تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : - وجدان كاري در جامعه از چند طريق قابل حصول است : 1- تقويت مباني ديني و احساس مسووليت شرعي ؛ اين راه فطري ترين ، سالم ترين و كارآمدترين راه شروع و تبليغ ( ( وجدان كار ) ) است. 2- ايجاد نظم آهنين از طريق اعمال زور و سرنيزه ؛ اين روش اگر چه نظمي ظاهري را ايجاد مي كند، ولي چون افراد از درون احساس مسووليت نمي كنند؛ نظمي شكننده به وجود خواهد آمد ( مانند آنچه در شوروي سابق اتفاق افتاد ) . 3- از راه تقويت حس مشاركت و منافع متقابل ؛ اين روش گرچه نسبت به روش دوم كارآمدتر است ؛ ولي به دليل گسترش منفعت گرايي فردي ، جامعه را در وضعيت خطرناكي قرار خواهد داد .;

پاسخ : عوامل بد حجابي در جامعه به دو دسته تقسيم مي شود : الف ) عوامل دروني : منظور از عوامل دروني ، مجموعه مولفه هايي است كه به وجود آوردن اين پديده دخالت داشته و ناشي از عملكرد افراد يك جامعه وسيستم سياسي ، اجتماعي و فرهنگي حاكم بر آن است . مهم ترين آنها عبارت است از : 1 .از نظر انسان شناختي و روان شناختي انسان موجودي است كه داراي قدرت اختيار مي باشد، يعني ، هم توانايي انتخاب راه درست و طي كردن مراتب كمال انساني را دارد و هم توانايي پيروي از اميال و هواهاي نفساني و طي كردن مدارج انحطاط و سقوط را .قرآن مي فرمايد : ( ( انا هديناه السبيل اما شاكرا" و اما كفورا ) ) ، ( انسان ، آيه 3 ) . بر اين اساس در جامعه اي مانند جامعه اسلامي ما - كه بسياري از احكام ، ارزش ها و معارف اسلامي براي اداره جامعه تبيين شده و جاي هيچ گونه عذر و بهانه اي نيست - بعضي از احكام الهي ( مانند حجاب ) از سوي برخي افراد ناديده گرفته مي شود، به اين اصل و عنصر روان شناختي باز مي گردد .به عبارت ديگر يكي از مهم ترين عوامل بدحجابي در جامعه ، پيروي از هواهاي نفساني است كه خود ناشي از ضعف ايمان و تقوا، تزلزل شخصيت است و ...مي باشد و در مظاهري ازقبيل تجمل گرايي ، خودنمايي در مقابل بيگانگان و ...نمود پيدا مي كند .يكي از راه هاي اصلاح جامعه از اين معضل ، مقابله با عوامل روان شناختي آن وتقويت ايمان و تقواي افراد جامعه و تقويت انگيزه ، عزم و اراده آنان دراجراي احكام الهي و موازين و مقررات اسلامي در سطح جامعه مي باشد.قرآن كريم مي فرمايد : ( ( ان الله لا يغير ما بقوم حتي يغيروا ما بانفسهم... ؛خداوند سرنوشت هيچ قومي را تغيير نمي دهد، مگر آن كه آنان آنچه را درخودشان است تغيير دهند ) ) ، ( رعد، آيه 11 ) . 2 .ريشه هاي تاريخي اين مساله كه به اقدامات رژيم پهلوي براي گسترش فرهنگ غربي به ويژه در بعدبرهنگي ، بي بند و باري و كشف حجاب بر مي گردد، كه توانست بخشي ازجامعه ما را دچار اين انحراف كند و بي حجابي را در خانواده ها به صورت يك هنجار و ارزش درآورد .روند گسترش اين معضل ، هر چند با وقوعانقلاب اسلامي و فضاي ناشي از دوران دفاع مقدس ، تا حد زيادي كنترل شد؛ ولي به دلايل متعددي ، رگه ها و ريشه هاي خود را همچنان حفظ نمود وبعد از تغيير محيط ارزشي جامعه و فاصله گرفتن از فضاي معنوي حاصل ازانقلاب و دفاع مقدس ، دوباره مجال ظهور و بروز پيدا كرد .3 .كوتاهي وبي توجهي برخي از مسوولان فرهنگي كشور در تثبيت ارزش ها و احكام اسلامي و تعميق بخشيدن به آن ، از وسايل ديگر گسترش بدحجابي است. گفتني است كه به علت وجود مشكلات ناشي از تثبيت انقلاب اسلامي ،جنگ تحميلي ، فشارهاي خارجي محاصره هاي گوناگون اقتصادي ، سياسي و ...باعث شد كه بيشترين وقت و انرژي مسوولان و دستگاه هاي دولتي به اين امور صرف شود و توجه چنداني به مسايل فرهنگي جامعه و اجراي راه كارها و برنامه هايي در جهت تثبيت و تعميق ارزش ها و احكام اسلامي مبذول نگردد .4 .