تبیان، دستیار زندگی

رویدادهای مهم 23 خرداد در تقویم خورشیدی:

• رحلت فقیه برجسته "شیخ زین العابدین مازندرانی" (1271 ش)

• مجلس شورای ملی لایحه اختیارات مورگان شوستر امریکائی را به تصویب رسانید و عنوان وی خزانه دار کل ایران شد. (1290 ش)

• اعتراض آیت‎الله کاشانی به صدارت عبدالحسین هژیر (1327 ش)

• سپهبد محسن مبصر معاون نخست وزیر و سرپرست سازمان دفاع غیرنظامی شد. (1351 ش)

• مهندس رضا نیازمند مدیرعامل مس سرچشمه و دکتر منوچهر تسلیمی مدیر عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران شدند. (1351 ش)

• عباسعلی خلعتبری به دعوت وزرای خارجه بلغارستان، یوگسلاوی و لهستان به اروپا سفر کرد. در این سفر وزیر خارجه ایران مذاکراتی با سران سه کشور به عمل خواهند آورد. (1356 ش)

• تولد بابک بیات ، سازنده ملودی‎های سینمای ایران (1385-1325ش)

• صدور فرمان امام خمینی(ره) برای تشكیل "ستاد انقلاب فرهنگی" (1359 ش)

• رحلت بانوی مجتهده و عالمه "سیده نصرت امین اصفهانی" (1362 ش)

• عملیات كوچك انصاراللَّه در منطقه كردستان توسط سپاه پاسداران (1364 ش)

• آغاز عملیات بیت‌المقدس (1367 ش)

رویدادهای مهم این روز در تقویم قمری :

• تغییر قبله از "مسجد الاقصی" در بیت المقدس به "مسجد الحرام" در مكه به روایتی (2 ق)

• درگذشت "علی بن محمد سَمَری" نایب خاص امام‏زمان و پایان غیبت صُغری (329 ق)

• انقراض سلسله‏‎ی آل ‏بویه توسط "طغرل سلجوقی" مؤسس سلسله‌ی سلجوقی (447 ق)

• وفات عالم جلیل شیخ عبدالله مامقانی (1351 ق)

رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی (13 ژوئن):

• سالروز درگذشت اسكندر مقدونی كه با 3 دختر ایرانی ازدواج كرد. (323 پیش از میلاد)

• تأسیس سازمان "شین فین" به عنوان شاخه سیاسی ارتش جمهوری خواه ایرلند (1906 م)

• آغاز نخستین جنبش سراسری و بزرگ فلسطینی‎ها علیه صهیونیست‏‌ها (1921 م)

• در «ونیز» نخستین ملاقات هیتلر با موسولینی صورت گرفت كه بعدا به اتحاد دو كشور ناسیونال سوسیالیست انجامید. (1934 م)

• یكی شدن دستگاه‌های تبلیغات دولتی آمریكا (1942 م)

• پرتاب اولین موشك زمین به زمین توسط آلمان نازی علیه انگلستان (1944 م)

• مرگ "الكساندر كِرْنِسكی" سیاست‏مدار برجسته روسی (1970 م)

الكساندر كرنسكی، سیاست‏‌مدار معروف روسی در سال 1881میلادی در این كشور به دنیا آمد و پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، وارد صحنه سیاست شد. وی در مقام نمایندگی مجلس دوما علیه اختناق و بیدادگری نیكلای دوم، آخرین تزار روس، زبان به اعتراض و حملات تند گشود. كرنسكی در 27 فوریه 1917میلادی در پشت تریبون مجلس دوما كه تزار آن را برای فرو نشاندن احساسات آزادی‏‌خواهانه مردم به وجود آورده بود، خاندان سلطنتی تزار را مسئول فلاكت و هرج و مرج و اختناق آن زمان دانست و آشكارا خواستار بركناری تزار، حتی به زور گردید. در این زمان، بی‏ثباتی و تبعات ناشی از جنگ روسیه علیه آلمان و نارضایتی عمیق مردم از حكومت تزاری مانع از هرگونه عكس العمل حكومت تزاری علیه كرنسكی شد. كرنسكی پس از آنكه تزار تحت فشار مردم، ناگزیر شد در مارس 1917میلادی از مقام خود استعفا دهد، در دولت موقتِ پس از وی اداره وازرتخانه‏‎های دادگستری و جنگ روسیه را برعهده گرفت. كرنسكی سپس در 21 ژوئیه 1917میلادی، ریاست دولت موقت را برعهده گرفت. دولت او كه بر مبنای مخالفت با حكومت تزاری زمام امور را در روسیه به دست گرفته بود، كمتر از سه ماه دوام آورد، زیرا در خلال این سه ماه، مورد حملات شدید لنین و همفكرانش در روسیه قرار داشت. لنین، كرنسكی را عامل سرمایه‏‎داری می‏دانست و مدعی بود كه هدف وی، مهار كردن قدرت مردم و باز گرداندن مجدد حكومت سلطنتی است. كرنسكی با وقوع انقلاب اكتبر 1917میلادی توسط بلشویك‏‎ها سرنگون شد و با آغاز تصفیه‏‎های خونین گروه لنین در روسیه، برای حفظ جان خود، ابتدا به پاریس گریخت و سپس راهی امریكا گردید. كرنسكی سال‏‎های طولانی در امریكا به ایراد سخنرانی و نگارش كتاب‏‎های متعدد درباره انقلاب بزرگ روسیه و سوسیال دموكراسی این كشور پرداخت. الكساندر كرنسكی سرانجام در سیزدهم ژوئن 1970میلادی در 89 سالگی درگذشت.

