Soru 999: Humusu gelecek yıla ertelemenin hükmü nedir? Cevap: Humusu bir sonraki yıl vermekle üzerine farz olan humus eda olmuş olur. Ama, humus yılı girip bir mala humus farz olduktan sonra humusunu vermeden onu kullanamaz. Eğer humusunu vermeden o malla herhangi bir eşya veya yer satın alırsa o zaman humus taalluk eden miktar için humus yetkilisinden izin alarak satın aldığı o malların şu anki değeri üzerinden humusunu vermesi farzdır. |
Soru 990: Biraz nakit, biraz da bazı şahıslardan alacaklı olduğum bir miktar param var. Diğer taraftan ev yaptırmak üzere aldığım arsa için borçluyum, bu arsanın satış bedeli olarak birkaç ay sonra ödenmesi gereken bir çek verdim. Acaba, bu borcu yukarıda zikrettiğim paradan düşerek humus verebilir miyim? Ayrıca ev yaptırabilmek için almış olduğum bu arsaya humus lazım gelir mi? Cevap: Birkaç ay sonra ödenmesi gereken çeki humus vakti gelmeden yıllık kazancınızdan istifade ederek ödemeniz caizdir. Fakat, humus yılının başına kadar paranızı borç ödemede kullanmazsanız -humus yılı girdikten sonra- borcunuzu ondan çıkaramazsınız ve tümünün humusunu vermeniz gerekir. Ev yaptırabilmek için bu arsaya ihtiyacınız varsa onda humus yoktur. |
Soru 991: Ben bekarım. İleride evlilik masraflarımı karşılayabilmem için mal biriktirmem caiz midir? Cevap: Evlenmek amacıyla olsa da, yıllık gelirinizden biriktirdiğiniz paranın üzerinden bir humus yılı geçerse onun humusunu vermeniz farzdır. |
Soru 992: Humus hesaplamak için belirlediğim yıl, 10. ayın sonunda bitiyor. Acaba 10. ayda aldığım maaşta humus var mıdır? Eğer masraflardan artakalan kısmını eşime hediye edersem yine o paraya humus lazım gelir mi? Cevap: Humus yılı girmeden önce alınan veya humus yılının son gününden bir gün önce alınması mümkün olan maaşın giderlerden artakalan kısmında humus vardır. Ama ondan eşinize veya başka birine hediye ederseniz ve bu hediye etme işi humustan kaçmak kastıyla olmazsa, ayrıca hediyenin miktarı da sizin toplumsal malî durumunuza uygun olursa, hediye edilen malda humus yoktur. |
Soru 993: Humusu verilmiş bir malı harcarsam malî yıl sonunda harcadığım miktarı o yılın kazancından çıkarabilir miyim? Cevap: Senenin kazancından harcanan humusu verilmiş malın karşılığı -o yılın kazancından- çıkarılamaz. |
Soru 994: Humus lazım gelmeyen bir mal -hediye ve ödüller gibi- ana sermayeye karışırsa humus senesinin sonunda, karışan miktarı ana sermayeden çıkarmam ve sonra geri kalan malın humusunu vermem caiz olur mu? Cevap: Çıkarılmasında sakınca yoktur. |
Soru 995: Üç yıl önce humusu verilmiş parayla bir dükkan açtım. Humus yılımın sonu şemsî yılın sonuna rastlamaktadır. Humus yılım bitmek üzereyken ana sermayem borç olarak milletin elindedir. Bunun dışında çok miktarda borcum da var; bu hususta benim şer'î vazifem nedir? Cevap: Humus yılının sonu geldiğinde yanınızda ana sermayeden veya kazançtan bir şey olmazsa veya olan mallarınızın toplamı humusu verilmiş ana sermaye kadar olursa üzerinize humus farz değildir. Veresiye satışınızla ilgili borçlar ise aldığınız senenin kazancından sayılır. |
Soru 996: Dükkandaki malların sene sonunda kıymetini tayin etmek bize çok zor geliyor; bunu nasıl hesaplayalım? Cevap: Yıllık kazancınızı hesaplamak için dükkandaki mallarınıza tahmini bir fiyat bırakıp o fiyat üzerinden humusunu veriniz. |
Soru 997: Nakite dönüşünceye ve kâra geçinceye kadar birkaç yıl elimdeki sermayenin humusunu hesaplama-yıp bundan sonra, önceki sermayenin dışındaki paranın humusunu hesaplamamın şer'î bir sakıncası var mıdır? Cevap: Humus vakti girdiğinde malınızın içinde az da olsa humus olursa, humusunu vermediğiniz sürece o malda tasarruf hakkınız yoktur. Eğer humusunu vermeden önce o malda tasarruf ederseniz muamelenin humus miktarına tekabül eden kısmı fuzuli alış-veriş hükmüne girer; ve onun geçerli olması humus yetkilisinin iznine bağlı kalır. İzinden sonra da, önce o malın toplamının humusunu vermeniz üzerinize farz olur. Sonra ise aynı paradan o yıl elde ettiğiniz kazancın yıllık giderlerden artakalan kısmının humusunu vermeniz farzdır. |
Soru 998: Dükkan sahiplerinin humus vermede kullanabilecekleri en kolay yöntemi bize izah eder misiniz? Cevap: Humus yılının sonunda yanındaki nakit para ve eşya olarak bulunan malların hesabını yapmalı ve asıl sermayeyle olan farkını belirlemelidir. Neticede kazançtan sayıldığı için sermayeden fazla olan miktarın humusunu vermelidir. |