در آرزوی فرزند مدت‌هاست منتظر جواب آزمایشی هستید که زندگی‌تان را برای همیشه عوض می‌کند اما این پاسخ مثبت هر بار به تعویق می‌افتد تا بالاخره کاسه صبرتان لبریز می‌شود و دنبال علت برمی‌آیید؛ علتی که اگرچه منجر به ناباروری شما شده است اما به معنی محرومیت همیشگی شما از فرزند نیست. بخش خانواده ایرانی تبیان در آرزوی فرزند آمارها درباره ناباروری زوج‌های ایرانی متفاوت است اما به‌طور میانگین حدود 15درصد از زوج‌ها برای بچه‌دارشدن نیازمند درمان هستند كه در بیش از 70درصد موارد، درمان آنها نتیجه‌بخش است. خوشبختانه پیشرفت‌های پزشكی در زمینه ناباروری آنقدر چشمگیر بوده كه می‌توان گفت دیگر آرزوی فرزنددارشدن به دل هیچ زن و مردی نخواهد ماند. دلایل ناباروری ناباروری به ناتوانی یك زوج در تولید مثل گفته می‌شود اما اینكه شما چند باری اقدام كرده‌اید و نتوانسته‌اید صاحب فرزند شوید دلیل كافی برای نابارور دانستن شما نیست. باید دست‌كم یك سال از اقدام به بارداری شما گذشته باشد تا پزشك برای ناكامی شما دنبال دلیل بگردد. ناباروری به دلایل متعددی اتفاق می‌افتد و اشتباه بزرگی است اگر آن را فقط به‌دلیل ناتوانی زن از بچه‌دارشدن بدانیم. آنطور كه مؤسسه رویان گزارش داده، 40درصد ناباروری‌ها به‌خاطر مشكلات خانم‌هاست و 40درصد به‌خاطر مشكلات آقایان. در 10درصد موارد هر دو نفر نابارورند و در 10درصد دیگر هم علت ناشناخته است. اما جالب اینجاست كه خیلی وقت‌ها ناباروری با مراقبت‌های بهداشتی و درمانی ساده قابل پیشگیری است. وقتی نگاهی به دلایل ناباروری بیندازید متوجه می‌شوید كه زوج‌ها معمولا به‌خاطر مشكلات ساده‌ای كه جدی نگرفته‌اند و درمان آن را به تعویق انداخته‌اند نابارور شده‌اند؛ مثلا در زنان اختلال در تخمك‌گذاری اصلی‌ترین دلیل ناباروری به‌حساب می‌آید و نزدیك به 40درصد از آنها با حل مشكل تخمك‌گذاری‌شان می‌توانند مادر شوند. در این زنان تخمك‌گذاری نامنظم است یا ممكن است به هر دلیلی متوقف شده باشد. اختلال در لوله‌های رحمی دومین دلیل ناباروری زنان است كه حدود 30 درصد از خانم‌ها را درگیر می‌كند. در این زنان بخشی از لوله‌های رحمی یا تمام آن به‌دلیل عفونت‌های زنانه درمان نشده، بیماری آندومتریوز یا عوارض عمل‌های جراحی بسته می‌شود و لقاح صورت نمی‌گیرد. مشكلات ساختاری رحم هم می‌تواند مانع دیگری سر راه فرزنددار شدن باشد. همچنین گاهی وقت‌ها ترشحات بدن خانم‌ها موادی به نام آنتی‌بادی ترشح می‌كند كه اسپرم را غیرفعال كرده یا در برخی موارد باعث سقط جنین می‌شود. این مشكل البته بین زنان و مردان مشترك است و بدن مردها هم گاهی آنتی بادی‌هایی علیه اسپرم‌های خودشان ترشح می‌كند كه باعث از بین رفتن اسپرم می‌شود. در مردها اختلالات دیگری هم وجود دارد كه ممكن است آنها را از لذت پدرشدن محروم كند. بی‌كیفیت بودن اسپرم‌ها و تعداد كم آنها اصلی‌ترین عامل است و بیشتر مردان به این دلیل قدرت فرزندآوری‌شان را از دست می‌دهند. در 25درصد موارد بیماری‌های عفونی مجاری تناسلی، مردان را نابارور می‌كند و البته گاهی هم مشكل به اختلالات هورمونی مردها برمی‌گردد و كم‌بودن هورمون مردانه یعنی تستوسترون. واریكوسل درمان‌نشده و ناتوانی‌های جسمانی هم دلایل دیگر ناباروری مردان هستند. اما اگر هیچ‌كدام از این اختلالات را ندارید و باز هم قادر به بچه‌دار شدن نیستید، ممكن است پای یك عامل ناشناخته در میان باشد. بله علم با همه پیشرفتش هنوز نتوانسته كشف كند كه چرا بعضی وقت‌ها با وجود سلامتی كامل زن و مرد آنها نمی‌توانند بچه‌دار شوند. با وجود این، تعداد زوج‌هایی كه به‌خاطر عوامل ناشناخته از فرزند محروم می‌شوند بسیار كم است و در سایر موارد هم پزشكی آنقدر