بعضي از اقدامات انجام گرفته بعد از سال 1368 ( از قبيل سياست هاي پولي و ارزي و ...) كه به منظور تسريع در روند توسعه و رشداقتصادي ، صنعت و ...انجام گرفت ، ناخواسته موجب تغيير ارزش هاي جامعه ، به سوي هنجارهاي مادي ، مدرك گرايي ، تجمل پرستي و ...گرديد .5.عملكرد منفي و نامطلوب برخي از دستگاه هاي فرهنگي ( از جمله وزارت ارشاد و مطبوعات وابسته در سال هاي اخير ) و ميدان دادن به افراد وعناصري كه هيچ اعتقادي به نظام اسلامي ندارند و با استفاد از تسهيلات مادي و معنوي وزارت ارشاد و فضاي باز و بدون نظارت جامعه ، موجبات نشر و ترويج فرهنگ فاسد منحط دوران پهلوي و ارزشهاي حاكم بر جوامع غرب را فراهم و اوضاع فرهنگي كشور را به شدت مسموم و آلوده نمودند به گونه اي كه مقام معظم رهبري هشدارهاي شديد به مسيولين فرهنگي داده ،نارضايتي خود را از عملكرد وزارت ارشاد اعلام نمودند كه در نهايت منجربه استعفاي وزير ارشاد گرديد .6 .برخي از افراط و تفريطهايي كه در سالهاي اوليه انقلاب و بعد از آن در مبارزه با بي حجابي و بد حجابي شد از قبيل استفاده روشهاي خشونت آميز و فيزيكي و ...باعث بوجود آمدن تنفر وانزجار و بدبيني به اين حكم الهي گرديد .7 .اجرا نشدن فريضه مهم امر به معروف و نهي از منكر يا نظارت ملي به صورت فراگير و گسترده و نظام مند ازطرف احاد جامعه ، كه در روايات متعدد ضامن حفظ و سلامت جامعه ازفساد، نا امني و ...شمرده شده است . ب ) عوامل بيروني : مهمترين عامل بيروني تهاجم فرهنگي گسترده و همه جانبه غرب به ارزش هاي اسلامي وملي ما، براي بي هويت نمودن نسل جوان ، تضعيف باورهاي عقيدتي درمردم و در نهايت شكست نظام اسلامي در ايران با استفاده از پيشرفته ترين وسايل تكنولوژي - اعم از نرم افزاري و سخت افزاري ، عناصر وابسته داخل در عرصه هاي فرهنگي و اقتصادي و ...در جهت حاكم نمودن فرهنگ وارزش ها و مظاهر تمدن غرب . مجموعه عوامل فوق سبب گرديده كه متاسفانه عليرغم گذشت بيش از دو دهه از انقلاب اسلامي ، معضل بدحجابي در جامعه اسلامي ما وجود داشته باشد .اما در مورد راه هاي برخوردو مقابله با اين پديده زشت دو راهكار قابل پيش بيني مي باشد : 1.راهكارهاي فيزيكي و برخورد از موضع قدرت با متخلفين البته اين برخوردبايد حساب شده و هنجارمند باشد .2 .كار بنيادي فرهنگي . مسلما" برخوردبا اين پديده به صورت فيزيكي و از طريق دستگاههاي دولتي ، بسيار دشوارو تا حدي ناممكن است . زيرا اگر ما در مسيله لباس و پوشش اسلامي صرفا"بخواهيم از طريق زور وارد شويم ، استدلال و منطق نداشته باشيم و نتوانيم حقانيت و لزوم پوشش اسلامي ، آثار مثبت و فوايد و بركات اجراي اين فريضه الهي در ابعاد مختلف زندگي شخصي و اجتماعي افراد و فلسفه حجاب و ...را با كار فرهنگي مستمر عميق و ريشه اي با استفاده ازدستگاههاي فرهنگي و رسانه هاي جمعي و مطبوعات و ...به زيباترين وبهترين صورت ، ارايه دليل و برهان ، ثابت كنيم ، متاسفانه بايد منتظر رواج وگسترش بدحجابي و رواج ارزشهاي غربي به صورت گسترده در جامعه اسلاميمان باشيم . عامل مهم ديگري كه مي تواند ما را در مقابله با اين معضل اجتماعي ياري نمايد اهتمام جدي جامعه به انجام فريضه امر به معروف ونهي از منكر است . بديهي است اگر جامعه در اين زمينه به صورت جدي وارد عمل شود و اين فريضه الهي را منطبق با شرايط و مراتبي كه در شرعمقدس معين گرديده ، عملي سازد دستگاههاي فرهنگي نيز بهتر مي توانند درحل اين معضل اجتماعي اقدام نمايند .براي آگاهي بيشتر ر.ك : 1- حدادعادل ، فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي 2 .فرامرز رفيع پور، توسعه و تضاد3 .علي ذوعلم ، انقلاب و ارزشها 4 .شهيد مطهري ، مساله حجاب . ;

