امتياز ندادن به خويشاوندان

روزى برادرزاده امام على عليه السلام، عبداللّه بن جعفر خدمت حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام رسيد و از اوضاع اقتصادى خود گفت و ادامه داد كه:

عموجان شايسته است كه امر فرمائى مقدارى از بيت المال براى اداره زندگى به من داده شود، سوگند به خدا براى اداره زندگى چيزى در منزل ندارم، جز آنكه گوسفند يا الاغ خود را بفروشم.

امام على عليه السلام پاسخ داد:

چيزى براى تو در نزد من وجود ندارد، و بيت المال مسلمين را هم نمى توانم به شما ببخشم، مگر آنكه به عموى خود دستور دهى تا از بيت المال دزدى كند. [ الغارات ج1 ص67. ]

نمونه هاى گويا

امام على عليه السلام در تقسيم غنائم به شيوه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم رفتار مى كرد.

و هرگاه به او مالى از غنائم مى رسيد، همه آن را تقسيم مى كرد و در بيت المال چيزى از آن را نمى گذاشت، مگر آنكه تقسيم بيت المال در همان روز امكان نمى داشت.

و مى فرمود:

'اى دنيا ديگرى را فريب ده.'

حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام چيزى از غنيمت را به خود اختصاص نمى داد و دوست و خويشاوند را بر ديگران ترجيح نمى داد و استانداران را جز از اهل دين و امانت انتخاب نمى كرد.

و هرگاه ارتكاب گناهى از آنها به امام على عليه السلام مى رسيد به ايشان چنين مى نوشت:

قَدْ جاءتْكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ [ سوره الاعراف، بخشى از آيه 83 و كلمه 'بيّنه' در اصل متن موعظه بود كه يقيناً نمى تواند درست باشد. ] فَأفُوا الْمِكْيالَ وَ الْميزانَ بِالْقِسْطِ وَلاتَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْياءَهُمْ [ از اين قسمت به بعد مربوط به سوره هود آيه 87 است و در اين آيه به جاى كِيل "مكيال" آمده است. ] وَ لا تَعْثَوا فِى الْاَرْضِ مُفْسِدينَ.

بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ وَ ما أنَا عَلَيْكُمْ بِحَفيظٍ

'بى گمان شما را از پرودرگارتان بيّنه آمده است، پس پيمانه و ترازو را به عدالت تمام كنيد و از مردم چيزهايشان را كم نكنيد

و در روى زمين تباهى و فساد مكنيد، باقى گذاشته خدا براى شما بهتر است اگر مؤمن باشيد و من بر شما نگهبان نخواهم بود.'

و هرگاه اين نامه من به تو رسيد، پُست فرماندارى را كه به دست توست حفظ كن تا فرماندار جديد را فرستاده از تو تحويل بگيرد.

آنگاه سرش را سوى آسمان بلند مى كرد و مى گفت:

'بار خدايا! تو خود مى دانى كه من آنها را فرمان نداده ام كه به خلق تو ستم روا دارند و حق تو را مهمل گذارند.'

در اين قسمت به برخى از نمونه ها توجّه كنيد: