در حالیکه جامعه نسبت به اخبار رسانهها درباره فعال شدن «مکانیسم ماشه» دچار نگرانی شده، کارشناسان اقتصادی نظرات متفاوتی دارند. برخی معتقدند این مکانیسم تأثیر جدی بر اقتصاد ندارد و بیشتر ابزاری روانی و رسانهای است؛ در حالیکه عدهای دیگر هشدار میدهند که نادیده گرفتن آن میتواند به شکنندگی بیشتر اقتصاد و فشار مضاعف بر مردم بیانجامد. در ادامه گفتگوی اختصاصی خبرنگار تبیان با برخی کارشناسان موافق و مخالف را میخوانید.
ماشه، ایران را برای جهان ناامن میکند
یوسف کاووسی، تحلیلگر اقتصادی درباره تاثیرات اقتصادی این مکانیسم تصریح کرد: ما تحریمهای یک جانبه و چند جانبه داشتیم که توسط امریکا اجرا میشد. اما مکانیسم ماشه به این معناست که تحریمهایی که قبل از ۲۰۱۲ توسط شورای امنیت تصویب شده بود دوباره اجرا میشود؛ یعنی هر کشوری در دنیا قرار باشد با ایران مبادله داشته باشد منع است و اگر بخواهد نقض کند جریمه میشود.
کاووسی تاکید کرد: بر اساس مکانیسم ماشه، ایران ذیل بند ۷ منشور قرار میگیرد به این معنا که ایران برای جهان به لحاظ امنیتی خطرناک محسوب میشود و اگر قرار باشد کشوری با ایران معامله داشته باشد، ریسک زیادی دارد؛ بنابراین در نهایت مصرفکننده داخلی تحت فشار قرار میگیرد مگر اینکه از مسیرهای فرعی این تحریمها دور زده شود.
وی درباره جو رسانهای این مکانیسم گفت: از طرفی بار روانی مکانیسم ماشه، از بار واقعی آن بیشتر است. در واقع امریکا و کشورهای اروپایی از طریق بزرگنمایی رسانهای، منجر به مداخله سیاستگذار و نوسانات ارز و سکه میشود.
ترس سیاستگذاران باعث تاثیرات مخرب میشود
علی سعدوندی، کارشناس مسائل اقتصادی نیز تاثیر مکانیسم ماشه بر اقتصاد را جدی و البته غیر مستقیم دانست و گفت: مکانیسم ماشه تاثیر مستقیم محدودی بر اقتصاد داخل و معیشت مردم دارد و بیشتر تاثیر غیر مستقیم دارد. در واقع سیاستگذاران اقتصادی ما درک درستی از شرایط ندارند و بیشتر از مردم دچار ترس میشوند و همین مسئله باعث میشود با تصمیمات غلط و مخرب، اقتصاد جامعه را تحت تاثیر قرار میدهند. قیمتگذاری دستوری که اتفاقا به کاهش تولید منجر میشود، یکی از این واکنشهای مخرب سیاستگذاران است که تاثیر غیر مستقیم مکانیسم ماشه محسوب میشود.
ظرفیت تحریم به حد اشباع رسیده
حسن حسنخانی، کارشناس مسائل اقتصادی در ابتدای گفتگو تاثیر مکانیسم ماشه را بر حوزه نظامی و هستهای دانست و گفت: مکانیزم ماشه مربوط به تحریم های شورای امنیت سازمان ملل و مربوط به حوزه تسلیحات، صنایع هسته ای است. درحالیکه تحریم های امریکا پس از بازگشت فشار حداکثری در بخش مالی و تجاری به مراتب گسترده تر و اثربخش تر از این تحریم ها بوده و سالهاست کشور در حال درگیری با مشکلات ناشی از این تحریم هاست.
حسنخانی درباره تاثیر سالها تحریم بر اقتصاد ایران گفت: البته که تاثیرات اقتصادی تحریمها تاکنون نیز وجود داشته اما نباید با کوچک نمایی آثار مکانیسم ماشه دچار غفلت شد. توضیح اینکه اگرچه اقتصاد ایران از منظر ظرفیت تحریم به حد اشباع رسیده و تقریباً تحریمی برای اعمال علیه کشور باقی نمانده اما تحمل ارکان تولید و مردم کشور نسبت به فشار تحریمی طی سال های اخیر نیز کاهش یافته و شکنندگی اقتصاد بیشتر شده است.
وی درباره تاثیر غفلت از مکانیسم ماشه و کوچکنمایی افزود: ممکن است در سایه غفلت و کوچک نمایی آثار، شیطنت سه کشور اروپایی منجر به تشدید آثار تحریم بر اقتصاد و گسترش پریشانی اقتصادی در حوزه های تجاری، مالی و تولیدی کشور گردد.
