جلد سوم - صفحه 218 - ابعاد مختلف انسان
صفحه : 218
ابعاد مختلف انسان
و قرآن كريم - كه در راس تمام مكاتب و تمام كتب است حتي ساير كتب الهيه ، آمده است كه انسان را بسازد؛ انسان بالقوه را انسان بالفعل و موجود بالفعل كند. تمام دعوت انبيا هم ، حسب اختلاف مراتبه ، تمام دعوتها هم براي همين معناست كه انسان را انسان كنند؛ انسان بالقوه را انسان بالفعل كنند. و تمام علوم و تمام عبادات و تمام معارف الهيه وتمام احكام عبادي و همه چيزهايي كه هست ، همه اينها براي اين معناست كه انسان ناقص
تحكيم شده است ، آن وقت شاخ و برگهايش ثمره بدهد؛ آن وقت از آن استفاده بكنيد.ولي اگر بگذاريد حالا و هدر بدهيد اين نعمت را، بعدها موفق نخواهيد شد. بنابراين ، اين مطلب بايد در نظر آقايان باشد كه ايام پيري ، ايام نسيان و ايام فراموشي [است ]؛ و لهذاديديد كه من مباحثه اي كه قبلا كرده بودم دوباره شروع كردم همان مباحثه را، همان مطلب را دوباره شروع كردم به گفتن . اين براي همين ضعفي است كه در ايام پيري برانسان رخ مي دهد.
و يك مطلب ديگري كه به نظر من بسيار اهميت دارد، اين است كه انسان ملتفت باشداين مطلب را كه اولا خود انسان - اين موجود كه عصاره همه خلقت است - جنبه هاي مختلف ، ابعاد مختلف ، شئون مختلف دارد. [از] جنبه اي با نباتات شريك است :همان طور كه نمو آنها به آب است و يك غذايي از زمين ، نمو انسان هم مثل نباتات ديگراز زمين است و از بركات[ي ] كه خداي تبارك و تعالي داده است . و جنبه حيواني هم مثل ساير حيوانات دارد: چشم و گوش و كذا و كذا و ادراكات جزئي ، و اينها هم مشترك است با ساير حيوانات . و بالاتر از اين هم - البته در حيوانات هم ضعيفش هست - يك مرتبه مثالي (1) انسان دارد كه در آنجا زايد بر اين مطالب حيواني چيزهايي هست . ويختص الانسان به تعقل و به يك معنويت و يك "تجرد باطني " كه ساير حيوانات اين مرتبه تعقل و مرتبه "تجرد نفساني " را ندارند.