پیشرفت كرده كه می‌تواند زوج‌ها را به آرزویشان برساند. درمانی برای بچه‌دار شدن اگر با گذشت یك سال از اقدامتان به فرزندآوری هنوز جواب آزمایشتان مثبت نشده، باید به یك متخصص زنان و زایمان (برای خانم) و یك اورولوژیست (برای آقا) مراجعه كنید تا ببینید مشكل چیست. این متخصصان با كمك مشاوره، آزمایش هورمونی، سونوگرافی، عكسبرداری و برخی آزمایش‌های تخصصی دیگر متوجه می‌شوند كه كجای كار می‌لنگد. بعد بسته به نوع مشكل، شما را به یكی از مراكز درمان ناباروری ارجاع می‌دهند. مراكز تخصصی درمان ناباروری محدود هستند و پزشكانی كه در این حوزه كار می‌كنند، تخصصی‌تر از همكارانشان درمان شما را پیش می‌گیرند. اما نكته‌ای كه باید بدانید این است كه هرچه زودتر برای فرزنددار‌شدن اقدام كنید، شانس بیشتری برای نتیجه گرفتن دارید. موفقیت درمان برای زنان 40ساله 10تا 15درصد و برای زنان 25تا 32ساله 30تا 35درصد است، این در حالی است كه میزان باروری زنان زیر‌سن 25سال بیش از 80درصد برآورد می‌شود. متناسب با دلایل ناباروری شما، روش درمانی برایتان در پیش گرفته می‌شود؛ مثلا اگر خانم تخمك‌گذاری خوبی نداشته باشد، با استفاده از دارودرمانی و هورمون‌درمانی، تخمك‌گذاری در او تحریك می‌شود. اگر آقا اسپرم‌های باكیفیتی نداشته باشد، با میكرواینجكشن، اسپرم‌ها را در شرایط آزمایشگاهی خاص به داخل تخمك تزریق می‌كنند و 48ساعت بعد جنین‌های تقسیم شده و مناسب را به رحم زن برمی‌گردانند. لقاح خارج از رحمی كه به آن IVF هم می‌گویند یك روش دیگر برای بارور كردن زوج‌هاست كه وقتی لوله‌های رحمی زن آسیب دیده باشد از آن استفاده می‌شود. در IUI كه یك روش مؤثر با احتمال موفقیت بالاست اسپرم‌ها جدا شده و بعد از آماده‌كردن در شرایط آزمایشگاهی، به بدن زن انتقال داده می‌شوند. هر كدام از این روش‌ها ممكن است عوارضی هم داشته باشد. شایع‌ترین عوارض، چند‌قلو‌زایی است كه ممكن است برنامه‌های شما را برای مدیریت تعداد فرزندانتان عوض كند. تحریك بیش از حد تخمدان هم می‌تواند شما را دچار درد و تنگی نفس و تورم شكمی كند كه گاهی تبدیل به یك وضعیت اورژانسی می‌شود. در روش‌های تهاجمی مثل كاشت جنین یا هر روش تهاجمی دیگری، احتمال خونریزی و عفونت وجود دارد و گاهی هم ممكن است نوزاد متولد شده كم‌وزن باشد اما تقریبا می‌توان گفت هیچ‌كدام از این عوارض آنقدر جدی نیستند كه زندگی‌تان را مختل كنند. تولد با شرایط ویژه گاهی اجرای هیچ كدام از روش‌های باروری ممكن نیست چون آمادگی بدن زن و مرد به حدی نیست كه بتوان در شرایط آزمایشگاهی آنها را بارور كرد. بنابراین ممكن است پزشك پیشنهاد كند تا از تخمك اهدایی یا رحم جایگزین بهره ببرید كه در آن صورت هم، مركز درمانی می‌تواند گزینه‌های مناسب را برای شما فراهم آورد. بد نیست بدانید كه نظر مراجع مختلف درباره اهدای تخمك متفاوت است و برای این كار باید به مرجع تقلید خود رجوع كنید. با بیمه درمان شوید هزینه‌های درمان ناباروری نسبتا سنگین است و ممكن است خیلی‌ها از عهده آن برنیایند. اما خوشبختانه از شهریور ماه امسال این هزینه‌ها در قالب طرح تحول نظام سلامت قرار گرفته و وزارت بهداشت 85درصد از هزینه‌های درمان ناباروری را در مراكز دولتی پرداخت می‌كند. سازمان تأمین اجتماعی هم برخی از داروهای درمان ناباروری را تا سقف 50 درصد، بیمه كرده. جز اینها، بعضی بیمه‌گرهای خصوصی هم چند سالی است كه بیمه درمان نازایی و ناباروری زوجین را به بیمه‌های خود اضافه كرده‌اند. البته برخی از آنها برای بیمه كردن، شرایط خاصی دارند. مثل اینكه زوج‌ باید ازدواج اولشان باشد، بیش از 4‌ماه از تاریخ رسمی ازدواجشان نگذشته باشد و سن خانم كمتر از 40سال باشد. منبع: همشهری انلاین