این کارشناس اقتصادی در راستای جلوگیری از تشدید تحریمها گفت: در وهله اول باید با ایجاد یک مرکز فرماندهی اقتصادی، سیاست های پولی، مالی، ارزی و تجاری در یک چارچوب واحد و متمرکزی اتخاذ، اجرا و نظارت شوند. هماهنگ سازی و پایداری سیاست های پولی، مالی، ارزی و تجاری بر اساس بند ۷ سیاست های کلی اشتغال به ویژه در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و نظامی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
ماشه، تاثیری بر اقتصاد ندارد
عطا بهرامی، یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی، مخالفت خود را در مورد تاثیر مکانیسم ماشه بر اقتصاد اینگونه اظهار کرد: تحریمهای امریکا ده برابر مکانیسم ماشه است که اتفاقا نه نفت را تحت تاثیر قرار داده نه دلار بلکه مربوط به مسائل نظامی و هستهای است و بر اقتصاد تاثیر آنچنانی ندارد؛ از طرفی مسائل نظامی هم پنهانی است و اساسا تاثیر مستقیمی بر این حوزه هم نخواهد داشت.
ماشه بیشتر جو روانی است
عبدالمجید شیخی، کارشناس حوزه اقتصاد نیز تاثیر تحریمهای امریکا نسبت به شورای امنیت را ناچیز دانست و گفت: تحریمهایی که تحت شورای امنیت بوده یک زیرمجموعه کوکی از مجموعه بزرگ تحریمهای امریکاست که این تحریمها نیز اتفاقا نه تنها لغو نشده بلکه در دولتهای پیشین، روز به روز شدت یافته است؛ بنابراین چیزی نمانده که امریکا تحریم نکرده باشد.
وی تصریح کرد: از طرفی مکانیسم ماشه مربوط به حوزه تسلیحات نظامی و هستهای است که اتفاقا تحت تحریم عملی امریکا در این حوزه هم هستیم. در واقع امریکا بیشترین هدفی که در تحریمها دنبال کرده، زمین زدن قوه دفاعی و توان تولید تسلیحات نظامی و هستهی بوده که اتفاقا در این زمینهها بیشترین رشد و توسعه را داشتهایم.
شیخی بر تاثیر روانی مکانیسم ماشه تاکید کرد و گفت: از هم مهمتر اینکه، امریکا از این طریق به دنبال جنگ روانی و رسانهای است و اتفاقا خائنین داخلی و شیفتگان غرب به دنبال بزرگنمایی آن هستند. مکانیسم ماشه، یک جنگ رسانهای ضدامنیتی است که میخواهد از طریق تخریب مقاومت اقتصادی مردم را تحت فشار قرار دهد.
نباید کوتاه بیاییم!
حسین گودرزی، یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی نیز تاثیر وضعیت کنونی ایران برای دور زدن تحریمها نسبت به گذشته را بهتر تلقی کرد و گفت: تلاشهای اروپاییها برای تحریم بیشتر بیفایده است. از طرفی نسبت به ده سال گذشته که برجام تصویب شده شرایط تغییر کرده است. در واقع ما ساختارهای پیچیدهای در دنیا داریم که در گذشته وجود نداشت. مثلا در گذشته ده روز زمان لازم بود وجهی از کشوری به کشور دیگر منتقل شود اما در حال حاضر، سیستم چین در عرضه چند دقیقه این کار را انجام میدهد. رمز ارزها نیز معامله و انتقال پول را بسیار ساده کرده است.
گودرزی افزود: البته که به دنبال فشار اقتصادی هستند اما نباید به هیچ عنوان مقابل امریکا و متحدانش کوتاه بیاییم چرا که فرصت بسیار ارزشمندی در حوزه هستهای و نظامی ایجاد شده که باید از آن استفاده کرد. کوتاه آمدن به بهانه مکانیسم ماشه، باعث حمله دوباره به تسلیحات نظامی میشود. اگر موفق شوند ساختار نظامی ما را بهم بریزند امتیازات بیشتری میخواهند و کشور را به سمت جنگ میبرند.
وی مشکلات اقتصادی را بهانهای برای تشدید تحریمها دانست و گفت: از طرفی بسیاری از تحریمهای اروپایی امریکاییها ریشه داخلی دارد: وقتی بهره بانکی روی ۲۳ درصد است امریکا و اروپا روی تحریم سرمایهگذاری بین المللی کار میکند؛ بنابراین باید مسائل داخلی را برطرف کرد.
گودرزی همچنین ادامه داد که جو روانی و رسانهای رسانههای خارجی و متاسفانه برخی رسانههای داخلی نسبت به مکانیسم ماشه نیز تاثیر بسزایی در تشویش اذهان عمومی دارد که حتی از بعد حقوقی پررنگتر است.
پیام شما به ما