یکی از اتفاقات خوشحال کننده امسال بارش برف و باران زیاد بعد از خشکسالی‌های پی‌درپی بود؛ اما این سوال را به وجود می‌آورد که با وجود این بارش‌ها می‌توان با مشکلات کم آبی کشور خداحافظی کرد؟

فاطمه ناجی
سه‌شنبه ۲ اسفند ۱۴۰۱ - ۰۰:۰۰
بارش‌های فراوان، کمبود آب را جبران می‌کند؟
چند سالی می‌شد که زمستان، لباس سفید برفی‌اش را فراموش کرده بود و برای یادآوری باید آن را در خاطراتمان جستجو ‌می‌کردیم گاهی هم بزرگترها با خاطراتشان فخرفروشی می‌کردند و از ساختن آدم برفی‌های چندمتری تا مدرسه رفتن در بارش سنگین برف، قصه می‌گفتند؛ اما امسال زمستان بعد از ۳ سال با ما زمینی‌ها آشتی کرده و با لباس سفید برفی‌اش و سفیدپوش کردن زمین و کوه‌ها برای بسیاری از کودکان هم خاطره سازی می‌کند. یکی از اتفاقات خوشحال کننده امسال بارش برف و باران زیاد بعد از خشکسالی‌های پی‌درپی بود؛ اما این سوال را به وجود می‌آورد که با وجود این بارش‌ها می‌توان با مشکلات کم آبی کشور خداحافظی کرد؟ جَستن از خشکسالی در چهارمین کشور خشک جهان! احتمالا با دیدن برف‌های روی کوه و بارش‌های بی‌وقفه باران و برف، خیلی از ما به این باور رسیدیم که از خشکسالی‌های چند سال اخیر باید خداحافظی کنیم و سلامی به ترسالی و پرآبی بدهیم؛ اما آمارها چیز دیگری می‌گویند. برپایه پژوهشی که صورت گرفته ایران چهارمین کشور خشک جهان به حساب می‌آید که با بحران شدید کم آبی و از دست دادن منابع آب‌های زمینی روبه رو شده است. این بحران در غرب آسیا به حدی شدید است که سالانه 80 درصد از منابع موجود آبی خود را مصرف می‌کنند. وقتی بارندگی زیاد می‌شود بسیاری از ما این خیال را داریم که همه این آب‌ها ذخیره می‌شود؛ اما واقعیت طور دیگری است. به گفته رئیس کمیته محیط زیست معمولا یک چهارم بارندگی به سمت سفره‌های آب زیرزمینی می‌رود وضعیت آب در سدهای کشور با وجود اینکه وضعیت بارش‌های کشور به نظر خوب می‌رسد اما  هنوز با وضعیت عادی فاصله دارد بر اساس تازه‌ترین گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان آب ورودی به سدهای کشور از ابتدای مهر امسال تا ۲۳ بهمن‌ماه حدود ۹ میلیارد و ۶۱۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد به طوری که با بررسی های صورت گرفته  از وضعیت کلی مخازن سدهای کشور تا ۲۳ بهمن، تنها ۱۹ سد کشور بیش از ۵۰ درصد آب دارند. از ۱۰ درصد فاصله تا کاهش ۳۰ درصدی بارش سخنگوی صنعت آب با ابراز امیدواری بسیار از بارش‌های برف و اینکه 20 درصد کشور حدودا پوشش برفی دارند گفت: «با وجود بارش‌های خوبی که در دی و بهمن دریافت کردیم، همچنان ۱۰ درصد نسبت به وضعیت نرمال فاصله داریم، حتی میزان بارش سال گذشته نیز تحقق پیدا نکرده و نسبت به آن فاصله داریم. وقتی که به عدد متوسط بارش برف نگاه می‌کنیم، در آب معادلی که می‌تواند این برف داشته باشد ما نسبت به سال گذشته همچنان ۲۰ درصد کاهش داریم و نسبت به متوسط ۲۱ سال آماری که از پایگاه داده‌های ماهواره‌ای استخراج می‌شود بیش از ۳۰ درصد با کاهش حجم بارش روبرو هستیم» زنده شدن زاینده رود؛ گاوخونی را هم از کما درآورد خشک شدن رودخانه و تالاب‌ها یکی پس از دیگری، خبر ناامیدکننده‌ای است که اصولا در تابستان و سال‌های کم آبی مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد؛ اما امسال خوشبختانه با بارش‌های بی وقفه بسیاری از این رودخانه ها جان تازه‌ای گرفتند. برای مثال با بارش‌های سیلابی اخیر در اصفهان و پر شدن آب در زاینده رود بار دیگر مردم اصفهان با خوشحالی در کنار زاینده رود دور هم جمع شدند. جریان سیلابی زاینده‌رود به تالاب گاوخونی هم رسید، تالابی که به لحاظ زیست بومی ارزشمند است و زمزمه‌های خشک شدن آن بسیاری از دوست‌داران محیط زیست را نگران کرده بود. برپایه پژوهشی که صورت گرفته ایران چهارمین کشور خشک جهان به حساب می‌آید که با بحران شدید کم آبی و از دست دادن منابع آب‌های زمینی روبه رو شده است. این بحران در غرب آسیا به حدی شدید است که سالانه 80 درصد از منابع موجود آبی خود را مصرف می‌کنند تالاب‌ها جان تازه گرفتند علاوه بر زنده شدن زاینده رود و آبگیری تالاب گاوخونی در اصفهان، وضعیت تالاب‌های شوری مثل بختگان و طشک، کمجان و تالاب برم هم خوب بوده و بیشترین میزان آبگیری را داشته است؛ اما متاسفانه تالاب‌های آب شیرین مثل کافتر، ارژن، هفت برم و پریشان آبگیری نداشته‌اند. زهی خیال باطل! وقتی بارندگی زیاد می‌شود بسیاری از ما این خیال را داریم که همه این آب‌ها ذخیره می‌شود؛ اما واقعیت طور دیگری است. به گفته رئیس کمیته محیط زیست معمولا یک چهارم بارندگی به سمت سفره های آب زیرزمینی می رود، مثلا اگر متوسط  بارندگی کشور ۱۰۹ میلی‌متر باشد،یک چهارم آن می‌شود حدود ۳۰ میلی‌متر، در صورتی که متوسط افت سطح آب زیرزمینی در آب‌خوان های کشور حدود ۲۰ تا ۲۵ متر است؛ بنابراین با این بارندگی ها امسال فقط توانستیم حدود ۳۰ سانتی‌متر آن را جبران کنیم‌. رعایت الگوی مصرف آب؛ دغدغه همیشگی خیلی ها با جمله این که «بابا این همه بارون و برف اومده، آب زیاد داریم» خودشان را غرق در مصرف بی رویه و اسراف آب می‌کنند دریغ از اینکه تابستانی هم وجود دارد و مشکلات و معضلات کم آبی تمامی ندارد‌. این را هم نباید فراموش کنیم که بخش عمده زیادی از مصرف آب در کشاورزی ما هدر می‌رود و با به کار بردن شیوه و روش‌های درست و جایگزین کردن آن‌ها بر روش‌های قبل، می‌توان جلوی هدررفت این نعمت بزرگ الهی را گرفت.

برچسب‌ها

پربازدیدها

پربحث‌ها