حفاظت از حريم جادّه ها

امام على عليه السلام سخت به حقوق فردى و اجتماعى انسان ها توجّه داشت، امامى كه مى فرمايد:

"اگر اقليم هاى هفتگانه را به من بدهند تا پوست جوى را از دهن مورچه اى به ظلم بيرون بياورم، هرگز چنين نخواهم كرد." [ خطبه 224 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف. ]

براى استيفاى حقوق اجتماعى، حفظ حريم جادّه ها و معابر عمومى، با متجاوزان به حريم كوچه ها و راه ها سخت برخورد مى فرمود.

'اصبغ بن نباته' مى گويد:

روزى همراه حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام به سركشى بازار كوفه رفتم،امام على عليه السلام مشاهده فرمود كه برخى از بازاريان در ساخت مغازه هاى خود، به حريم كوچه ها و معابر عمومى تجاوز كردند،دستور داد آن مغازه ها را خراب كنند، تا راه باز شود، سپس به سراغ خانه هائى رفت كه قبيله 'بنى بكاء' آن خانه ها را در حريم بازار مسلمين ساخته و به زمين هاى مراكز تجارى تجاوز كرده بودند.

حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام دستور داد كه آن خانه ها را خراب كنند.

و فرمود:

'اينجا محل بازار و تجارت مسلمين است، نبايد شما در آن خانه هاى مسكونى بسازيد.' [ سنن بيهقى ج 6 ص 151. ]

اين الگوى رفتارى در عصر ما كه توسعه جادّه ها، اتوبان ها ضرورت دارد، مشكلات فراوانى را برطرف مى سازد، كه شهردارى ها، بايد حريم رودخانه ها، مراكز تجارى و حريم جادّه ها را حفظ كنند، و از سدّ معبر، به هر شكلى كه باشد جلوگيرى نمايند.

حريم كوچه ها و چاه ها

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

فاصله دو چاهى كه براى آب دادن شتر حفر مى شود، 40 ذراع

و دو چاه آبيارى كشتزار 60 ذراع

و دو چشمه 500 ذراع بايد باشد.

و كوچه اى كه مورد نزاع مى باشد، 7 ذراعِ آن به كوچه اختصاص دارد. [ عجايب القضايا، قمى ص 91 حديث 138. ]