Soru 662: Şehirle uzaklığı şer'î mesafeden az olan bir yerde çalışıyorum. Bu iki yerden hiçbiri benim vatanım olmadığından namazımı tam kılmak ve orucumu tutmak için iş yerimde on gün kalmayı kastediyorum. Ve iş yerimde on gün kalmayı kastettiğimde ne on gün içinde ve ne de on günden sonra iş yerime yakın olan mezkur şehre çıkmayı kastetmiyorum; bu durumlarda seferilik yönünden:
1- On gün bitmeden önce bir iş için veya bir olay yüzünden o şehre çıkar da orada yaklaşık iki saat kaldıktan sonra iş yerime geri dönersem vazifem nedir?
2- On gün bittikten sonra mezkur şehrin, uzaklığı şer'î mesafeden az olan bir mahallesine gitmek kastıyla çıkar ve orada bir gece kaldıktan sonra ikamet ettiğim yere geri dönersem vazifem nedir?
3- On gün bittikten sonra uzaklığı şer'î mesafeden az olan bir mahalleye gitmek için o şehre doğru çıkar, ancak oraya ulaştıktan sonra niyetim değişir ve ikamet ettiğim yerden şer'î mesafeden daha uzak olan başka bir yere gitmeyi kastedersem vazifem nedir? Cevap: 1 ve 2- İkamet ettiği yerde en azından dört rekâtlık bir namaz kılmakla da olsa namazı tam kılma hükmü sabitleştikten sonra, ister on günü bitirdikten sonra olsun ve ister bitirmeden olsun bir günde veya her gün orayla arası şer'î mesafeden az olan bir yere bir iki saatliğine çıkmanın zararı yoktur; yeni bir yolculuğa başlayıncaya kadar namazı tam kılması ve orucu tutması gerekir.
3- Niyeti değiştiği yerden şer'î mesafede olan bir yere yolculuk edip sonra ikamet ettiği yere geri dönmek isterse, bu mesafeyi katettikten sonra önceki ikamet hükmü kesilir ve ikamet ettiği yere geri döndükten sonra ikamet niyetini yenilemek zorundadır. |
Soru 663: Yolcu, vatanından çıktıktan sonra asıl vatanının ezan sesi duyulan veya evlerinin duvarı görülen bir yoldan geçmesi mesafeyi katetmesine zarar verir mi? Cevap: Vatanına uğramazsa bunun mesafeyi katet-meye zararı yoktur ve yolculuk da bununla kesilmez; ancak, orada olduğu müddetçe yolcu hükümleri onun hakkında geçerli değildir. |
Soru 664: Şimdi ikamet ettiğim ve iş yerimin bulunduğu yer asıl vatanım değildir. Onunla asıl vatanım arasındaki mesafe şer'î mesafeden çoktur. İş yerimi de kendime vatan edinmiş değilim, orada sadece birkaç yıl kalabilirim. Bazen önemli idarî işler için -ayda iki veya üç gün- oradan ayrılıyorum. Acaba, ikamet ettiğim şehirden şer'î mesafeden uzak olan bir yere çıkıp döndükten sonra tekrar on gün kalmaya niyet etmeme gerek var mı? Eğer on gün kalmaya niyet etmem gerekiyorsa şehrin etrafında hangi mesafeye kadar çıkabilirim? Cevap: İkamet ettiğiniz şehirden şer'î mesafeye kadar yolculuk yaptığınızda oraya geri dönünce yeniden on gün kalmayı niyet etmeniz gerekir; sahih bir şekilde on gün ikamet etmek niyeti gerçekleştikten ve en azından bir dört rekâtlık namaz kılmayla da olsa namazı tam kılma hükmü sabitleştikten sonra ikamet ettiğiniz yerden şer'î mesafeden az olan bir yere çıkmanız ikamet hükmüne zarar vermez; yine, on gün içinde şehrin bostan ve tarlalarına çıkmak istemeniz, ikamet kastına zarar vermez. |