پاسخ : در مورد طلبه شدن بيش از هر چيز خود شما بايد تصميم بگيريد .البته تصميمي سنجيده و عاقلانه و با مشورت افراد آشنا به جزييات اين راه مثلا مي توانيد با برخي از روحانيون برجسته محل خود مساله را در ميان گذاريد و چنانچه مصلحت بر گزينش اين راه تشخيص داده شد از آنان بخواهيد كه والدين شما را قانع سازند . مسلما پدر و مادر شما خواهان سعادت و خوشبختي شما مي باشند ولي ممكن است به خوبي زواياي اين راه را نشناسند و يا به دلايلي موفقيت چنداني براي شما پيش بيني نكنند بنابراين برخورد خوب شما و مشورت با بزرگان منطقه و استمداد ازآنان راهگشاي خوبي است . اميد است همواره در مسير راستين اسلام مويد و موفق باشيد .;

پاسخ : براي انجام امور ديني توجه به راهكارهاي زير ضروري است : 1- اعتقاد به اين كه تنها راه سعادت مند شدن عمل به احكام ديني و تقويت ايمان است . 2- سعي كنيد با ايجاد ارتباط بادوستاني مومن و جداشدن از دوستان ناباب ( در صورتي كه با چنين افرادي ارتباط داريد ) زمينه انجام احكام الهي را در خود تقويت كنيد .3- سعي كنيدبراي انجام امور عبادي و ديني بيشتر به مراكز مذهبي مثل مسجد، حسينيه هاو ...برويد .4- در انجام كارهاي عبادي سعي كن افراط و زياده روي نكنيدسعي نماييد ابتدا به انجام واجبات و ترك محرمات اكتفا كنيد .5- كارهايي كه واجب است انجام دهيد و همچنين كارهايي كه انجام آن حرام است فهرست كنيد و هر روز ان فهرست را مرور كنيد ..6- سعي كنيد مشغول هركاري كه هستيد هنگام نماز دست از كار برداريد و نماز را در اول وقت انجام دهيد .7- با خودتان شرط كنيد كه اگر واجبي را ترك كردم يا به موقع انجام ندادم مقداري پول بايد به عنوان جريمه صدقه بدهم يا يك روز روزه بگيرم. 8- هر گاه موفق شديد وظيفه ديني خود را انجام دهيد سر به سجده شكربگذاريد و از خداوند تشكر كنيد كه توفيق انجام تكليف را به شما عطا كرده واز او بخواهيد كه هميشه خداوند توفيق انجام وظيفه را به شما عطا كند .9-به خودتان تلقين كنيد كه مي توانم در انجام وظايف ديني ام موفق شوم . 10-اگر گهگاهي موفق نشديد مايوس نشويد دوباره اقدام كنيد .اما اين كه فرموديد چگونه همه را از خودم راضي كنم البته اينكه انسان بتواند به گونه اي رفتار كند كه جلب توجه ديگران شود و ديگران از او راضي باشندبسيار خوب است ولي واقعيت اينست كه ما نمي توانيم همه افراد را ازخودمان راضي كنيم بنابراين بهترين راه اينست كه سعي كنيم خداوند را ازخودمان راضي كنيم و هيچ گاه رضايت ديگران را بر رضايت خداوند ترجيحندهيم ممكن است بعضي افراد از ما راضي شوند كه ما مرتكب گناه شويم يااينكه واجبات ديني را انجام ندهيم و اگر خداي ناكرده ما چنين افرادي راراضي كنيم به قيمت خشم و غضب الهي به ما تمام خواهد شد و چنين كاري هرگز شايسته نيست اما در عين حال انجام راهكارهاي در جلب علاقه ديگران به شما موثر است : 1- در مقابل ديگران متواضع باشيد و به آنهااحترام بگذاريد .2- در سلام كردن سعي كنيد زودتر سلام كنيد .3- اگرمشلكي براي آنها پيش آمد به آنها كمك كنيد و در صورت عدم توانايي حداقل ابراز همدردي كنيد .4- از خطاي ديگران چشم پوشي كنيد و آنها راببخشيد .5- اگر توانايي داريد هديه اي ولو كوچك براي آنها تهيه كنيد .6- باديگران با گشاده رويي برخورد كنيد .7- از برخوردهاي تند و عصبي اجتناب كنيد .8- نسبت به ديگران دلسوز و مهربان باشيد .9- در كارهاي اجتماعي و همچنين كارهاي منزل مشاركت داشته باشيد .10- از تكبر ودوري از ديگران و همچنين از گوشه گيري و انزواطلبي جدا" پرهيز كنيد .;

