جلد سوم - صفحه 243 - مجاهدات علما در عراق
صفحه : 243
مجاهدات علما در عراق
در قضيه عراق اگر چنانچه اين مجاهدات علماي عراق نبود . . . پسر سيد(15) در جنگ كشته شد - پسر مرحوم آقاسيد محمدكاظم در جنگ كشته شد. علماي اينجا تفنگ به دوش گرفتند رفتند مقابله . مرحوم آقاي خوانساري - آقاي آقاسيد محمدتقي خوانساري - رضوان الله عليه - به حبس رفت يعني [انگليسيها] گرفتند اسيرش كردند. با يك عده ديگري اسير كردند و بردند در خارج ، كه ايشان مي فرمود كه ما را مي شمردند: يك ، دو،سه ، چهار، تحويل يك كسي مي دادند؛ آن وقت مي گفتند اينها آدم مي خورند، اينكه مي شماريم براي اين است كه اينها آدم خورند! و رعايايي بودند كه - در جاهايي بودند كه - آدم مي خورند و ما مي شماريم كه مبادا شما را بخورند! قضيه عراق را ميرزاي شيرازي دوم ، اين شخص عظيم الشان ، اين شخص بزرگ ، اين شخص عالي المقام در علم و درعمل ، اين نجات داد عراق را. او حكم جهاد داد و فرستاد اينها را به [جنگ ] و - عرض مي كنم - آن وقت هم تبعيت مي كردند عشاير از علما؛ مثل حالا نبود، تبعيت مي كردند.عشاير آمدند خدمت ايشان و ايشان حكم داد، حكم جهاد داد. جهاد كردند، كشته دادند، كشته شدند، چه كردند و چه كردند تا مستقل كردند عراق را. اگر نبود حالا ما اسيربوديم ، حالا ما هم جزو مستعمره انگلستان بوديم . آن هم با جديت علما واقع شد.
مبارزات روحانيون در زمان رضا خان
در زمان اين مرد سياهكوهي ، در زمان اين رضا خان قلدر نانجيب ، يك قيام از
اين علماي عراق را كه تبعيد كردند به ايران ، براي مخالفتي بود كه مي كردند بادستگاهها. مرحوم آسيد ابوالحسن و مرحوم آقاي نائيني و مرحوم شهرستاني و مرحوم خالصي ، اينها را كه تبعيد كردند از عراق به ايران ، براي اين بود كه اينها برخلاف اينهاصحبت مي كردند، خلاف اين دستگاهها حرف مي زدند؛ از اين جهت تبعيد كردند واينها را هم فرستادند به ايران كه ما خودمان ديگر اينها را شاهديم .
