تبیان، دستیار زندگی

جلد نـهـم - صفحه 172 -  روحانيون ، پيشگام مبارزه با سلاطين

صفحه : 172

آن چيزهايي را كه آنها طرح كرده اند و طرحهايي كه دادند، يكي از آنها همين است كه اسلام را در نظر اينها كوچك كنند. چنانچه از روحانيت هم چون مي ترسند، باز طبقه اي كه مي تواند در مقابلشان بايستد و ايستاده است طبقه روحاني هستند، از اين جهت ،مستقيما به اينها هم حمله مي كنند: روحانيين درباري هستند! هر چه آخوند است درباري [است ]. اين دربار است كه آخوندها را درست كرده و تربيت كرده براي اينكه مردم رابچاپد، و اينها هم ثناگو باشند، وعاظ السلاطين اند! اين هم براي اين معناست كه مردم رااز روحانيت رم بدهند. از اسلام رم بدهند، از روحانيت هم رم بدهند و اين دو تا قدرت را بگيرند از مردم . و حال آنكه شما اگر ملاحظه كنيد، از اول تا حالا آن كه با اين قدرتهامعارضه كرده ابتدايش از روحانيين شروع شده .

روحانيون ، پيشگام مبارزه با سلاطين

در اين صد سال آخري - كه خوب ، تاريخش ديگر خيلي نزديك است و همه شماهم اطلاع داريد - در اين صد ساله اخير آني كه معارضه كرده با سلاطين وقت ، ابتدايش از روحاني شروع شده . قضيه تنباكو ابتدايش از روحانيون ايران و عراق و از مرحوم ميرزا(4) فتوا بود؛ و از علماي تهران قيام و عمل . البته مردم هم به اينها علاقه داشتند ودنبال اينها را مي گرفتند و كارها را انجام مي دادند. در جنبش مشروطيت هم همين طوربود - كه از روحانيون نجف و ايران شروع شد؛ مردم هم تبعيت كردند و كار را تا آن حدود كه توانستند آن وقت انجام دادند و رژيم استبدادي را به مشروطه برگرداندند. لكن خوب ، نتوانستند مشروطه را آن طور كه هست درستش كنند، متحققش كنند. باز همان بساط بود. در زمان رضا شاه كه من ، و مثلا ايشان [اشاره به يكي از حضار] يادشان هست ، و شما اكثرا اصلا آن زمان را يادتان نيست ، چند قيام كه در ايران شد همه اش ازروحانيون بود. يك قيام از آذربايجان شد، از علماي آذربايجان قيام كردند، و لكن خوب ، قدرت دست آنها بود گرفتند آنها را و در - گمان مي كنم - سنقر مدتها تبعيد بودند