از زمان اعلان جنگ آلمان نازی به انگلستان، آلمانی‏‌ها با استفاده از هواپیما، انگلیس را كه از صحنه جنگ زمینی دور مانده بود، مورد حمله قرار می‏‌دادند. در طی این حملات، خسارات عمده‎‏ای به نیروهای هوایى و هواپیماهای آلمان وارد می‏‎آمد؛ در نتیجه آلمان درصددِ ساخت سلاحی بود كه از راه دور، انگلستان را مورد هدف قرار دهد. از این‏رو موفق به ساخت موشك شد و آن را برضد انگلستان و دیگر متفقین به كار بُرد. موشك‏‎های زمین به زمین، برای ارتش آلمان، ارزان‏تر وكم‏ خطرتر از پرواز هواپیما برفراز خاك انگلیس بود. این سلاح جدید كه موشك "V یك" نام داشت نخستین بار در سیزدهم ژوئن 1944میلادی بر روی لندن پرتاب شد ولی دقت عمل آن، آن‏طور كه انتظار می‏‎رفت نبود و هم‏زمان با تكمیل و رفع نواقص آن، مركز تهیه و تولید این موشك‎‏ها توسط هواپیماهای انگلیسی بمباران شد. این موشك‏‎ها، اولین موشك‏‎های زمین به زمین در جهان بودند و پس از جنگ جهانی دوم، سایر كشورها با تكمیل تكنولوژی آن، موشك‎‏های زمین به زمین پیشرفته امروزی را ساختند.

13 ژوئن سال 1942 دولت آمریكا همه دفاتر تبلیغاتی خود از جمله اداره آمار و حقایق، اداره اخبار، و دفتر گزارش‌های دولتی را در هم ادغام و سازمان اطلاعات و تبلیغات جنگ (O.W.I) را به وجود آورد. این سازمان از سال 1945 به وزارت امور خارجه آمریكا منتقل و امور تبلیغات خارجی آمریكا از جمله امور صدای آمریكا را به دست گرفت (و عملا بازوی روابط عمومی این كشور شد). «صدای آمریكا» اختیار پخش برنامه در داخل این كشوررا ندارد و امواج آن برون مرزی است.

در اولین سال‏‎های قیمومیت انگلیس بر فلسطین، نخستین جنبش سراسری و بزرگ فلسطینی‏‎ها علیه صهیونیست‏‎ها، در 13 ژوئن 1921میلادی آغاز شد. این نهضت ضد استعماری، بیانگر اعتراض مسلمانان به سیاست‏‎های استعمارگرانه انگلیس و طرفداری این كشور از صهیونیست‏‎های ساكن در فلسطین بود. بر اساس این سیاست استعماری بود كه مهاجرت صهیونیست‏‎ها از سراسر نقاط جهان به فلسطین آغاز شد تا مقدمات تشكیل دولت صهیونیستی در خاك فلسطین فراهم شود. در راستای اجرای این سیاست، تعداد صهیونیست‏‎ها از حدود 35 هزار نفر در سال 1923میلادی به بیش از 600 هزار نفر یعنی حدود یك سوم جمعیت فلسطین در آستانه تشكیل رژیم صهیونیستی در سال 1948میلادی رسید.

