اگر از بی نظمی خسته شده اید در این مقاله قصد داریم 4 عامل مهم كه سبب بی نظمی در امور فردی می شود را مورد بررسی قرار دهیم . باشد كه این مختصر ، بتواند راهگشایی گردد در ایجاد نظم در زندگی مان : 1 - امروز و فردا كردن از عوامل بى نظمى ، واگذارى كار هر روز، به روز دیگر و امروز و فردا كردن است . امیر مومنان (ع ) مى فرماید: و امض لكل یوم عمله ؛ فان لكل یوم ما فیه ؛ (1) در هر روز، كار همان روز را انجام بده ؛ زیرا، براى هر روز، كارى مخصوص بدان است . آن حضرت (ع ) در نامه اى به یكى از یارانش مى نگارد: باقى مانده عمرت را در یاب و امروز و فردا نكن . كسانى كه پیش از تو مى زیسته اند، با آرزوها و امروز و فردا كردن ، كارها را به تاخیر افكنده تا به هلاكت رسیده اند و سرانجام ، در حال غفلت ، مرگ ناگهانى آنان را فرا گرفته است . امام باقر (ع ) مى فرماید: ایاك و التسویف ؛ فانه بحر یغرق فیه الهلكى ؛ 2 از تاخیر انداختن كارها، بر حذر باش كه آن ، دریایى است كه در آن هلاك شده ها غرق شده اند. حضرت على (ع ) مى فرماید: احزم الناس رایا من انجز وعده و لم یوخر عمل یومه لغده ؛ (3) دوراندیش ترین مردم ، كسى است كه به وعده اش وفا كند و كار امروز را به فردا نیفكند. 2- سستى و تنبلى یكى دیگر از مهم ترین عوامل بى نظمى ، سستى و تنبلى است . اگر سستى و تنبلى از درى وارد شود، انضباط و جدیت از درى دیگر خارج مى شود. در سخنى نورانى از امام صادق (ع ) آمده است : عدو العمل الكسل ؛ (6) سستى و تنبلى ، دشمن عمل است . آفة النجاح الكسل ؛ (7) آفت رستگارى ، كاهلى است . امیر مومنان (ع ) به همام فرمود: یا همام !المومن هو... هشاش ، بشاش ، لابعباس و لا بجساس ؛ (8) اى همام !مومن ،... هوش مند، با نشاط، خوش رو است ، نه عبوس و عیب جو. در جایى دیگر مى فرماید: من اطاع التوانى ضیع الحقوق ؛ (9) آن كس كه در كارها سستى ورزد، حقوق افراد را تباه مى سازد. التفریط مصیبة القادر؛ (10) سستى و تنبلى ، مصیبت شخص توانا است . نتیجه سستى و تنبلى ، افزون بر بى نظمى ، سهل انگارى و كم كارى است كه در روایات بسیار نكوهش شده است . در حدیثى از امام صادق (ع ) آمده است : من فرط تورط؛ (11) آن كس كه در كارها سهل انگارى و كوتاهى كند، در گرداب مشكلات گرفتار مى آید. و در سخنى نورانى از امام هادى (ع ) آمده است : اذكر حسرات التفریط باخذ تقدیم الحزم ؛ حسرت پشیمانى كم كارى را به یادآور و دورنگرى را پیشه ساز. امیر مومنان (ع ) نیز مى فرماید: ایاكم و التفریط فتقع الحسرة حین لا تنفع الحسرة ؛ (12) از كوتاهى و كم كارى بپرهیزید، چون در حسرت و ندامت گرفتار مى شوید، آن گاه كه حسرت سودى نبخشد. 3- شتاب بى جا یكى دیگر از عوامل بى نظمى ، شتاب بى جاست . هر كارى را وقتى است كه باید در آن انجام شود. شتاب در چنین كارى ، باعث مى شود كه به درستى انجام نشود. پیشواى پارسایان ، حضرت على (ع ) در نامه اش به مالك اشتر، او را از شتاب زدگى بر حذر مى دارد و مى فرماید: ایاك و العجلة بالامور قبل اوآنها؛ (4) بر حذر باش از شتاب زدگى در كارها، پیش از رسیدن وقت آنها. آن حضرت در نكوهش شتاب بى جا مى فرماید: قلما تنجح حیلة العجول ...