علل روى آوردن به كشاورزى و باغدارى

پس از كودتاى سقيفه، شوراى نظامى حكومت خليفه اوّل اينگونه مى انديشيد كه عدّه زيادى با خليفه اوّل بيعت نكردند ودر رأس مخالفان، على عليه السلام و اهل بيت پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم قرار دارند،يكى از راه هاى تسليم نمودن على عليه السلام و بنى هاشم را محاصره شديد اقتصادى مى دانستند كه ناچار شوند دست نياز به سوى حكومت دراز كنند و تسليم شوند و قدرت اداره و سرپرستى مخالفان را نيز نداشته باشند از اين رو:

الف- فَدَك و باغات آن را كه حدود 5 سال قبل، رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم به فاطمه عليها السلام بخشيده بود غصب كردند.

ب- حضرت زهرا عليها السلام را از ارث پدر محروم ساختند. "با يك حديث ساختگى"

ج- خُمس را كه حق اهل بيت پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم بود، به طور كلّى از احكام اسلام حذف كردند. [ معالم المدرستين ج 2 ص 130 تا 167. ]

و فكر مى كردند كه روزنه اميدى ديگر براى امام على عليه السلام و اهل بيت عليهم السلام باقى نمانده است و ناچارند كه تسليم شوند.

امّا امام على عليه السلام

با تلاش در كار و توليد

و احداث باغات فراوان در اطراف مدينه و سرزمين 'يَنْبُعْ'،و حفر چاه هاى پر آب

نقشه آنها را نقش بر آب، و خود و خاندان خود را براى هميشه از نظر اقتصادى بيمه كرد.

زمين هاى مدينه نوعاً حاصلخيز، و آب هاى زير زمينى آن در سطح بالا قرار دارد، كه حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام از اين موهبت خدادادى استفاده كرد،باغاتى را وقف سادات عَلَوى كرد مانند:

نخلستان 'عين ابى نيزر' و 'عين بغيبغه' كه آنها را صدقات على مى ناميدند.

و همچنين در سرزمين 'عقيق' كه آن را وادى عقيق مى ناميدند نخلستان هائى احداث كرد، و باغات خرماى سرزمين 'يَنبُع' را طى نامه 24 نهج البلاغه وقف همسران و فرزندان خود كرد.

نامه اينگونه آغاز مى شود:

مِنْ وِصِيَّةٍ لَهُ بِمَا يُعْمَل في أمْوَالِهِ، كَتَبَهَا بَعْدَ منْصَرفِه مِنْ صِفِّيْن:

الوصايا الاقتصادية

هذَا مَا أَمَرَ بِهِ عَبْدُ اللَّهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ فِي مَالِهِ، ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ، لِيُولِجَهُ بِهِ الْجَنَّةَ، وَيُعْطِيَهُ بِهِ الْأَمَنَةَ.

منها: فَإِنَّهُ يَقُومُ بِذلِكَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ يَأْكُلُ مِنْهُ بِالْمَعْرُوفِ، وَيُنْفِقُ مِنْهُ بِالْمَعْرُوفِ، فَإِنْ حَدَثَ بِحَسَنٍ حَدَثٌ وَحُسَيْنٌ حَيٌّ، قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ، وَأَصْدَرَهُ مَصْدَرَهُ.

وَإِنَّ لِابْنَيْ فَاطِمَةَ مِنْ صَدَقَةِ عَلِيٍّ مِثْلَ الَّذِي لِبَنِي عَلِيٍّ، وَإِنِّي إِنَّمَا جَعَلْتُ الْقِيَامَ بِذلِكَ إِلَى ابْنَيْ فَاطِمَةَ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ، وَقُرْبَةً إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَتَكْرِيماً لِحُرْمَتِهِ، وَتَشْرِيفاً لِوُصْلَتِهِ.

ترجمه: "پس از بازگشت از جنگ صفّين اين وصيّت نامه اقتصادى را نوشت:"

وصيّت اقتصادى نسبت به اموال شخصى

اين دستورى است كه بنده خدا على بن ابيطالب، اميرمؤمنان نسبت به اموال شخصى خود، براى خشنودى خدا داده است، تا خداوند با آن به بهشتش در آورد، و آسوده اش گرداند.

"قسمتى از اين نامه است"

همانا سرپرستى اين اموال بر عهده فرزندم حسن بن على است، آنگونه كه رواست از آن مصرف نمايد، و از آن انفاق كند، اگر براى حسن حادثه اى رخ داد و حسين زنده بود، سرپرستى آن را پس از برادرش بعهده گيرد، و كار او را تداوم بخشد.

پسران فاطمه از اين اموال به همان مقدار سهم دارند كه ديگر پسران على خواهند داشت، من سرپرستى اموالم را به پسران فاطمه واگذاردم، تا خشنودى خدا، و نزديك شدن به رسول اللّه صلى الله عليه وآله وسلم و بزرگداشت حرمت او، و احترام پيوند خويشاوندى پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم را فراهم آورم.