پاسخ : مشكل شما در روابط با دوستان بيش از آن كه جنبه واقعي داشته باشد متكي برتوهمات شماست . مثلاً توهم اين كه آنان اسرار دروني مرا مي دانند و يا اين توهم كه من لابد براي ريا كاري به مسجد مي روم و ...راه حل شما هم در رفع همين توهمات نهفته است شما بايستي مشكل دروني خود را حل كنيد تابتوانيد روابطي صميمي با دوستانتان داشته باشيد .براي آن منظور : اولاً -الگوي مناسب رفتاري براي خود پيدا كرده و آن الگو را دايماً در ذهن خودمرور كنيد - مثلاً فردي را كه به نظر شما رفتارش مطلوب است در نظر گرفته وبيشتر به آن فكر كنيد .اين رويه منجر به آن خواهد شد كه كم كم رفتار شما به شكل دلخواهتان تغيير كند .توصيه هاي زير را نيز عمل كنيد ان شاالله موفق خواهد شد .براي بالا بردن ظرفيت خود به امور زير توجه داشته باشيد : الف ) در انتقاد دروني از خود زياده روي نكنيد .ب ) افكار منفي خود را كنترل كنيد .ج ) همواره در مسايل موضع انفعالي نگيريد و همه تقصيرها را به گردن خود نيندازيد .د ) مقداري به جسارت ورزي و جرات آموزي اجتماعي بپردازيد .براي اين كار ورزش ها و رقابت هاي جمعي مفيد است . براي موفقيت در دوستي ها نيز لازم است : الف ) پيش از هر چيز هدف ازدوستيابي را مشخص كنيد .ب ) دوستان را متناسب با ملاك هاي صحيح ومحاسبه شده برگزينيد .ج ) با دوستان به گونه اي رفتار كنيد كه دوست داريدبا شما عمل كنند .د ) در دوستي هاي خود با ديگران حدود معيني را رعايت نموده و از افراط و تفريط بپرهيزيد .مثلا در روابط دوستانه به شوخي هاي زننده يا چنان كه در روايت است به بيان همه اسرار خويش نپردازيد .زيرا چه بسا همان دوستان روزي دشمن شما گردند و در رابطه با دشمنان نيزحدودي را بايد مراعات نمود زيرا چه بسا زماني زمينه دوستي با آنان فراهم گردد .ه ) علل رنجش دوستان از خود را بررسي و در رفع آنها بكوشيد.مطالعه كتابهاي زير توصيه مي شود : 1- رمز پيروزي مردان بزرگ جعفرسبحاني 2- قدرت تفكرريچارد مورفي 3- پيروزي فكر 4- راز شادزيستن ريچارد مورفي 5- غلبه بر ترس خستگي ادوارد 6- قدرت اراده سروري ;

پاسخ : براي غلبه برهواي نفس توصيه هاي زير مي تواند موثر باشد : -- از خداوند براي غلبه بر نفس اماره هميشه مدد بجوييد .-- درانتخاب دوست بسيار دقيق باشيد و سعي كنيد با دوستان باتقوا و اهل عبادت و نماز رفت و آمد كنيد .-- اوقات خود را با برنامه هاي مفيد مانند مطالعه ،گردش و ورزش پر كنيد .-- از تنها ماندن دراتاق و يا خانه بپرهيزيد .-- سعي كنيد هر هفته يكي دو روز روزه بگيريد .-- از خوردن غذاي زياد و غذاهاي محرك بپرهيزيد .-- در مجالس وعظ وخطابه و دعا و نيايش شركت كنيد .-- كتب اخلاقي مواعظ و نصايح را مطالعه كنيد .;

