Soru 189: Yeni keşifler yapmak amacıyla kalp ve atardamar hastalıklarını incelemek ve bu alanda ders ver-mek için ölen kişilerin kalplerini ve atardamarlarını elde edip muayene etmemiz ve araştırmamız gerekiyor. Bir gün veya daha fazla bir zaman onların üzerinde araştır-ma yapıldıktan sonra gömüldükleri dikkate alınırsa şu sorular gündeme gelmektedir: a) Müslümana ait ceset üzerinde bu tür incelemeler yapılabilir mi? b) Cesetten alınan kalp ve damarlar cesetten ayrı bir yere defnedilebilir mi? c) Kalp ve damarları ayrıca gömmenin zor olduğu göz önünde bulundurularak bunlar başka bir cesetle defnedilebilir mi? Cevap: Saygın bir canı kurtarmak veya toplumun ihtiyaç duyduğu yeni bir tıp bilimini keşfetmek ya da insanların hayatını tehdit eden bir hastalık hakkında bilgi edinmek anatomik inceleme veya otopsi yapmayı gerektiriyorsa, insan cesedi üzerinde inceleme yapılmasının sakıncası yoktur. Fakat imkân dahilinde bu iş için Müslüman ölünün cesedinden istifade edilmemesi gerekir. Müslüman cenazenin cesedinden ayrılan organların sıkıntı doğurmadığı ve başka bir mahzuru da olmadığı takdirde ait olduğu cesetle birlikte defnedilmesi farzdır. Aksi durumda tek başına veya başka bir ölünün cesediyle birlikte defnedilmesi caizdir. |
Soru 190: Ölüm sebebinden örneğin zehirle mi, boğularak mı, yoksa başka şekilde mi öldüğünden şüphe edilirse, ölüm sebebini araştırmak için otopsi yapılabilir mi? Cevap: Gerçeğin açığa çıkması buna bağlı ise, sakıncası yoktur. |
Soru 191: Histolojide [doku biliminde], bilgi edinmek için hayatının çeşitli aşamalarında düşmüş cenini otopsi etmenin hükmü nedir? Tıp fakültesinde anatominin zorunlu bir ders olduğu göz önünde bulundurarak hükmü açıklar mısınız? Cevap: Saygın bir canı kurtarmak veya toplumun ihtiyaç duyduğu yeni tıbbî bilgiler edinmek ya da insan hayatını tehdit eden bir hastalık hakkında bilgi edinmek, düşük cenini otopsi etmeyi gerektiriyorsa, düşük cenin üzerindeki anatomik inceleme caizdir. Fakat mümkün olduğu kadar bu iş için Müslümanlara ait olan veya Müslüman olduğuna hükmedilen düşük ceninden yararlanılmamalıdır. |
Soru 192: Müslüman bir ölüyü defnetmeden önce otopsi yaparak vücudundaki platini pahalı ve az bulunur olmasından dolayı çıkarmak caiz midir? Cevap: Sorudaki durumda, eğer ölüye saygısızlık sayılmazsa platini çıkarmanın sakıncası yoktur. |
Soru 193: Tıp fakültesinde öğretimde yararlanmak amacıyla ölülere ait kemikleri elde etmek için Müslüman olsun veya olmasın, ölülerin mezarını açmak caiz midir? Cevap: Bu iş için Müslümanların mezarını açmak caiz değildir; ancak acil bir tıbbî ihtiyacı gidermek ve Müslüman olmayan bir ölünün kemiklerini elde etmenin mümkün olmadığı durumlar müstesna. |
Soru 194: Saçlarının yanmış olması nedeniyle insanların arasına çıkmaktan rahatsız olan ve sıkıntı çeken bir kimsenin başına saç ektirmesi caiz midir? Cevap: Bu uygulamanın özü itibariyle bir sakıncası yoktur. Ancak eti helâl olan hayvanın kılından veya insan saçından olması gerekir. |
Soru 195: Birisi bir hastalığa tutulur ve doktorlar onu tedavi etmeye dair umutlarını yitirerek yakında öleceğini açıklarlarsa, acaba ölmeden önce onun kalp ve böbrek gibi hayatî organlarının alınıp başka birisinin bedenine nakledilmesi caiz midir? Cevap: Organların alınması kişinin ölmesine sebep olacaksa bu katletme hükmündedir; aksi takdirde kendi izniyle olması kaydıyla sakıncası yoktur. |
Soru 196: Ölen bir kişinin cesedinden atardamarı ve diğer damarlarını alarak hasta birisinin bedenine nakletmek caiz midir? Cevap: Ölen kişi hayattayken buna izin vermişse veya ölümünden sonra velilerinin müsaadesiyle olursa ya da saygın bir canı kurtarmak bu organ nakline bağlı ise sakıncası yoktur. |
Soru 197: Genelde velilerinden izinsiz olarak cenazeden alınan ve başka bir insanın bedenine aktarılan göz korneası için diyet vermek farz mıdır? Eğer diyet farz ise bu durumda göz ve korneanın her birinin diyeti ne kadardır? Cevap: Müslüman ölünün bedeninden korneanın alınması haramdır ve diyeti gerektirir; bunun diyeti elli dinardır. Fakat ölmeden önce bu iş için rızası ve müsaadesi alınmışsa sakıncası yoktur ve diyeti de gerektirmez. |
Soru 198: Savaşta hayalarından yaralanan ve bu nedenle er bezi alınan ve kısır olan bir kişinin, cinsel gücünü ve erkekliğini koruyabilmesi için hormon ilaçları kullanması caiz midir? Cinselliği güçlendirmekle birlikte çocuk yapmak gücüne ulaşmanın tek çaresi başka birinden haya alınarak ona intikal ettirmek olursa, bunun hükmü nedir? Cevap: Bedenine haya nakletmek mümkün olur da hayayı ekledikten sonra bedeninin canlı bir parçası hâline gelirse, necaset ve taharet bakımından ve yine cinsiyeti güçlendirmek ve şer'an çocuğun ona ilhak olması bakımından hiçbir sakınca yoktur. Nitekim cinsel gücü ve erkekliği korumak için hormon ilaçları kullanmak da sakıncasızdır. |