؛ (5) كم است كه چاره شخص شتاب زده ، به فرجام برسد. 4- در نظر نگرفتن اولویت ها از دیگر عوامل بى نظمى ، این است كه انسان ، در كارها، اولویت را در نظر نگیرد و به جاى این كه مهم ترین كارها را مقدم بدارد، به كارهاى دیگر بپردازد. امیر مومنان (ع ) مى فرماید: ان رایك لا یتبع لكل شى ء ففرغه للمهم ؛ (13) همانا فكر و اندیشه تو، گنجایش همه كارها را ندارد پس ، آن را براى كارهاى مهم فارغ ساز. در حدیثى دیگر مى فرماید: من اشتغل بغیر المهم ضیع الاهم ؛ (14) آن كس كه فكر و نیروى خود را به كارهاى غیر مهم مشغول دارد، كارهاى مهم را تباه مى كند. حضرت على (ع ) سبب از هم گسیختگى و فروپاشى نظام حكومت را، تباه ساختن مسائل اصلى ، پرداختن به مسائل فرعى ، مقدم داشتن افراد فرومایه و دورى جستن از خردمندان معرفى مى كند. (15) فكرت را به آن چه بر تو لازم است ، اختصاص ده ، تا سالم بمانى ، و از فرو رفتن در كارى كه مربوط به تو نیست ، بگریز تا ارجمند باشى . 5- فرو گذاشتن وظیفه خویش و دخالت در كار دیگران یكى دیگر از عواملى كه باعث فرو پاشیدن كاخ نظم مى شود، این است كه انسان ، وظیفه خویش را انجام ندهد و در كار و مسئولیت دیگران دخالت ورزد، مولاى متقیان (ع ) مى فرماید: اقصر رایك على ما یلزمك تسلم ودع الخوض فیما لا یعنیك تكرم ؛ (16) فكرت را به آن چه بر تو لازم است ، اختصاص ده ، تا سالم بمانى ، و از فرو رفتن در كارى كه مربوط به تو نیست ، بگریز تا ارجمند باشى . اقصر همك على ما یلزمك و لا تخض فیما لا یعنیك ؛ (17) همت خود را بر آن چه لازم و مربوط به تو است منحصر ساز و در آن چه از تو نخواسته اند فرو مرو. در حدیثى دیگر از آن حضرت آمده است : شر ما شغل به المرء وقته الفضول ؛ (18) بدترین چیزى كه انسان وقت خود را به آن مشغول مى سازد، كارهاى بیهوده است . نیز، مى فرماید: من اوما الى متفاوت خذلته الحیل ؛ (19) كسى كه به كارهاى گوناگون بپردازد، نقشه ها و پیش بینى هایش به جایى نمى رسد. امید وارم با رعایت این نکات همیشه موفق باشید واز وقتتان کمال استفاده را بکنید. پی نوشت ها : 1) نهج البلاغه فیض الاسلام ، نامه 53،ص 1022 2) میزان الحكمه ، ج 4،ص 589 3) غرر الحكم ، ترجمه شیخ الاسلامى ، ج 1،ص 210 4) نهج البلاغه ، نامه 53 5) غرر الحكم ، ترجمه شیخ الاسلامى ،ص 890 6) اصول كافى ، ج 5،ص 85 7) غرر الحكم ، ج 1،ص 274 8) اصول كافى ، ج 2،ص 229 9) نهج البلاغه ، حكمت 231 10) غرر الحكم ، ترجمه شیخ الاسلامى ، ج 1،ص 1142؛ میزان الحكمه ، ج 7،ص 454. 11) میزان الحكمه ، ج 7،ص 454 12) میزان الحكمه ، ج 7،ص 454 13) غرر الحكم ، ترجمه شیخ الاسلامى ، ج 1،ص 570 14) الحیاة ، ج 1،ص 345 15) همان ،ص 345 16) غرر الحكم ، ترجمه محمد على انصارى ، ج 1،ص 113 17) همان ،ص 111. 18) میزان الحكمه ، ج 6،ص 541 19) نهج البلاغه فیض الاسلام ، حكمت 395 منبع : برگرفته از كتاب " نظم و انضباط " - مؤ لف : مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سیما گروه معارف تنظیم برای تبیان :داوودی مقالات مرتبط : هر روز بهتر از دیروز فرمول شناسایی اهداف انحرافی اراده کنید تا متحول شوید