Soru 665: Birkaç yıldır vatanından 4 km. uzaklıkta bir yerde yaşayan, haftada bir kere evine giden bir kişi, vatanıyla arasında 25 km ve birkaç yıldır ders okuduğu yerle arasında 22 km. mesafesi olan bir yere yolculuk yaptığında namazının hükmü nedir? Cevap: Ders okuduğu yerden, arası şer'î mesafeden az olan bir yere gitmek isterse seferî hükümleri kapsamına girmez; ancak, vatanından oraya gitmeği kastederse bu durumda yolcu hükümleri kapsamına girer. |
Soru 666: Üç fersah uzaklıkta olan bir yere gitmek isteyen kimse yolculuğunun başlangıcında bir iş için bir fersah uzaklığı olan tali yola girip sonra ana caddeye çıkarak yolculuğuna devam etmeyi kastederse, bu yolculukta namaz ve orucunun hükmü nedir? Cevap: Yolcu hükümlerinin kapsamına girmez ve ana caddeden çıkması sonra tekrar dönmesi mesafeye eklenmeyeceğinden mesafeyi tamamlamaz. |
Soru 667: İmam Humeyni'nin fetvasına göre sekiz fersahlık bir yolculuğa çıkıldığında namazı seferî kılmak ve orucu yemek farzdır. Gidişi dört fersahtan az olan, ancak dönüşü arabanın olmayışı veya yol sorunları yüzünden farklı bir istikametten gerçekleşen ve neticede altı fersahtan fazla olan bir yolculuğa gidilirse namaz seferî olur mu ve orucu yememiz gerekir mi? Cevap: Gidiş dört fersahtan az olur ve dönüş yolu tek başına şer'î mesafe miktarında olmazsa namaz tam olur ve orucun da tutulması gerekir. |
Soru 668: Bir kimse ikamet ettiği yerden şer'î mesafeden az olan bir yere yolculuk yapar, hafta arasında da bu yerden birkaç defa diğer mahallelere giderse ve toplam mesafe sekiz fersahtan fazla olursa vazifesi nedir? Cevap: Evden çıkınca sekiz fersah gitmeyi kastet-mezse ve birinci yerle oradan gittiği diğer yerler arasındaki mesafe şer'î mesafe miktarınca olmazsa yolcu hükümleri kapsamına girmez. |
Soru 669: Bir adam şehrinden çıkarak belli bir yere gider ve orada bazı yerleri dolaşırsa bu dolaşması evden katettiği mesafeye eklenir mi? Cevap: Gitmek istediği yere ulaştıktan sonra orada dolaşmak mesafeden sayılmaz. |
Soru 670: On günlük ikameti kastederken her gün, ikamet ettiği yerle, mesafesi dört fersahtan az olan iş yerine gitmeyi kastetmesi caiz midir? Cevap: On gün ikamet kastı esnasında şer'î mesafeden az olan bir yere çıkmayı kastetmek örf açısından ikamet yerinde "on gün ikamet etti" denilmesine zarar verdiği durumda kastın doğruluğuna zararlıdır; ikamet ettiği yerden her gün veya bütün bir gün çıkması gibi. Ancak, gecenin veya gündüzün üçte biri kadar, gece ve-ya gündüz boyunca bir defa veya toplamı gündüz veya gecenin üçte birini geçmeyecek şekilde birkaç defa çık-manın sakıncası yoktur ve böyle bir niyet, ikamet kastının doğruluğuna zarar vermez. |
Soru 671: Aralarındaki mesafe 24 km.den fazla olan ikamet yerinden iş yerine gidip gelmek namazın tam olmasına sebep olduğunu dikkate alarak iş yerinden şer'î mesafe miktarında uzak olmayan etrafına veya başka bir şehre gider ve öğleden önce veya öğleden sonra iş yerine geri dönersem namazım yine tam olur mu? Cevap: Günlük işinizle bir ilişkisi olmasa bile, iş yerinden şer'î mesafeden az olan bir yere çıkmakla namaz ve orucunuzun hükmü değişmez. Bu hususta iş yerinize öğleden önce veya öğleden sonra geri dönmenizin hiçbir farkı yoktur. |
