تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : منم بي حياء و بي شرم ( چون رادع و بازدارنده از كارهاي زشت حياء و شرم است ، پس كسي كه كار زشت انجام دهد داراي حياء و شرم نمي باشد ، ناگفته نماند : ما اعتقاد داريم كه امام - عليه السلام - معصوم است يعني داراي ملكه و صفت راسخه در نفس است كه بر اثر آن هيچگاه و هيچگونه معصيت و گناهي مرتكب نمي شود ، پس اين گونه عبارات از زبان شيعيان و پيروانشان و آموختن به آنان است ، چنان كه در شرح دعا دوازدهم بيان شد )

أنا القليل الحياء .

امام سجاد (ع) : منم گرفتار رنج دراز ( در دنيا به سبب نگراني و ترس از آنچه بجا آورده و در آخرت بر اثر كيفر گناهاني كه مرتكب شده ام )

أنا الطويل العناء .

امام سجاد (ع) : تو را قسم مي دهم به حق ( به مقام و منزلت ) كسي ( خاتم الأنبياء - صلي الله عليه و آله - ) كه او را از آفريدگانت برگزيده اي ، و به حق كسي كه او را براي خود پسنديده اي ، به حق كسي كه او را از آنچه آفريده اي اختيار كرده اي ، و كسي كه او را براي كار خود ( بيان احكام تا روز قيامت ) انتخاب نموده اي ، به حق كسي كه طاعت و فرمانبري از او را به طاعت از خود پيوسته اي ، و كسي كه نافرماني از او را مانند نافرماني از خود گردانيده اي ، به حق كسي كه دوستي او را به دوستي خود مقرون نموده اي ، و كسي كه دشمنيش را به دشمني خويش جمع كرده اي ، من را در اين روزم بپوشان به آنچه ( رحمت و عفو خود كه ) مي پوشاني به آن كسي را كه با حال بيزاري از گناه به سوي تو زاري نمايد ، و با توبه و بازگشت از نافرماني به درخواست آمرزش از تو پناه آورد

بحق من انتجبت من خلقك ، و بمن اصطفيته لنفسك ، بحق من اخترت من بريتك ، و من اجتبيت لشأنك ، بحق من وصلت طاعته بطاعتك ، و من جعلت معصيته كمعصيتك ، بحق من قرنت موالاته بموالاتك ، و من نطت معاداته بمعاداتك ، تغمدني في يومي هذا بما تتغمد به من جار إليك متنصلا ، و عاذ باستغفارك تائبا .

امام سجاد (ع) : و من را سرپرستي فرما به آنچه ( به توفيق و جوري اسباب كار براي عبادت و بندگي كه ) به آن سرپرستي مي فرمايي كساني را كه تو را اطاعت و فرمانبري نموده و نزد تو داري قرب و منزلت هستند

و تولني بما تتولي به أهل طاعتك و الزلفي لديك و المكانة منك .

امام سجاد (ع) : و تو خود به تنهايي به من احسان و نيكي كن به آنچه ( هدايت و راهنمايي كه ) به آن احسان نمودي كسي را كه به عهد و پيمان تو وفا كرده ( به تو ايمان آورده ) و خود را درباره ( طاعت از ) تو به رنج انداخته ، و در به دست آوردن خشنوديت خويشتن را بيشتر از توانايي كوشا گردانيده

و توحدني بما تتوحد به من وفي بعهدك ، و أتعب نفسه في ذاتك ، و أجهدها في مرضاتك .

امام سجاد (ع) : و من را به تقصير و كوتاهي در حق تو ( بندگيت ) و تجاوز از حد و مرز خويش در آنچه حرام نموده اي و تجاوز از احكام و فرمانهايت به كيفر مرسان

و لا تؤاخذني بتفريطي في جنبك ، و تعدي طوري في حدودك ، و مجاوزة أحكامك .

امام سجاد (ع) : و به وسيله مهلت دادن خود به من تدريجا و كم كم سزاوار عقابم مفرما ( به اين كه هر گناهي مرتكب شوم نعمتي عطا فرمايي من هم فريب خورده آن گشته استغفار و درخواست آمرزش آن را از يادم ببرد ) مانند تدريجا سزاوار كيفر شدن كسي ( ثروتمند و دارايي ) كه من را از خير و نيكي آنچه نزد اوست بازداشته و بي بهره گردانيده و حال آن كه در رسيدن نعمت او به من شريك تو نبوده ( كه آن را از من بازداشته ، اشاره به قول خداي تعالي " سوره 7 ، آيه 182 " : والذين كذبوا باياتنا سنستدرجهم من حيث لا يعلمون ( آيه 183 ) واملي لهم ان كيدي متين يعني آنان كه آيات و نشانه هاي " توحيد و يگانگي " ما را دروغ پندارند بزودي آنها را تدريجا و كم كم عقاب نماييم از آنجايي كه ندانند " هر چه گناه كنند ما نعمت بر ايشان بيافزاييم و آنها هم بر معصيت مي افزايند پس از اين رو سزاوار عقاب سخت مي گردند " و ايشان را " چند روزي " مهلت مي دهيم " تا آنچه خواهند بجا آورند " همانا مكر " كيفر " ما سخت و دشوار است )

و لا تستدرجني باملائك لي استدراج من منعني خير ما عنده و لم يشركك في حلول نعمته بي .

امام سجاد (ع) : و من را از خواب بي خبران ( آنان كه از راه حق دوري گزيده اند ) و از خواب آلودگي دوري كنندگان از حد اعتدال در كارهاشان ، و از چرت زدن خوار شدگان ( آنان كه توفيق عبادت از آنها گرفته شده و به گمراهي رفته اند ) بيدار نما ( چنان كن كه هميشه هشيار باشم تا هيچگاه از راه حق جدا نشده نيكبختي دنيا و آخرت را دريابم )

و نبهني من رقدة الغافلين ، و سنة المسرفين ، و نعسة المخذولين .

امام سجاد (ع) : و دلم را متوجه گردان به آنچه ( راهي كه ) اطاعت كنندگان را به آن واداشته اي ، و كوشش كنندگان در عبادت را به آن ، بندگان فرمانبران قرار داده اي ، و به وسيله آن سهل انگاران ( طاعت و فرمانبري ) را ( از عذاب ) نجات داده اي

و خذ بقلبي إلي ما استعملت به القانتين ، و استعبدت به المتعبدين ، و استنقذت به المتهاونين .

امام سجاد (ع) : و من را پناه ده ( نگهداري فرما ) از آنچه ( گناهاني كه ) از ( رحمت و پاداش ) تو دورم مي گرداند ، و ميان من و بهره ام از جانب تو جلوگير شود و از آنچه ( روا شدن خواسته ها كه ) نزد تو قصد مي نمايم بازم دارد

و أعذني مما يباعدني عنك ، و يحول بيني و بين حظي منك ، و يصدني عما احاول لديك .