ایرلند از اواخر قرن پانزدهم مستعمره انگلیس بود و سازمان شین فین با هدف استقلال ایرلند توسط یك روزنامه نگار برجسته ایرلندی به نام آرتور گریفیت در 13 ژوئن تأسیس شد. روش شین فین در ابتدا، مقاومت منفی در برابر انگلیسی‏‌ها و عُمّال دولتی آن‏ها بود ولی پس از چندی به مبارزه مسلحانه علیه دولت انگلستان تبدیل گردید. در نهایت به دنبال شورش مسلحانه و جنگ‏‌های چریكی كه در سال 1920میلادی آغاز شد، در سال 1921، استقلال ایرلند جنوبی به دست آمد. اما شین فین به عنوان شاخه سیاسی ارتش جمهوری خواه ایرلند، بعد از استقلال ایرلند جنوبی، در كنار مبارزات مسلحانه ارتش جمهوری خواه ایرلند شمالی (ایرا)، برای وحدت دو بخش شمالی و جنوبی ایرلند، به مبارزات سیاسی خود ادامه داد تا این كه پس از دو سال مذاكرات فشرده با دولت انگلیس و احزاب پروتستانِ طرفدار انگلیس در ایرلند شمالی، در دهم آوریل 1998میلادی، رهبران شین فین موافقتنامه صلحی با انگلیس امضا كردند. بر اساس این موافقتنامه، ایرلند شمالی به یك منطقه خودمختار تحت الحمایه انگلیس تبدیل می‏‌گردد. در این میان، مسئله ایرلند شمالی همچنان حل نشده باقی ماند.

مورخان معاصر بر پایه محاسبات تقویمی و نصف النهار بابل (جنوب غربی بغداد) سه روز را در ماه ژوئن (خرداد) به عنوان سالروز درگذشت اسكندر مقدونی معروف به اسكندر بزرگ به دست داده اند. یك دسته از آنان دهم ژوئن، دسته دیگر (اكثریت) غروب یازدهم ژوئن و دسته سوم (شماری كم) 13 ژوئن (23 خرداد). بنا به نوشته اكثریت، اسكندر در سال 323 پیش از میلاد در 32 سالگی (یك ماه مانده به 33 ساله شدن) در بابل درگذشت. وی كه از همدان و از طریق شوش به بابل رفته بود در این شهر دچارعارضه تب شده بود كه دیگر وی را رها نساخت. مورخان برای مرگ زودرس اسكندر (در حقیقت اسكندر سوم) نیز سه «علت» ذكر كرده‌اند. گروهی از آنان مرگ اورا نتیجه بیماری مالاریا كه در سفر هند به آن دچار شده بود قلمداد كرده، دسته ای دیگر نوشته‌اند كه كاساندر قائمقام او در مقدونیه نوعی زهر (كه باعث مرگ تدریجی می‌شود) فرستاده بود تا آشپز اسكندر كه از دوستانش بود در غذای او بریزد و اسكندر با خوردن این غذا ظرف چند روز درگذشت و گروه دیگر مرگ اورا نتیجه تب روده نوشته‌اند كه از همدان به آن مبتلا شده بود و پرهیز نمی‌كرد.
در آخرین روز حیات، هنگامی كه به زنده ماندن اسكندر امیدی نبود، ژنراله‌ایش از او پرسیدند كه چه كسی را به جانشینی معرفی می‌كند و انتظار داشتند كه بگوید برادرش، و یا فرزندی را كه ركسانا ـ همسر ایرانی‌اش ـ در شكم داشت، ولی اسكندر گفت كه «شایسته ترین فرد» را برگزینید. اسكندر برای جلب دوستی ایرانیان و این كه اورا بیگانه ندانند و از بستگان خود بدانند و از پشت خنجر نزنند با سه دختر از بزرگان ایران ازدواج كرده بود ولی تنها از رُكسانا (روشنك = رُخسانه) دارای فرزند شده بود و این فرزند كه پسر بود و نامش را اسكندر چهارم گذارده بودند پس از مرگ پدر به دنیا آمد. ركسانا Roxana = Roxane دختر ساتراپ (استاندار) باكتریا (تاجیكستان و مناطق تاجیك نشین افغانستان امروز به مرکزیت بلخ) بود. دو بانوی ایرانی دیگر اسكندر یكی ستاتیرا (ستاره) دختر داریوش سوم و دیگری پریساتیس (پریسا) دختر یك شاهزاده ایرانی بود. ركسانا و پسرش مدتی پس از انتقال به مقدونیه به دست كاساندر از میان رفتند تا رقیب او نشوند. اسکندر در تعقیب ساتراپ باکتریا، دژ سغدیان واقع در تاجیکستان امروز را که بر صخره‌ای در کوه ساخته شده بود محاصره کرد و گشود و در اینجا بود که رُکسانا را ملاقات کرد و به اندرز Hephaestion اندرزگر خود با او ازدواج کرد. این اندرزگر اسکندر عقیده داشت که اگر اسکندر با ایرانیان خویشاوندی نداشته باشد دیری نخواهد گذشت که بر او شورش خواهند کرد. باید جانشین اسکندر فرزند مشترک او و یک بانوی ایرانی باشد. پلوتارک نظر دیگری داده و نوشته است که اسکندر در همان نگاه اول شیفته رکسانای 16 ساله شد و او را از پدرش خواستگاری کرد.
پس از فوت اسكندر، ژنرال‌هایش بر سر انتخاب «یک جانشین واحد» به توافق نرسیدند و متصرفات او را میان خود قسمت كردند. در خاك اصلی ایران، نفوذ جانشینان اسكندر اندك بود، زیرا اسكندر هر شهری را كه در ایران فتح می‌كرد، اداره امور آن را به یك ایرانی و یا فرماندار قبلی همان شهر می‎سپرد. وی به اصرار اندرزگر (مشاور) خود و با توجه به خصال و منش نیكوی ایرانیان، افسران خودرا تشویق به ازدواج با دختران ایرانی كرده بود.
اسكندر كه ارسطو معلم سرخانه او بود و در 20 سالگی بر جای پدر نشسته بود كه علاوه بر مقدونیه، بر یونانیان حكومت داشت، در صدد بسط فلسفه یونان به سراسر جهان برآمد و به نام آزادكردن یونانیان آناتولی (تركیه امروز) از سلطه ایران، با 30 هزار پیاده و پنج هزار سوار به شرق لشكر كشید و در سال 334 پیش از میلاد قدم به آناتولی گذارد و ضمن سه جنگ بر ایران كه 15 برابر او نیرو داشت پیروز آمد. وی ضمن جنگ‌هایش با ایران، مصر را گرفت و بندر اسكندریه را در آنجا ساخت. در شمال خاوری تا سمرقند و در آسیای جنوبی تا هند پیش رفت. سپس به بابل بازگشت تا خودرا برای اكتشافات جغرافیایی در دریاهای دور آماده سازد كه درگذشت.
تاخت و تاز اسکندر در شرق ده سال و چند ماه طول كشید. از كارهای بد او ویران ساختن بزرگترین و با شكوه ترین ساختمان عهد باستان و مظهر عظمت و پیشرفت ایرانیان، تخت جمشید، بود. علت پیروزی اسکندررا بر شاه وقت ایران (داریوش سوم)، رواج فساد در دربار هخامنشی پس از قتل اردشیر سوم و انتصاب مدیران نالایق و استفاده از نظامی مزدور خارجی (مرسنر) برای دفاع از ایران و ترسو و مردّد بودن داریوش سوم ـ شاه وقت ـ نوشته‌اند. هگل (مورخ ـ فیلسوف آلمانی) از اصحاب فلسفه تاریخ ضمن مقایسه دوره‌های تاریخی ایران ابراز عقیده كرده است كه هر دوره و دودمان پس از گسترش فساد دولتی، عادی شدن بی توجهی به قانون، ضابطه و رسوم، ضعف قضایی و ضعف شخصیت سران دولت و درگیری داخلی (درونی) آنان بر سر قدرت پایان یافته است.

