برساخته یا واقعی؟ در روایتی آمده که حضرت جواد علیه‌السلام در یک جلسه به سی هزار سوال پاسخ گفته‌اند. (اختصاص، ص۲). برخی از سایت‌های فعال در حوزه شیعه‌هراسی، این روایت را برساختۀ ذهن شیعیانی می‌دانند که علاقه‌مند به غلو و افسانه‌سازی در باب فضائل اهل بیت علیهم‌السلام هستند؛ در حالی که نه جعلی در میان است و نه غلوی در کار.

مثلاً چه می‌گویند؟

می‌گویند: اگر برای طرح هر پرسش و پاسخ، دست‌کم یک دقیقه فرض شود در مجموع، ۵۰۰ ساعت زمان نیاز خواهد بود که معادل تقریبی ۲۱ روز است. یا اینکه اگر هر سوال را، فارغ از جواب، یک سطر در نظر بگیریم، معادل ۲۰۰۰ صفحۀ ۱۵ سطری است که به اندازۀ سه ختم قرآن به طول می‌انجامد.

ماجرا از چه قرار است؟

این ماجرا برمی‌گردد به مناظرۀ امام نهم با یحیی بن أکثم که از فقیهان بنام و از شخصیت‌های پرآوازه عصر مأمون بوده. خلیفۀ عباسی این مجلس را ترتیب داد که جایگاه علم و فضل حضرت را به رخ منتقدان و بزرگان دربار بکشد تا زمینه برای ازدواج سیاسی دخترش أم فضل با حضرت فراهم شود.

یک سوال یا بیشتر؟

حالا بیائید ببینیم چگونه امام در یک مجلس بیش از سی‌هزار مساله را پاسخ گفته‌اند. ابن اکثم در واقع، یک سوال در باب حکم فقهی صید در حرم پرسید. امام اما فرض‌ها و صورت‌های مختلف مساله را بیرون کشید و پاسخ داد؛ اما چطور؟

سوالِ سی هزار وجهی

سوال این بود: اگر مُحرِم، حیوانی را شکار کند حکمش چیست؟ امام پرسید: صید را در حرم کشته یا بیرون؟ عالم بوده یا جاهل؟ عمدی بوده یا سهوی؟ عبد بوده یا آزاد؟ بالغ بوده یا نابالغ؟ سابقه‌دار بوده یا نه؟ دارا بوده یا ندار؟ نادم شده یا نه؟ شب بوده یا روز؟ حج بوده یا عمره؟ پنهان بوده یا آشکار؟ صید، پرنده بوده یا غیر؟ بزرگ بوده یا کوچک؟ اهلی بوده یا وحشی؟ شکار را کشته یا فقط دلالت کرده؟

۲ را به توان۱۵ ببرید

همانطور که می‌بینید حضرت، آن صورت‌مسألۀ واحد را به ۱۵ سوال دو وجهی برگرداندند. حالا کافیست عدد ۲ را ۱۵ بار در خودش ضرب کنید. خواهید دید که ۲ به توان ۱۵ برابر است با: ۳۲۷۶۸، ‌ حتی بیش از سی‌هزار مساله. آن وقت امام، این سوال را با فرض وجوه مختلفش در همان یک مجلس پاسخ داد.