شود، مالیاتی گرفته نشود و طبیعتاً جایی هم ثبت نشود. بخش دیگری از این صنعت موضوع گردش مالی خرید و فروش حیوانات است که باز هم آماری در ایران وجود ندارد.

پت بیشتر، پول بیشتر!

اما چرا با وجود تمامی مخالفت‌ها و مانع‌تراشی‌ها با نگهداری بخشی از حیوانات خانگی، شمار ایرانیانی که حیوانات خانگی دارند بیشتر شده است؟ در پاسخ به این سوال به چند دلیل عمده می‌رسیم. اول از همه باید گفت روندی که امروز در کشور شاهد آن هستیم بخشی از یک روند جهانی است. در نگاهی به روند جهانی می‌بینیم که در دنیا نیز تعداد کسانی که از حیوانات خانگی نگهداری می‌کنند متاسفانه یا خوشبختانه در حال افزایش است. بنابراین با توجه به اینکه ما نیز در دهکده جهانی زندگی می‌کنیم بخشی از این افزایش اقبال نسبت به نگهداری از حیوانات خانگی می‌تواند متاثر از فرهنگ جهانی باشد. اصولاً صنعت حیوانات خانگی، صنعت در حال رشدی است و فعالان این صنعت قطعاً به منظور بازاریابی تبلیغات می‌کنند و همواره تلاش دارند افراد بیشتری را به سمت نگهداری از حیوانات خانگی سوق دهند.

چهارمین تجارت سیاه

اگرچه نگهداری از حیوانات خانگی مانند سگ، گربه، پرندگان و ماهی‌های تزیینی و... در دنیا امری معمول است اما در ایران تجارتی تقریباً زیرزمینی محسوب می‌شود. اما طبقه‌ای نیز زیر این زیرزمین وجود دارد و آن نگهداری از حیات‌وحش است که نه‌تنها در ایران که در دنیا نیز جرم است و صورت بارزی از تضییع حقوق حیوانات محسوب می‌شود. اگرچه نگهداری از حیات‌وحش به عنوان حیوانات خانگی جرم است اما این موضوع به‌خصوص در چند سال اخیر میان طیف خاصی از مردم با سرعت بیشتری رواج پیدا کرده است و در اشاره به دلایل آن می‌توان دو دلیل عمده را دید. نخست آنکه نگهداری حیات‌وحش ابزاری برای بهتر دیده شدن و فخرفروشی است. در روزگاری که بعضی افراد برای جلب توجه در شبکه‌های اجتماعی دست به هر کاری می‌زنند، نگهداری و نمایش حیات‌وحش گزینه‌ای وسوسه‌انگیز است. اما دلیل دوم ناآگاهی و علاقه کور به حیوانات است که تبدیل به نگهداری از حیات‌وحش می‌شود. تلخ است اما افرادی که از حیات‌وحش نگهداری می‌کنند خود را عاشق طبیعت می‌دانند. اما این توجیه مانند این است که کودکی را از خیابان ربوده و نگهداری کنیم و خود را عاشق کودکان بنامیم.

بازار اما اگرچه باز هم زیرزمینی، داغ است. متاسفانه خرید و فروش این حیوانات به سهولت انجام می‌شود، کافی است قدری پول داشته باشید تا به راحتی حیوان مورد علاقه خود را تهیه کنید. شیر، ببر، پرندگان شکاری، مارهای پیتون و بوآ، میمون رزوس، راکون و... تنها بخشی از این ماجراست. اما در نگاه به این موضوع از زاویه‌ای دیگر چه می‌بینیم؟ فردی متخلف با حدوداً ۳۰۰ میلیون تومان توله شیر را می‌خرد. هزینه شیرخشک وارداتی گربه‌سانان، هزینه مربی، هزینه دامپزشک، هزینه معاینات تشخیصی در محل، هزینه واکسن، هزینه مکمل‌های خاص، هزینه داروهای تقویتی و... تا زمانی که حیوان زنده است پرداخت می‌شود و این درآمد هم صرفاً نصیب افرادی خاص در چرخه قاچاق حیات وحش می شود.