تبیان، دستیار زندگی

جلد هجدهم - صفحه 215 -  محتواي فرهنگ در رژيم سابق

سخنراني

زمان : صبح 17 آبان 1362 / 2 صفر 1404

مكان : تهران ، حسينيه جماران

موضوع : محتواي فرهنگ و هنر در رژيم پهلوي و تلاش براي جايگزين نمودن فرهنگ اسلامي

حضار: خاتمي ، سيد محمد "وزير ارشاد اسلامي " - قائم مقام ، معاونان و مسئولان بخشهاي مختلف وزارتخانه

صفحه : 215

بسم الله الرحمن الرحيم

محتواي فرهنگ در رژيم سابق

كارهايي كه نقل كرديد مورد تقدير و تاييد است . هر چيزي كه در هر جا بايد از صفرشروع شود در اينجا بايد آن را از زير صفر شروع كرد. اصولا چيزهايي كه مربوط به فرهنگ و وزارت ارشاد است ، و اينكه عرض مي كنم ما بايد از زير صفر شروع كنيم وزحمت زياد بكشيم تا به صفر برسد، به خاطر اين است كه در طول مدت شاهنشاهي وخصوصا در دو زمان اخير، همه چيز و خصوصا افكار جوان ها را به عقب برده اند به طوري كه آنها كه تحصيل كرده بودند و مي خواستند بگويند ما متجدد هستيم ، حتماتجدد را به اين معنا مي دانستند كه بي بند و بار باشند، و اين معنا به واسطه تبليغات داخلي و خارجي و روزنامه ها چنان در ذهن شان متمركز شده بود كه تجدد يعني همه چيزشكلش خارجي باشد و مثل اينكه غير از اين شكل زندگي كردن امكان ندارد، كه اگر شمابخواهيد اين وضع را عوض كنيد و افكار را به جايي برسانيد كه به راه صحيح بيفتند مدت طولاني لازم دارد.

البته با اين تحولي كه در ايران واقع شد، خيلي از قدم ها بدون دخالت كسي برداشته شد و جوان هاي ما يكمرتبه و به خواست خداوند تبارك و تعالي از اين منجلاب فسادبيرون آمدند و مهيا هستند كه روي آنها كار كنيد.

در رژيم سابق تمام چيزها خصوصا فرهنگ و هنر، محتوايش عوض شده بود. يعني

صفحه : 216

كسي كه نام سينما را مي شنيد خيال مي كرد كه آنجا بايد مركز فساد و سوء اخلاق و مركزمخالفت با همه چيز باشد، و يا كلمه تئاتر در ذهن انسان چيز مبتذلي بود كه از آن بهره فساد برده شود، هكذا همه چيز ديگر. و عمده اين است كه ما ذهن اين جوان ها و حتي پيرها و روشنفكرنماها را آماده كنيم كه ما خودمان آدم هستيم و اينطور نيست كه در همه چيز دستمان را پيش ديگران دراز كنيم و حتي اخلاق و زبانمان را نيز از آنها ياد بگيريم .در حالي كه عده اي زبان خودشان را كنار گذاشته و ارزش را به چند كلمه انگليسي دركتابي مي دانند، با اينكه با زبان خودشان همان مطلب را مي شود فهماند. اگر در كتابي چندكلمه خارجي نباشد، آن كتاب را بدون ارزش مي دانند. آنها مي خواستند كه تمام وجود مادر اختيارشان باشد كه هر طوري مي خواهند عمل كنند. و شما تابلوها را ديده بوديد كه اكثرا از دوافروشي گرفته تا كتاب فروشي و غيره داراي اسم هاي خارجي بودند، و اين همه به خاطر اين بود كه ما فرهنگ خودمان را فراموش كنيم . و عده اي هم به نام "فرهنگ ايران باستان " از اسلام فرار مي كردند، كه چندي پيش عده اي از اينها كه در خارج اجتماع كرده بودند يكي از حرف هايشان اين بود: "تعجب است كه ما بايد روزانه هفده مرتبه روبه كعبه عرب ها دولا راست بشويم و نماز بخوانيم ، و اگر ما از عرب ها فرهنگ ايران رابگيريم جز شتر چيزي نمي ماند" در صورتي كه اروپائي ها و دانشمندان اروپا هم قائل به اين مطلب اند كه تمدن اسلام مقدم بر ساير تمدن هاست . و در سابق به هر يك از ايرانيان از كودكي تزريق مي شد كه بايد همه چيز از اروپا گرفته شود و ارزش هاي انساني به هر چه بيشتر فرنگي شدن است و بايد از سر تا پا فرنگي شويم . و اين آقايان نمي نشينند و مقايسه كنند كه در تمام مسائل بين فرهنگ اسلام و فرهنگ هاي ديگر چه تفاوت هايي است . وآيا به صرف اينكه اسلام از عرب آمده ما بايد با آن مخالفت كنيم ، و آيا اين همان نژادپرستي نيست كه اروپايي ها مي خواهند به وسيله آن ما را به استعمار بكشند و بين طوايف عرب و عجم و ترك جدايي بيندازند؟

بنابراين ، مدت ها بايد زحمت بكشيم و باور كنيم كه خودمان داراي يك فرهنگ بزرگ انساني با ارزش هاي اسلامي هستيم و اگر امروز كمبود نيروي انساني هست به

صفحه : 217

خاطر همين است كه افكار به آن طرز تفكر عادت كرده بود. لذا ساختن تئاتري كه مطابق با اخلاق انساني - اسلامي باشد زحمت دارد و سينما هم اگر بخواهد چنين باشد نيازمند به صرف مدت ها وقت است . و هرگز در متن سينما و تئاتر نوشته نشده است كه بايد مركزفساد باشند و هنر آنها هم كه عبارت بود از چيزهاي مبتذل ، جز اين نبود كه افراد و جوانان ما را در دانشگاهها و خارج و داخل طوري تربيت كنند كه همه را منحرف سازد.

تاسف بار بودن تبليغات خارج از كشور

خداوند تبارك و تعالي ، بر اين ملت منت گذاشت و سايه شوم رژيم پهلوي از بين رفت . كه اميدوارم به بركت و زحمت اين جوان ها خصوصا در فرهنگ و وزارت ارشادبرگرديم به حال خودمان كه ان شاءالله مي توانيم و نبايد مايوس باشيم .

بحمدالله همه چيز ايران جا افتاده است و ما وابستگي نداريم و بايد در اين راه طوري زحمت بكشيم كه نسل آتيه بدانند راهشان چيست . و اميدوارم شما در همه امور موفق باشيد خصوصا راجع به تبليغات خارج از كشور كه واقعا تاسف آور است . اصلا در دنياچه خبر است و آنها چه مي گويند؟ راديوهاي خارجي محامد و خوبي هاي ايران را كنارگذاشته و يا به چيز ديگر برمي گردانند، و اگر مطلب كوچكي پيدا كنند صد تا روي آن مي گذارند و بر عليه انقلاب تبليغ مي كنند، در حالي كه ما متكي به خداي تبارك و تعالي هستيم ، و اميد است خداوند به ما محبت نموده و قصد ما را الهي كند كه كسي كه با خداباشد خدا با اوست و پيروزي با اوست .

والسلام عليكم و رحمه الله