بهبود وضع زندگى مردم

حفر قنات تا آن روز در عربستان مطرح نبود، كه امام على عليه السلام براى آبيارى درختان تشنه مدينه، روش حفر چاه را مطرح و به ديگران آموزش داد.

در آن روزگار وضع كشت گندم مناسب نبود، چون از گندم هاى لاغر و غيرمرغوب استفاده مى كردند، كه حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام دستور داد تا از طائف و ايران بذر گندم هاى مرغوب تهيّه و كشاورزى را رونق دهند.

على عليه السلام اوّلين كسى است كه آسياب آبى را با آب قنات ها ساخت و به راه انداخت تا گندم ها را آرد كنند.

امام على عليه السلام در نقشه شهرى و وسيع بودن خيابان ها تلاش مى كرد و پس از ساختن بندر و اسكله در جدّه، از جدّه تا شهر عَلّه جادّه شوسه ايجاد كرد. [ خداوند علم و شمشير، رودلف ژايگر آلمانى. ]

روش بكارگيرى مردم در آبادانى شهرها

شيوه سلاطين و حاكمان مستبد در عمران و آبادى آن بود كه از نيروى كار ارزان مردم استفاده مى كردند و با كار رايگان مردم جادّه ها، كاخ ها و ديوارهائى مثل ديوار چين مى ساختند و يا اهرام مصر را با كشته شدن هزاران انسان بى گناه درست مى كردند.

امّا حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام دستور مى داد، اگر مردم مى خواهند و با ميل و رغبت كار مى كنند، براى اصلاح نهرهاى زمين هاى كشاورزى خودشان به كار گرفته شوند، و فرمانداران بايد مزد آنها را بپردازند و اگر كسى نمى خواهد يا كراهت دارد، از كار كردن آنها صرف نظر شود.

اين دستورالعمل را به فرماندار خود "قرظة بن كعب" نيز نوشت. [ ترجمه الفتنةالكبرى، انقلاب بزرگ ج2 ص161. ]