در تاریخ 15ربیع الأول 1290 قمری درنجف اشرف دیده به جهان گشود. در پنج سالگی خواندن و نوشتن قرآن را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد پدرش تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید علوم اسلامی را آموخت. در ربیع‌الأول سال 1308 قمری به درس خارج اصول و در محرم سال 1309 قمری به درس فقه پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال 1323 قمری) این کار ادامه داشت. از سال 1309 قمری به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز عاشورا را تعطیل می‌کرد. در سال 1322 به مشهد مقدس سفر کرد و در سال 1338 به حج مشرف شد که مایه عزت شیعه را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ نماز جماعت بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب عامه پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.

بغداد از سالیان قبل توسط اُمرای آل بویه اداره می‏شد تا این كه طغرل سلجوقی، نیشابور، گرگان و طبرستان و... را فتح كرد. طغرل، در سال 447 قمری بغداد را از مَلِك رحیم دیلمی، آخرین حاكم آل‏بویه گرفت و این سلسله را برانداخت و خاندان سلجوقی را بنیان نهاد.

بوالحسن علی بن محمد سمری چهارمین و آخرین سفیر و نایب خاص حضرت صاحب الزمان(عج) است كه به امر آن حضرت در سال 326 قمری به سفارت آن امام برگزیده شد. سَمَری به مدت سه سال نیابت خاص امام عصر را برعهده داشت و چند روز قبل از وفات، نامه‏‌ای از جانب امام به او رسید كه وی را آخرین نایب حضرت معرفی نمود. با وفات او، باب وكالت و سفارت و نیابت خاصه مسدود شد و با به انتها رسیدن غیبت صغری، غیبت كبری آغاز گردید.