پاسخ : همان گونه كه در متن صيغه عقد برادري آمده است اقتضاي اين برادري شريك ساختن طرف ديگر در دعا ،زيارت و شفاعت است . يعني اگر دعا نمود به برادر خويش نيز دعا كند و اگر به زيارت اولياي خدا مانند پيامبر ( ص ) و ايمه ( ع ) نايل شد از جانب او نيز زيارت كند همچنين در قيامت اگر حق شفاعتي نصيب او گرديد از وي شفاعت نمايد .درمورد غيبت نيز از غيبت او دوري كند و كسي را نيز كه غيبت برادرش را مي كند از اين كار نهي نمايد واگر اثر نكرد لااقل در مجلس غيبت ننشينيد .;

پاسخ : اينكه گفته اند : ( ( القلب حرم الله فلا تسكن حرم الله غيرالله ) ) به معناي آن نيست كه هيچ كس و هيچ چيز ديگر غير خدا را دوست نداشته باشيم . بلكه حقيقت اين سخن گرانمايه آن است كه قلب انسان مومن و موحد حقيقي كانون عشق به خداست و از همين رو مركز عواطف او را خدا تشكيل مي دهد و علايق او موحدانه و خدا محور ( Theocentric ) مي شود .نتيجه آن اين است كه حب و بغض او در هرچيز در راستاي حب و بغض الهي قرار مي گيرد .پس هرچه و هركه را خدا دوست دارد مي پسندد .مثلا پدر و مادر را دوست دارد براي خدا به استاد خويش احترام مي گذارد زيرا دستور خداست و ... و از آنچه خداوند بيزار است دوري مي گزيند و آنها را دشمن مي دارد فلذا هيچگاه با مومنين كينه ورزي و با دشمنان دين عشق ورزي نمي كند .بنابراين دوستي هايي كه شما برشمرديد همه درطول عشق به خدا قابل تبيين اند .;

پاسخ : اما معناي عبارت ( ( اعوذ بالله من الشيطان الرجيم ) ) اين است كه ( به خدا پناه مي برم از شيطان رانده شده ) زيرا چنانكه قرآن فرموده است او دشمن آشكار انسانها است و از طريق اغوا و گمراه سازي انسانها و مانع و حاجب شدن از دريافت و درك پيام الهي و طريق هدايت كينه خود را عملي مي سازد و براي ( ( 1 ) ) رهايي از دامهاي خطرناك او با تمام وجود و با زبان و دل بايد به خداوند بزرگ پناه برد .اما اعمال صالح كليه اموري است كه خداوند بزرگ به آنها امر نموده يا وعده پاداش برآنها نهاده است مانند : ياد خدا ياد مرگ ياد قيامت دوستي دوستان خدا و دشمني با دشمنان او جهاد در راه خدا خدمت به جامعه اخلاق خوب انجام عبادات گوناگون مانند نماز دعا روزه و .... آدرس ايشان قم : بلوار امين كوي دكتر صادقي موسسه اسرا البته بعيد است بتوان از طريق مكاتبه رابطه پيوسته اي با امثال ايشان كه گرفتاري هاي زيادي دارند برقرار نمود .درحال حاضر توصيه مي شود از كتاب ( ( چهل حديث ) ) حضرت امام خميني به طور جدي استفاده كنيد نيز جزوه ضميمه ( ( محاسبه النفس ) ) براي آغاز بسيار مفيد و لازم است . موفق باشيد .;

پاسخ : اين مساله تا حدود زيادي طبيعي و وابسته به شرايط سني شما مي باشد؛ از اين مساله نگراني به خود راه ندهيد .جهت برنامه ريزي مطالعاتي در حال حاضر به برنامه فوق عمل نموده و پس از آن در صورت تمايل نتيجه را گزارش نماييد .براي آگاهي بيشتر ر . ك : 1- گامهاي عملي در اخلاق مهدوي كني 2- معراج السعاده احمد نراقي 3- تفسير نمونه مكارم شيرازي 4- تفسير راهنما هاشمي رفسنجاني ;