مجموعه آثار تفسیرى 1_ تصحیح خلاصة المنهج
خلاصة المنهج تلخیصى است از تفسیر شریف منهج الصادقین فى تفسیر القرآن المبین , تألیف ملا فتح الله كاشانى كه به دست خود مؤلف صورت پذیرفته است .
آنچه كه لازم است , خاطر نشان گردد این است كه مرحوم ملا فتح الله كاشانى تفسیر منهج و خلاصهء آن را بنابر قرائت ابوبكر بن عیاش از عاصم تفسیر فرموده و قرائت مشهورى كه قرآن بدان تلاوت مى شود , بنابر قرائت حوض از عاصم است .
حال بدانكه حضرت استاد آیت الله حسن زاده آملى دام توفیقه علاوه بر تصحیح دوره كامل خلاصة المنهج , رساله اى نفیس در تمییز موارد اختلاف دو قرائت یاد شده تالیف كرده كه در آخر خلاصه به طبع رسیده است .
لكن ناشرش آن را نه به نام استاد , بلكه به نام علامه ذوالفنون میرزا ابوالحسن شعرانى رضوان الله تعالى منتشر كرد , چرا كه در آن زمان ایشان از شهرت علمى بالایى برخوردار بودند و استاد طلبه اى جوان و گمنام . مشروح جریان فوق همراه با تمام رسالهء مزبور در نكتهء 638 هزار و یك نكته ذكر گردیده كه مى توانید بدانجا رجوع نمایید . 2 انسان و قرآن
مجموع مطالب این كتاب همان گونه كه از نامش پیداست گرد دو محور دور مى زند :
الف : قرآن
ب : انسان .
حضرت استاد در محور نخست از عظمت و بى نهایتى قرآن , از مراتب و درجات قرآن و از اینكه قرآن كتاب برهان و عرفان است و اینكه قرآن مادبة الله است و مطالبى از این دست . به تفصیل بحث مى كند , آنگاه كم كم به محور دوم بحث یعنى بحث از انسان كامل به عنوان حامل و ظرف قرآن منتقل مى شود و با بررسى و بیان مطالبى و ارائه ادله و شواهدى , ضمن فصول و مراحلى اثبات مى كند , یكى از مصادیق , بلكه اهم مصادیق لیلة القدر كه قرآن در آن نازل شده است , بنیه طیبة محمدى صلى الله علیه و آله و آنانى كه وارث او و از مصادیق انسان كاملند مى باشد .
استاد , خود در بیان چگونگى تألیف این كتاب چنین فرموده اند: [ آنچه كه ما را در تالیف كتاب انسان و قرآن كمك فراوانى كرد دو مفتاحى بود كه یكى را از جناب استادم آیة الله حاج شیخ محمد تقى آملى قدس سره و دیگرى را از جناب استادم آیة الله میرزا ابوالحسن رفیعى قزوینى قدس سره دریافت داشتم . اما آنچه را كه از مرحوم حاج شیخ محمد تقى آملى گرفتیم , این است , روز جمعه اى بود رفتیم خدمت ایشان , عرضه داشتم آقاجان من قریب دو سال است كه راجع به لیلة القدر , روایاتى را جمع آورى مى كنم , در این مسیر برایم مشكلاتى پیش آمده كه مهمترین آنها عبارت است از اینكه روى چه اساسى لیلة القدر , از هزار ماه بهتر است , در حالى كه همهء ما مى دانیم شب چیزى نیست جز بودن زمین در سایهء خودش ؟ آن جناب فرمودند : در آن حدیثى كه امام صادق علیه السلام مى فرماید جده من فاطمهء زهرا سلام الله علیها لیلة القدر است , تأمل بفرمایید . در اثر این اشاره كه جناب ایشان فرمودند , یك حالت هیمانى به من دست داد . از خدمتشان كه مرخص شدم , پیش خود گفتم : چرا ایشان لیلة القدر نباشند , در حالى كه یازده قرآن ناطق از این لیلة القدر متولد شدند ؟
و اما آنچه را كه از مرحوم رفیعى قزوینى دریافت داشتیم , مقاله اى است در بیان لیلة القدر و مراتب آن كه از نسخه دستخط مبارك ایشان استنساخ كردیم] .
البته لازم به ذكر است كه این كتاب علاوه بر امور یاد شده مشتمل بر دو مقاله دیگر كه به مناسبت روى آوردن بحث به درج آن دو اقدام شده , مى باشد .
الف : اثرى مؤثر و وجیزه اى نفیس در بیان حروف فواتح سور از جناب شیخ الرئیس ابن سینا .
ب : مقاله اى در تفسیر كریمه الر تلك آیات الكتاب الحكیم , أكان للناس عجبا ] ( از جناب آیة الله سید ابوالحسن رفیعى قزوینى قدس سره .
این كتاب تا كنون مكرر به طبع رسیده است .